Wyjątkowe sytuacje. Towarzyszenie osobie chorej na COVID-19

Ewa Stanek-Misiąg

Czy szpital może odmówić zgody na towarzyszenie hospitalizowanemu dziecku? Jak uzyskać zgodę na towarzyszenie osobie, która umiera w szpitalu z powodu COVID-19?
Na pytania dotyczące pobytu w szpitalu podczas pandemii koronawirusa odpowiada Rzecznik Praw Pacjenta, Bartłomiej Łukasz Chmielowiec.


Bartłomiej Łukasz Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta. Fot. gov.pl

Ewa Stanek-Misiąg: Kto reprezentuje pacjenta w sytuacji, w której nie może on podejmować decyzji dotyczących leczenia i nie był w stanie z powodów zdrowotnych wskazać osoby, którą upoważnia do udostępnienia jej informacji na temat jego stanu?

Bartłomiej Łukasz Chmielowiec: Pacjent ma prawo do uzyskania informacji o swoim stanie zdrowia. Do uzyskania tych informacji pacjent może upoważnić inną dowolnie wybraną osobę. Upoważnienie nie wymaga szczególnej formy – można go udzielić na piśmie, a także ustnie w placówce medycznej (pracownik tej placówki powinien to odnotować w dokumentacji medycznej). Osoba upoważniona – do czasu odwołania upoważnienia – może zasięgnąć informacji o stanie zdrowia pacjenta w każdym czasie, także wtedy, gdy pacjent trafi do szpitala nieprzytomny lub utraci przytomność w trakcie hospitalizacji. Jeżeli upoważnienie zostało złożone w innej placówce medycznej osoba upoważniona powinna udać się do tej placówki i uzyskać jego kopię, aby następnie przedłożyć ją w szpitalu, w którym przebywa nieprzytomny pacjent. Jest to potrzebne w celu wykazania, że jest się osobą upoważnioną do uzyskania informacji.

Problem może pojawić się, kiedy pacjent nigdy nikogo nie upoważnił do informacji o swoim stanie zdrowia, a nieprzytomny sam tego uczynić w danej chwili nie może. Przepisy prawa zabezpieczają także taką sytuację. Zgodnie z ustawą o zawodach lekarza i lekarza dentysty, jeżeli pacjent jest nieprzytomny, lekarz udziela informacji osobie bliskiej (pojęcie osoby bliskiej ma swoją definicję w przepisach prawa. Osobą bliską będzie przykładowo – przedstawiciel ustawowy, małżonek, dzieci, rodzice, osoby pozostające we wspólnym pożyciu). Taka osoba powinna zgłosić się do lekarza, wskazać, że jest osobą bliską i że chce zasięgnąć informacji o stanie zdrowia pacjenta. Należy także pamiętać, że uzyskanie przedmiotowych informacji jest możliwe również telefonicznie. W takim przypadku osoba dzwoniąca powinna przekazać lekarzowi wiadomości niezbędne do tego, aby wykazać, że jest osobą upoważnioną (jeśli jest upoważnienie) lub osobą bliską (jeśli osoba nie ma upoważnienia). Placówka medyczna nie powinna z góry odmawiać udzielenia informacji tą drogą, tylko z tego powodu, że nie ma bezpośredniej styczności z osobą dzwoniącą. Należy podjąć próbę identyfikacji osoby dzwoniącej.

Jak uzyskać zgodę na towarzyszenie osobie, która umiera w szpitalu z powodu COVID-19?

W przypadku, gdy podmiot leczniczy ze względu na stan epidemii ograniczył prawo pacjenta do kontaktu osobistego z bliskimi osobami, należy w pierwszej kolejności zwrócić się do kierownika podmiotu leczniczego z prośbą o indywidualną zmianę zakazu. Jeżeli okaże się to nieskutecznie – można poprosić o pomoc, np. Rzecznika Praw Pacjenta.

Czy jeśli szpital wymaga przed przyjęciem wykonania testu na koronawirusa, to w razie rezygnacji z hospitalizacji może się domagać pokrycia kosztów tego testu?

