×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zarażenie włosogłówką (trichurioza): przyczyny, objawy i leczenie

lek. Magdalena Wiercińska

Włosogłówka to pasożyt bytujący w przewodzie pokarmowym człowieka i powodujący chorobę zwaną trichurioza. Do zarażenia dochodzi poprzez spożycie warzyw, owoców lub wody zanieczyszczonej glebą skażoną jajami włosogłówki. Choroba często przebiega bezobjawowo albo powoduje objawy ze strony układu pokarmowego (m. in. bóle brzucha, biegunki, nudności, wymioty). W leczeniu stosuje się leki przeciwpasożytnicze.

Co to jest trichurioza?

Trichurioza (inaczej włosogłówczyca) jest chorobą pasożytniczą przewodu pokarmowego spowodowaną zarażeniem nicieniem występującym powszechnie na całym świecie – włosogłówką ludzką (Trichuris trichiura). Włosogłówka ludzka jest niewielkich rozmiarów pasożytem (do 5 cm długości) bytującym w jelicie grubym człowieka.

Jedynym rezerwuarem włosogłówki jest człowiek. Włosogłówka ludzka należy do pasożytów, które są przenoszone za pośrednictwem gleby skażonej ludzkimi odchodami. Do zarażenia może dojść przez spożycie niemytych warzyw i owoców lub wody zanieczyszczonej glebą. Do zanieczyszczenia pokarmu może dojść wskutek braku higieny rąk po pracy w ziemi lub zabawie w piaskownicy.

Wydalone jaja pasożyta w ciągu około 10–14 dni przebywania w środowisku (w glebie) poza organizmem ludzkim dojrzewają i stają się inwazyjne, a następnie mogą zostać przeniesione w zanieczyszczonej wodzie, pokarmie lub na brudnych rękach na kolejne osoby.

Po przypadkowym zjedzeniu inwazyjnych jaj przez człowieka przekształcają się one w larwy bytujące w jelicie cienkim, a następnie w postaci dojrzałe pasożyta zasiedlające jelito grube. Pasożyt zaczepia się w błonie śluzowej jelita i żywi się krwią gospodarza, co prowadzi do niedokrwistości. Proces dojrzewania trwa 3 miesiące, zaś okres przebywania pasożyta w przewodzie pokarmowym od 1 roku do 5 lat. Przez cały ten czas samice Trichuris trichiura wydalają do 20 tys. jaj dziennie.

Nie jest możliwa bezpośrednia transmisja zarażenia z człowieka na człowieka.

Zarażenia przebiegają zazwyczaj bezobjawowo, przez co są często niezdiagnozowane.

Jak często występuje zarażenie włosogłówką?

Włosogłówka ludzka występuje na całym świecie. Szacuje się, że w Polsce zarażonych może być kilka procent populacji, szczególnie na terenach wiejskich. Inwazje o dużej intensywności spotyka się w krajach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym, szczególnie w Afryce Subsaharyjskiej, obu Amerykach, Chinach oraz Azji Wschodniej.

Zarażenie włosogłówką - objawy

Trichurioza zazwyczaj przebiega bezobjawowo. Postać objawowa trichuriozy występuje u chorych z masywną inwazją pasożyta, szczególnie narażone są dzieci. Choroba manifestuje się biegunką z domieszką śluzu i czasem krwi, nudnościami, wymiotami, wzdęciami brzucha, dyskomfortem w jamie brzusznej, wypadaniem śluzówki odbytu, niedożywieniem, osłabieniem, bólami i zawrotami głowy, niedokrwistością oraz zaburzeniami wzrostu.

W badaniu lekarz może stwierdzić objawy niedokrwistości (bladość powłok ciała, bladość spojówek oczu), czasem tkliwość w jamie brzusznej, wypadanie śluzówki odbytu (częste u dzieci zarażonych Trichuris trichiura).

Zarażenie włosogłówką - objawy

W przypadku podejrzenia trichuriozy na podstawie wystąpienia objawów biegunki, dyskomfortu w jamie brzusznej oraz niedokrwistości, należy się zgłosić do lekarza rodzinnego.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie trichuriozy?

Standardem rozpoznania zarażenia Trichuris trichiura jest wykonanie mikroskopowego badania parazytologicznego kału, w którym poszukuje się jaj pasożyta. W celu zwiększenia szansy na wykrycie pasożytów trzeba pobrać 3 próbki kału co 2–3 kolejne dni. Zaleca się również zbadanie osób z otoczenia chorego.

Czasem pomocna w rozpoznaniu jest kolonoskopia.

Zarażenie włosogłówką - leczenie

W leczeniu trichuriozy stosuje się doustnie leki przeciwpasożytnicze – mebendazol, albendazol, tiabendazol, a także pyrantel, lewamizol, prazykwantel i piperazynę. Zazwyczaj podaje się pojedynczą dawkę leku, czasem konieczne jest powtórzenie leczenia po 14 dniach.

Czy jest możliwe całkowite wyleczenie trichuriozy?

Tak, zazwyczaj leczenie jest skuteczne, zwłaszcza w przypadkach o małej intensywności, które dominują w krajach o klimacie umiarkowanym lub chłodnym, w tym w Polsce.

W intensywnych inwazjach o ciężkim przebiegu może dojść do zapalenia okrężnicy (jelita grubego), krwawienia z przewodu pokarmowego oraz wypadania odbytu.

Badania kontrolne kału należy wykonać trzykrotnie: w 3., 4. i 5. tygodniu po zakończeniu leczenia. Problemem są powtarzane ekspozycje i nawracające zarażenia u osób żyjących w złych warunkach sanitarno-higienicznych.

Co robić, aby uniknąć zachorowania na trichuriozę?

Trichuriozie można zapobiec poprzez unikanie spożywania wody i żywności, które mogą być potencjalnie zanieczyszczone jajami Trichuris trichiura. Podczas podróży do krajów o niskich standardach sanitarno-higienicznych nie należy spożywać pokarmów zakupionych od ulicznych sprzedawców, nieprzegotowanej wody, napojów z użyciem kostek lodu, niemytych warzyw i owoców. Nie należy korzystać z kąpieli w zbiornikach z potencjalnie zanieczyszczoną wodą. Istotne znaczenie ma również higiena osobista i prawidłowa higiena rąk, mycie rąk z użyciem mydła i ciepłej wody po korzystaniu z toalety lub zmianie pieluch, po kontaktach ze zwierzętami oraz przed przygotowywaniem i spożywaniem posiłków.

Istotna jest odpowiednia utylizacja ścieków, zaprzestanie nawożenia upraw owoców i warzyw ludzkimi odchodami, a także dokładne mycie owoców i warzyw.

15.02.2022
Zobacz także
  • Zarażenie tasiemcem psim
  • Biegunki wywołane przez pałeczki Salmonella (salmonellozy)
  • Zakażenia pałeczką okrężnicy
  • Zatrucie pokarmowe
Wybrane treści dla Ciebie
  • Diagnostyka zarażeń pasożytniczych
  • Toksoplazmoza
  • Leiszmanioza
  • Zarażenia pasożytami (robaczyce)
  • Babeszjoza
  • Trypanosomoza afrykańska
  • Włośnica
  • Mikrosporydioza
  • Przywrzyce wątrobowe
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta