Fot. george ruiz, flickr.com, lic. CC BY 2.0
Rozporządzenie określające standardy opieki nad kobietą w ciąży powikłanej wchodzi w życie 1 czerwca. – Przepisy te wprowadzamy zarówno ze względu na bezpieczeństwo pacjentek, jak i lekarzy – mówił w piątek na konferencji prasowej prof. Mirosław Wielgoś, prezes PTG.
Standardy określają zasady postępowania w przypadku porodu przedwczesnego, ciąży bliźniaczej, nadciśnienia tętniczego, krwotoku okołoporodowego i monitorowania śródporodowego. W nowym rozporządzeniu znalazły się m.in. zapisy, że kobieta w trudnej sytuacji związanej z niepowodzeniem porodu może liczyć na pomoc psychologa klinicznego, a także pobyt w oddzielnej sali niż kobiety, które właśnie szczęśliwie urodziły dziecko. Określono też, po jakim czasie powinno się zakończyć ciąże w poszczególnych rodzajach ciąży bliźniaczej.
W standardach znalazły się również zapisy na temat informowania pacjentki o jej sytuacji prawnej i socjalnej, co budzi pewne emocje wśród lekarzy, którzy nie chcą nakładania na nich dodatkowych, pozamedycznych obowiązków. Jednak autorzy uregulowań przekonują, że analogiczne przepisy obowiązują już w ustawie o zawodzie pielęgniarki i położnej, a obowiązki dotyczące informowania przez lekarza będą dotyczyły głównie kwestii prawnych.
Rozporządzenie podpisał minister zdrowia Marian Zembala w grudniu 2015 roku. Standardy mają wejść w życie w 1 czerwcu 2016 roku, po półrocznym vacatio legis. – W wielu placówkach te standardy są już dawno realizowane. Ale są i takie szpitale, w których personel nawet nie słyszał o nowych standardach. Do nich trzeba dotrzeć z informacją, bo przepisy zaczynają obowiązywać od 1 czerwca – mówił mec. Wojciech Wojtal, specjalizujący się w prawie medycznym.
W sprawie występowała Naczelna Rada Lekarska, która oceniała, że uregulowanie standardów w rozporządzeniu usztywnia cały proces relacji między pacjentem a lekarzem. – Przepisy te wprowadzamy zarówno ze względu na bezpieczeństwo pacjentek, jak lekarzy – mówił w piątek na konferencji prasowej prof. Mirosław Wielgoś, konsultant krajowy ds. perinatologii i prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. – Wprowadzenie na poziomie rozporządzenia standardów opieki anestezjologicznej ujednoliciło zasady pracy anestezjologów w całym kraju.
Prof. Mirosław Wielgoś tłumaczył, że standard jest rodzajem check-listy, która pozwala w sposób prosty i precyzyjny określić prawidłowe postępowanie. Jak podkreślał, standardy wydawane obecnie przez międzynarodowe towarzystwa ginekologów i położników mają właśnie taką przejrzystą, bardzo prosta formę.
Prezes PTG przekonywał, że nowe przepisy są dość elastyczne – dopuszczają stosowanie bardziej restrykcyjnych standardów, pozwalają też odstąpić od standardu wtedy, gdy jest to uzasadnione zdrowiem pacjentki lub dziecka. – Ważne, by personel medyczny i lekarze te standardy znali. Jeśli jest uzasadnienie do odstąpienia od nich, odpowiednie adnotacje powinny znaleźć się w dokumentacji medycznej – tłumaczył dziennikarzom. – Ciąża i poród to temat, który budzi bardzo duże społeczne emocje, często nadmierne oczekiwania pacjentek i ich rodzin. Chcemy uregulować zasady opieki okołoporodowej tak, by jasno określały zakres obowiązków lekarza i jego odpowiedzialności np. w czasie procesu sądowego – mówił prof. Wielgoś.
– Z drugiej strony to uregulowanie jest adresowane do pacjentek, które nie zawsze wiedzą, jaka sytuacja jest związana z fizjologią ciąży, a kiedy postępowanie wobec nich jest reakcją na patologię – mówiła dr hab. Dorota Bomba-Opoń.
To nie jedyne uregulowania dotyczące ciąży i położnictwa, nad którymi pracują urzędy. NFZ przygotowuje przepisy pilotażowego programu opieki koordynowanej nad kobietą w ciąży, w czasie porodu i połogu. – To dobre rozwiązanie, a diabeł tkwi oczywiście w szczegółach i w finansowaniu. O ile ośrodki o niższym poziomie referencyjności mogą być zainteresowane tym rozwiązaniem, to w placówce na trzecim poziomie referencyjnym, gdzie trafiają najtrudniejsze przypadki, proponowane finansowanie nie pozwala na sprawowanie takiej opieki nad pacjentkami – mówił prof. Wielgoś.
Inne rozwiązanie, nad którym pracuje ministerstwo zdrowia, dotyczy ograniczenia bardzo dużej częstości porodów przez cięcie cesarskie – w Polsce sięgającej nawet 40% (wg zaleceń WHO powinno to być najwyżej 20%). – Problemem jest nie tylko moda na cięcie cesarskie, ale też pewne przekonanie, że kobiety, które na to stać, mogą sobie pozwolić na luksus takiego porodu – mówiła dr Bomba-Opoń. – Częściej też niż np. w Skandynawii trafiają do nas osoby, które faktycznie mają wskazania do takiego porodu: młode kobiety ze znaczną nadwagą, nadciśnieniem tętniczym czy cukrzycą. Były otyłe już przed ciążą, a w ciąży ten problem jeszcze się pogłębił.
Zdaniem położników problem jest bardzo poważny i zdecydowanie wykraczający poza zakres położnictwa. Bo o ile – zdaniem położników – wskazania położnicze do cięcia cesarskiego są jasno określone, nadużywane są (lub wymuszane przez pacjentki) zaświadczenia o pozostałych wskazaniach, np. od okulisty, neurologa, ortopedy czy psychiatry. – Chcemy stworzyć kartę skierowania na taką procedurę, w której lekarz innej specjalności jasno określi, czy poród fizjologiczny może negatywnie wpłynąć na problem zdrowotny pacjentki lub dziecka. W tej chwili nie jest jasne, w jakim celu te zaświadczenia są wydawane – mówił prof. Wielgoś.
1 czerwca 2016 r. wejdzie w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 9 listopada 2015 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedzinie położnictwa i ginekologii z zakresu okołoporodowej opieki położniczo-ginekologicznej, sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu, w przypadkach występowania określonych powikłań oraz opieki nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych.
Pełna treść standardów zostanie opublikowana w najnowszym numerze czasopisma „Medycyna Praktyczna. Ginekologia i Położnictwo”.