Szpital, który udziela świadczeń w ramach środków publicznych – nie może pobierać opłaty za wykonanie testu w kierunku SARS-Cov-2. W przypadku komercyjnych świadczeń należy to indywidualnie uzgodnić w zawartej umowie.

Jeśli hospitalizacji wymaga osoba dorosła, która jest niezaradna, jak skutecznie przekonać szpital, że musi jej towarzyszyć opiekun?

Prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej to niezbywalne prawo pacjenta. Może ono zostać ograniczone, ale nie zakazane. W przypadku, gdy podmiot leczniczy ze względu na stan epidemii ograniczył to prawo, należy w pierwszej kolejności zwrócić się do kierownika podmiotu leczniczego z wnioskiem o uwzględnienie indywidualnej sytuacji pacjenta. Jeżeli okaże się to nieskutecznie – można poprosić o pomoc, np. Rzecznika Praw Pacjenta.

Czy szpital może odmówić zgody na towarzyszenie hospitalizowanemu dziecku?

Każde dziecko ma prawo do tego, aby podczas hospitalizacji przebywał z nim rodzic lub opiekun – również w okresie epidemii. Dziecko, które musi być leczone w szpitalu, powinno być pewne, że nie zostanie tam samo. Jest to prawo pacjenta do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, które – podobnie jak inne prawa – mogło zostać ograniczone, jednak ograniczenia te nie mogą zagrażać więzi pacjentów i ich bliskich. Wytyczne opracowane przez konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii oraz konsultanta krajowego w dziedzinie chorób zakaźnych – przekazane do NFZ, z prośbą o ich upowszechnienie wśród szpitali i oddziałów pediatrycznych – wskazują wprost, iż jeden zdrowy rodzic/opiekun dziecka może przebywać wraz z nim w szpitalu zarówno wtedy, kiedy u dziecka wykluczono rozpoznanie zakażenia COVD-19, jest podejrzenie zakażenia COVID19, jak i wówczas, kiedy u dziecka rozpoznano zakażenie COVID-19. Procedury zawierają również zalecenia dla rodziców/opiekunów przebywających wraz z dziećmi w szpitalu. Tylko przesłanki medyczne, w tym podejrzenie lub potwierdzenie zakażenia oraz wyjątkowe sytuacje podmiotu leczniczego mogą uzasadniać brak możliwości przebywania rodzica z dzieckiem w szpitalu.

Czy zgodne z prawem jest rozdzielanie noworodków i matek na oddziale położniczym?

Zdaniem Rzecznika Praw Pacjenta rozdzielanie matki z nowo narodzonym dzieckiem narusza prawa pacjenta. Rzecznik uznał, że praktyka stosowana w jednym ze szpitali, polegająca na oddzielaniu (separowaniu) matek od ich nowo narodzonych dzieci urodzonych drogą cesarskiego cięcia, do czasu uzyskania negatywnego wyniku testu na obecność u matki koronawirusa – narusza zbiorowe prawo pacjentów do świadczeń zdrowotnych. Tylko przesłanki medyczne, w tym podejrzenie lub potwierdzenie zakażenia, mogą uzasadniać oddzielenie matki od dziecka. W pozostałych sytuacjach takie postępowanie będzie niezgodne z aktualną wiedzą medyczną, a także standardami organizacyjnymi opieki okołoporodowej określonymi przez Ministra Zdrowia. Pierwsze kontakty po porodzie są niezwykle ważne, zarówno dla matki, jak i dziecka. Ograniczenia w tym zakresie mogą występować jedynie w wyjątkowych, uzasadnionych sytuacjach.

13.10.2020
Zobacz także
  • Wyjątkowe sytuacje. Kiedy chorujesz na COVID-19
Wybrane treści dla Ciebie
  • Przeziębienie, grypa czy COVID-19?
  • Test combo – grypa, COVID-19, RSV
  • Koronawirus (COVID-19) a grypa sezonowa - różnice i podobieństwa
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta