×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zapalenie mieszków włosowych

Zapalenie mieszków włosowych to częsta jednostka chorobowa, która może mieć podłoże infekcyjne, w tym najczęściej bakteryjne. Typowe wykwity to przymieszkowe krosty, które mogą występować w każdej lokalizacji, przy czym częste jest zajęcie owłosionej skóry głowy czy kończyn.

Co to jest zapalenie mieszków włosowych i jaka jest jego przyczyna?

Zapalenie mieszków włosowych stanowi częsty problem dermatologiczny związany ze stanem zapalnym mieszka włosowego i jego otoczenia. Zapalenie to może być spowodowane zakażeniem, w tym najczęściej bakteryjnym (czynnikiem etiologicznym jest gronkowiec złocisty – Staphylococcus aureus), ale również grzybiczym czy wirusowym.

Do innych czynników odpowiedzialnych za zapalenie mieszków włosowych należą przewlekłe drażnienie czy uraz mechaniczny (pocieranie), co może manifestować się klinicznie w postaci tzw. zespołu niebieskich dżinsów czy zespołu kierowców ciężarówek, gdzie, odpowiednio, zmiany zlokalizowane są na skórze kończyn u osób noszących zbyt ciasne spodnie lub na skórze pośladków u osób przebywających długotrwale w pozycji siedzącej. Inną możliwą przyczyną zapalenia mieszków włosowych są stosowane leki (takie jak glikokortykosteroidy), oleje i smoły (w tym ekspozycja zawodowa), a także stosowane na skórę opatrunki okluzyjne. Warto wspomnieć, że kąpiel w podgrzewanych basenach o zamkniętym obiegu (jaccuzi) może sprzyjać zakażeniu mieszków włosowych wywołanemu przez pałeczkę ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa).

Do zapalenia mieszków włosowych predysponują nadwaga i nadmierna potliwość. Ponadto częściej chorują pacjenci zakażeni HIV i chorzy na AIDS, a także cukrzycę.

Figówka gronkowcowa

Szczególną odmianą przewlekłego ropnego zapalenia mieszków włosowych jest figówka, która występuje u mężczyzn w obrębie owłosionej skóry twarzy i charakteryzuje się długotrwałym przebiegiem. Najczęściej dotyczy okolicy zarostu i wąsów u mężczyzn z obecnością nasilonych zapalnych zmian skórnych, którym towarzyszą rozmiękające guzy i możliwość tworzenia blizn.

Zapalenie mieszków włosowych – miejsca występowania

Lokalizacja zmian jest różna. Zapalenie mieszków włosowych może występować w każdej lokalizacji na skórze, z wyjątkiem dłoni i stóp, gdzie nie ma mieszków włosowych. Często to twarz, tułów, kończyny, miejsca intymne.

Obraz kliniczny niezależnie od lokalizacji jest podobny i charakteryzuje się występowaniem zapalnych przymieszkowych grudek i krost, które otoczone są rumieniowym rąbkiem. Urazy związane z goleniem mogą być przyczyną nieinfekcyjnego zapalenia mieszków włosowych, choć mogą również sprzyjać nadkażeniom bakteryjnym.

Zapalenie mieszków włosowych - częstość występowania

Zapalenie mieszków włosowych jest powszechną dermatozą i częściej występuje wśród mężczyzn.

Zapalenie mieszków włosowych – zdjęcia

Przymieszkowe wykwity grudkowo-krostkowe w zapaleniu mieszków włosowych - zdjęcie
Przymieszkowe wykwity grudkowo-krostkowe w zapaleniu mieszków włosowych. Fot. iStockphoto.com

Zapalenie mieszków włosowych - zdjęcie
Zapalenie mieszków włosowych. Fot. iStockphoto.com

Zapalenie mieszków włosowych na udach 0 zdjęcie
Zapalenie mieszków włosowych w okolicy wewnętrznej powierzchni ud sprowokowane goleniem. Fot. iStockphoto.com

Zapalenie mieszków włosowych - objawy

Typową zmianą skórną w zapaleniu mieszków włosowych, niezależnie od etiologii, jest drobna krosta koloru żółtego, często przebita włosem i otoczona niewielką rumieniową obwódką.

Zmiany skórne mogą być pojedyncze lub mnogie. W przypadku zmian powierzchownych dolegliwości nie występują. Świąd i bolesność mogą pojawić się w przypadku zmian głębszych (tzw. zwykłe zapalenie mieszków włosowych), które często pokrywa się z występowaniem czyraków lub czyraków mnogich. W przypadku figówki zmiany skórne są bardziej nasilone i przybierają postać wykwitów grudkowych, krostkowych, a nawet guzów skórnych. Zmiany tego typu mogą goić się z pozostawieniem blizny.

W razie pojawienia się zmian skórnych wskazujących na zapalenie mieszków włosowych należy zgłosić się do dermatologa.

Zapalenia mieszków włosowych - rozpoznanie

Rozpoznanie zapalenia mieszków włosowych ustala się na podstawie stwierdzenia typowych wykwitów związanych z mieszkami włosowymi. Nie są wymagane dodatkowe badania laboratoryjne. W przypadku zmian skórnych zlokalizowanych na skórze twarzy konieczne może być badanie mykologiczne w celu zróżnicowania bakteryjnego zapalenia mieszków włosowych z zakażeniem grzybiczym. W przypadku zmian przewlekłych i nawracających wskazane jest wykonanie badania na nosicielstwo gronkowca złocistego (wymaz z nosa).

Zapalenie mieszków włosowych - leczenie

Leczenie zapalenia mieszków włosowych o etiologii bakteryjnej polega na stosowaniu antybiotyków miejscowo, takich jak mupirocyna, kwas fusydowy czy retapamulina. W zmianach skórnych o bardziej nasilonym przebiegu wskazana może być antybiotykoterapia ogólna (często z uwzględnieniem antybiogramu). W przypadku figówki leczenie jest trudne i wymaga dłuższego podawania antybiotyków ogólnie.

Klasyczne formy gronkowcowego zapalenia mieszków włosowych reagują dobrze na miejscowe antybiotyki. W postaciach przewlekłych konieczne może być wykonanie dodatkowych badań bakteriologicznych. Figówka natomiast może po sobie pozostawić bliznowacenie, a jej leczenie jest niekiedy kilkumiesięczne.

Co należy robić po zakończeniu leczenia zapalenia mieszków włosowych?

W przypadku zapalenia mieszków włosowych pojawiającego się po goleniu włosów wskazane jest odkażanie przyrządów do golenia i niestosowanie maszynki elektrycznej. Zaleca się używanie maszynek jednorazowych czy rozważenie laserowego usunięcia zbędnego owłosienia.

Co robić, aby uniknąć zapalenia mieszków włosowych?

Należy zachować odpowiednią higienę, unikać noszenia zbyt ciasnych ubrań, stosować jednorazowe maszynki do golenia. Warto pamiętać o utrzymaniu prawidłowej masy ciała i kontroli stężenia glukozy we krwi.

20.02.2023
Zobacz także
  • Diagnostyka zakażeń grzybiczych
  • Choroby włosów
Wybrane treści dla Ciebie
  • Łysienie plackowate
  • Łysienie bliznowaciejące
  • Łysienie androgenowe typu męskiego
  • Choroby włosów
  • Łysienie androgenowe typu żeńskiego
  • Zapalenie skóry wywołane przez cerkarie
  • Łupież liszajowaty
  • Łupież pstry
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta