Co to jest wypadanie odbytnicy i jakie są jego przyczyny?
Wypadanie odbytnicy to przemieszczenie ściany jelita grubego poza kanał odbytu i odbyt. W zależności od zaawansowania wyróżnia się wypadanie niepełnościenne, wypadanie samej błony śluzowej lub przemieszczenie wszystkich warstw ściany odbytnicy poza odbyt. Głównym czynnikiem wywołującym wypadanie odbytnicy jest osłabienie mięśni dna miednicy i krocza, w tym zwieraczy odbytu. Nierzadko wypadanie odbytnicy ma podłoże neurologiczne.
Jak często występuje wypadanie odbytnicy?
Rzeczywista częstość występowania wypadania odbytnicy jest nieznana. Dotyczy osób w każdym wieku, także dzieci. Szczyt zapadalności przypada na okres 4.–7. dekady życia. Większość chorych to kobiety (chorują one 5–6 razy częściej niż mężczyźni).
Jak się objawia wypadanie odbytnicy?
Wypadanie odbytnicy występuje początkowo podczas defekacji, czyli oddawania stolca, lecz może także dojść do niego w czasie kaszlu, kichania, parcia na stolec czy chodzenia lub też może się ono pojawiać spontanicznie. Innymi objawami wypadania odbytnicy są krwawienia, wyciek śluzowej wydzieliny, uczucie parcia na stolec i niepełnego wypróżnienia oraz świąd odbytu związany z jego maceracją przez wydzielinę wypływającą z odbytu. W większości przypadków wypadaniu odbytnicy towarzyszy nietrzymanie stolca, a połowa chorych cierpi na zaparcia.
Co robić w razie wystąpienia objawów wypadania odbytnicy?
W razie stwierdzenia wypadnięcia odbytnicy należy spróbować ostrożnie odprowadzić wypadnięte jelito z powrotem, używając środka poślizgowego. Następnie konieczna jest konsultacja lekarska. Jeśli jelito nie daje się odprowadzić, nie należy próbować na siłę – konieczna jest wówczas niezwłoczna pomoc lekarska.
Jak lekarz stawia diagnozę?
Dokładny wywiad, badanie i endoskopia pozwalają lekarzowi odróżnić wypadanie odbytnicy od innych chorób, jak choroba hemoroidalna, fałdy anodermy, żylaki odbytu itp. Niezbędne mogą okazać się dodatkowe badania obrazowe (rezonans, defekografia) i czynnościowe (manometria, elektromiografia zwieraczy), by ustalić przyczyny i sposób leczenia.
Jakie są sposoby leczenia?
Jedyną skuteczną metodą leczenia wypadania odbytnicy jest zabieg chirurgiczny, którego celem jest naprawa nieprawidłowości anatomicznych i przywrócenie prawidłowych funkcji struktur dna miednicy. Często wiąże się z wycięciem wypadającego odcinka jelita. Rodzaj zabiegu wybiera się, biorąc pod uwagę wiek i stan ogólny, ryzyko ewentualnych powikłań oraz spodziewaną częstość nawrotów.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Możliwości wyleczenia zależą od głównej przyczyny wypadania, nawrotowość niestety jest duża. Jeśli wypadaniu towarzyszy niewydolność zwieraczy odbytu rokowanie jest gorsze.
Co trzeba zrobić po zakończeniu leczenia?
Przede wszystkim należy unikać nadmiernego parcia, aby zapobiec ponownemu rozciąganiu tkanek dna miednicy. Pomocne mogą okazać się środki zmiękczające stolec.
Co robić, aby uniknąć zachorowania?
Unikanie zaparć oraz biegunek, dbałość o prawidłową konsystencję stolca oraz regularne wypróżnienia z unikaniem nadmiernego parcia zmniejszają ryzyko rozciągania tkanek dna miednicy. Wskazane są również ćwiczenia dna miednicy (tzw. ćwiczenia Kegla) w celu poprawy napięcia mięśni dna miednicy, zwłaszcza u kobiet po porodach.
