Co to jest liszaj twardzinowy?
Liszaj twardzinowy (lichen sclerosus; dawniej określany jako liszaj twardzinowy i zanikowy) jest chorobą o nie w pełni poznanej etiologii. We krwi 75% kobiet z liszajem twardzinowym stwierdza się przeciwciała skierowane przeciwko białku macierzy zewnątrzkomórkowej typu I (ECM-1), co potwierdza podłoże autoimmunologiczne choroby. Pacjenci z liszajem twardzinowym są podatni na rozwój innych chorób o podłożu autoimmunologicznym, takich jak choroby tarczycy czy niedokrwistość złośliwa.
Jak często występuje liszaj twardzinowy?
Liszaj twardzinowy jest bardzo częstą chorobą u kobiet, obserwuje się dwa szczyty zachorowań, pomiędzy 5. a 6. dekadą życia oraz przed okresem dojrzewania.
Jakie są objawy liszaja twardzinowego?
W liszaju twardzinowym wykwitem skórnym jest porcelanowobiała zmiana grudkowa, zlewająca się w większe, lekko stwardniałe ogniska, z różnie nasiloną hiperkeratozą mieszkową. Zmiany mogą być umiejscowione na karku i plecach, ale najczęściej zajmują skórę i błony śluzowe narządów płciowych, gdzie często dominują zmiany zanikowe. U kobiet zmiany te mogą prowadzić do marskości sromu, u mężczyzn do stulejki lub zapalenia żołędzi.
Co robić w przypadku pojawienia się zmian wskazujących na liszaj twardzinowy?
W przypadku pojawienia się objawów wskazujących na liszaj twardzinowy należy zgłosić się do dermatologa.
W jaki sposób lekarz rozpoznaje liszaj twardzinowy?
Lekarz ustala rozpoznanie liszaja twardzinowego na podstawie charakterystycznych zmian skórnych i typowego wyniku badania histopatologicznego wycinka zmienionego chorobowo.
Jakie są metody leczenia liszaja twardzinowego?
W większości przypadków liszaja twardzinowego wystarczające jest leczenie miejscowe. Zalecane jest stosowanie glikokortykosteroidów miejscowych o dużej sile działania. W terapii miejscowej pomocne są również inhibitory kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus).
W leczeniu ogólnym wykorzystywana jest witamina E. W przypadku zmian bardzo rozległych lub pęcherzowych zaleca się stosowanie glikokortykosteroidów doustnie. Niekiedy stosuje się również PUVA, głównie u chorych ze zmianami zlokalizowanymi na tułowiu i kończynach.
W przypadkach zmian pęcherzowych na narządach płciowych stosowane jest chirurgiczne usunięcie zmiany, natomiast w sytuacji zajęcia napletka może być konieczne obrzezanie.
Co robić, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na liszaj twardzinowy?
Brak działań profilaktycznych, które chroniłyby nas przed rozwojem liszaja twardzinowego. Osoby, u których rozpoznano liszaj twardzinowy, powinny regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne (co 3–6 mies.), ponieważ zmiany zlokalizowane na błonach śluzowych narządów płciowych mogą być punktem wyjścia nowotworów.
