Co to jest różyca i jaka jest jej przyczyna?
Różycę powoduje bakteria Erysipelothrix rhusiopathie. Bakteria ta może powodować choroby zwierząt, w tym groźną chorobę świń zwaną różą świńską. Występuje także u zwierząt morskich, w tym u ryb, krabów, fok i wielorybów. U ludzi, którzy mają kontakt z zakażonymi materiałami pochodzenia zwierzęcego, powoduje zwykle ograniczone rumieniowo-obrzękowe zmiany skórne.
Inne stosowane określenia dla różycy - palec tranowy, foczy palec, krabowe zapalenie skóry - sugerują rodzaj ekspozycji. Przykładowo nazwa palec tranowy dotyczy infekcji w obrębie palca powstałej po obróbce tłuszczu wielorybów i pozyskiwania z nich tranu. Do infekcji dochodzi zazwyczaj wskutek drobnych zadrapań czy skaleczeń (skaleczenie kością lub ością).
Jak często występuje różyca?
U ludzi różyca to rzadka choroba, którą obserwuje się głównie wśród osób pracujących z chorymi zwierzętami lub stykających się z zakażonym materiałem pochodzenia zwierzęcego (zakażone mięso, ryby, drób). Są to głównie rolnicy, weterynarze, ale także kucharze i inne osoby zajmujące się przygotowywaniem jedzenia.
Jak się objawia różyca?
Zmiany skórne w różycy dotyczą głównie powierzchni grzbietowych rąk i mają postać wykwitów rumieniowo-obrzękowych, które są ostro odgraniczone od skóry niezmienionej i mają tendencję do obwodowego szerzenia się. Pojawiają się zwykle po 3–7-dniowym okresie wylęgania i nie towarzyszą im objawy ogólnoustrojowe, takie jak wzrost temperatury ciała. Pacjent może uskarżać się na dolegliwości bólowe, świąd i pieczenie. Różyca rzadko powoduje ciężkie powikłania, takie jak zapalenie wsierdzia czy posocznicę. Choroba nie pozostawia po sobie odporności, dlatego możliwe są ponowne zachorowania.
Co robić w przypadku wystąpienia objawów wskazujących na różycę?
W razie wystąpienia zmian skórnych mogących odpowiadać różycy, zwłaszcza u osób stykających się zawodowo z materiałem pochodzenia zwierzęcego, należy zgłosić się do dermatologa.
W jaki sposób lekarz stawia diagnozę różycy?
Rozpoznanie choroby stawiane jest na podstawie badania lekarskiego, czyli obecności zmian skórnych w typowej lokalizacji, poprzedzonych kontaktem z zakażonym materiałem pochodzenia zwierzęcego, w szczególności ością lub kością. Pewna diagnoza jest możliwa na podstawie hodowli materiału biopsyjnego skóry.
Jakie są metody leczenia różycy?
Leczenie różycy polega na stosowaniu antybiotyków z grupy penicylin (możliwe jest też zastosowanie innych antybiotyków, np. erytromycyny). W łagodnych postaciach choroby można je podawać doustnie, natomiast w cięższych wskazana jest hospitalizacja z podawaniem antybiotyków dożylnie.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie różycy?
Różyca trwa zwykle długo, nawet w przypadkach leczonych może się utrzymywać kilka tygodni. Ustępuje całkowicie po antybiotykoterapii, ale nie daje odporności i może wystąpić ponownie.
Co należy robić po zakończeniu leczenia różycy?
Po wyleczeniu różycy konieczna jest odpowiednia profilaktyka w celu uniknięcia ponownego zakażenia, ponieważ zakażenie nie pozostawia odporności.
Co robić, aby uniknąć zachorowania na różycę?
W przypadku osób zawodowo zajmujących się obróbką mięsa zwierzęcego wskazana jest odpowiednia ochrona rąk i unikanie skaleczeń skóry. Istnieje skuteczna profilaktyka w odniesieniu do róży świń w postaci dostępnej szczepionki. Nie opracowano natomiast szczepionki dla ludzi.
