×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Jak ustalić wiek dziecka i termin porodu?

Dr n. med. Bartłomiej Barczyński
I Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii
Uniwersytet Medyczny w Lublinie

W praktyce najczęściej wiek ciąży i termin porodu wyznacza się na podstawie daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki i koryguje na podstawie wyniku badania ultrasonograficznego wykonanego w pierwszym trymestrze ciąży.

Jak ustalić wiek dziecka i termin porodu?

Określenie prawidłowego wieku ciążowego ma bardzo istotne znaczenie dla ustalenia optymalnego sposobu postępowania z kobietą ciężarną w przypadku nieprawidłowego przebiegu ciąży. Dokładne ustalenie wieku ciążowego nabiera szczególnego znaczenia w przypadku zagrożenia poronieniem lub porodem przedwczesnym, zahamowania wewnątrzmacicznego wzrastania płodu, a także w okresie okołoporodowym.

Niewłaściwie wyliczony termin porodu jest przyczyną podejmowania niepotrzebnych działań zmierzających do przyspieszenia rozwiązania ciąży: indukcji porodu czy cięcia cesarskiego. Jednocześnie należy pamiętać, że wyznaczony na podstawie różnych metod termin porodu ma znaczenie jedynie orientacyjne, a dokładnie w terminie rodzi się 3–5% dzieci.

Prawidłowy czas trwania ciąży u człowieka wynosi 280 dni (40 tygodni), licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki, lub 266 dni (38 tygodni), licząc od dnia zapłodnienia. Według tak wyliczonego czasu trwania ciąży termin porodu przypada między 38. a 42. tygodniem ciąży (40 ą 2 tygodnie).

Ciążę trwającą powyżej 294 dni (42 tygodni), licząc od daty ostatniej miesiączki, uważa się za ciążę po terminie. W takim przypadku częściej dochodzi do powikłań, których wynikiem jest zwiększona zachorowalność oraz umieralność płodu i noworodka. Dlatego też ciężarne podlegają wzmożonemu nadzorowi położniczemu z oceną dobrostanu płodu (w warunkach ambulatoryjnych bądź szpitalnych) już od 7.–10. dnia po wyliczonym terminie porodu.

W praktyce najczęściej wiek ciąży i termin porodu wyznacza się na podstawie daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki i koryguje na podstawie wyniku badania ultrasonograficznego wykonanego w pierwszym trymestrze ciąży.

Obliczanie wieku ciąży i terminu porodu wg daty ostatniej miesiączki


Obliczanie terminu porodu

Do obliczenia terminu porodu wykorzystuje się regułę Naegelego.

Termin porodu oblicza się z następującego wzoru:
termin porodu = pierwszy dzień ostatniej miesiączki - 3 miesiące + 1 rok + 7 dni

Wzór dotyczy terminu porodu dla regularnych 28-dniowych cykli miesiączkowych. W przypadku cykli dłuższych niż 28 dni termin porodu ulega przesunięciu w przód, tzn. do terminu obliczonego z powyższego wzoru dodaje się tyle dni, o ile dłuższy był każdy pojedynczy cykl.

Analogicznie w przypadku cykli miesiączkowych krótszych niż 28 dni termin porodu ulega przesunięciu w tył, tzn. od terminu porodu obliczonego z powyższego wzoru odejmuje się tyle dni, o ile krótszy był każdy pojedynczy cykl.

Obliczanie wieku ciąży i terminu porodu na podstawie badania ultrasonograficznego

Badanie ultrasonograficzne jest szczególnie przydatne w przypadku kobiet, które przed ciążą nie miały regularnych cykli miesiączkowych i u których reguła Naegelego ma ograniczoną przydatność. Najbardziej użytecznym parametrem, na podstawie którego można w badaniu ultrasonograficznym określić wiek ciąży oraz termin porodu, jest długość ciemieniowo-siedzeniowa (CRL) płodu. CRL jest tym bardziej wiarygodna, im wcześniej została zmierzona (optymalnie do 10. tygodnia ciąży).

W miarę rozwoju ciąży i wzrostu płodu CRL staje się niemożliwa do określenia. W takiej sytuacji można posługiwać się takimi pomiarami, jak dwuciemieniowy wymiar główki płodu (BPD), długość kości udowej (FL) i poprzeczny wymiar móżdżku płodu (TCD). Trzeba jednak pamiętać, że wiek ciąży wyliczony na podstawie tych pomiarów w II lub III trymestrze może być niedokładny z powodu różnego tempa wzrastania płodu wewnątrz jamy macicy (płody hipo- i hipertroficzne).

Inne sposoby obliczania wieku ciąży i terminu porodu

Czasami, zwłaszcza w przypadku dokładnego monitorowania cyklu miesiączkowego i stosowania technik wspomaganego rozrodu, termin porodu można ustalić na podstawie takich danych, jak wzrost podstawowej temperatury ciała (występujący najczęściej 1 dzień po owulacji), dokładna data owulacji (potwierdzona ultrasonograficznie) czy dokładna data współżycia płciowego, inseminacji wewnątrzmacicznej lub zapłodnienia pozaustrojowego i transferu zarodka. W takich przypadkach termin porodu oblicza się, dodając 266 dni (38 tygodni) do dnia zapłodnienia (ewentualnie owulacji).

Jeśli kobieta zgłasza się do lekarza w bardzo zaawansowanej ciąży, nie pamięta daty ostatniej miesiączki ani daty zapłodnienia, wiek ciąży i termin porodu można obliczyć na podstawie takich danych klinicznych, jak:

  • moment odczuwania pierwszych ruchów płodu (pierwiastki odczuwają je zwykle ok. 19.–20. tygodnia ciąży, wieloródki zazwyczaj ok. 17.–18. tygodnia)
  • wysokość dna macicy (wysokość dna macicy koreluje z wiekiem ciąży i wielkością płodu) według zasady:
    • dno macicy 2 palce nad spojeniem łonowym – 16. tydzień ciąży
    • dno macicy 2 palce pod pępkiem – 20. tydzień ciąży
    • dno macicy na wysokości pępka – 24. tydzień ciąży
    • dno macicy 2 palce nad pępkiem – 28. tydzień ciąży
    • dno macicy w połowie wysokości między pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym – 32. tydzień ciąży
    • dno macicy pod łukiem żebrowym – 36. tydzień ciąży
    • dno macicy 2 palce pod łukiem żebrowym (obniżenie się dna macicy) – 40. tydzień ciąży.

Należy jednak wspomnieć, że wiek ciąży określony na podstawie daty odczuwania pierwszych ruchów płodu i wysokości dna macicy ma charakter przybliżony; metoda ta jest obarczona dużym ryzykiem błędu (zwłaszcza w przypadku kobiet bardzo szczupłych i skrajnie otyłych, ciąży mnogiej, występowania wielo- i małowodzia czy guzów macicy).

07.03.2012
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Toksoplazmoza w ciąży
  • Zakażenie wirusem cytomegalii w ciąży
  • Stan przedrzucawkowy i rzucawka
  • Znieczulenie do porodu
  • Nadciśnienie przewlekłe u kobiet w ciąży
  • Zakażenie narządów płciowych wirusem opryszczki u kobiet w ciąży
  • Nowotwór złośliwy a ciąża
  • Nadciśnienie tętnicze u ciężarnych
  • Ospa wietrzna u kobiet w ciąży
  • Ostre stłuszczenie wątroby ciężarnych
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta