Co to jest rogowiak kolczystokomórkowy skóry?
Rogowiak kolczystokomórkowy skóry jest guzem wykazującym szybki wzrost i samoistne ustępowanie. Guz rozwija się z mieszka włosowego. W etiologii mogą mieć znaczenie substancje, takie jak dziegcie i oleje mineralne, nie bez znaczenia jest również promieniowanie słoneczne, gdyż choroba pojawia się na skórze okolic nieosłoniętych. Udowodniono tło genetyczne niektórych postaci rogowiaka kolczystokomórkowego skóry. Wydaje się, że w jego rozwoju może też mieć znaczenie podłoże immunologiczne w postaci niedoborów odporności.
Jak często występuje rogowiak kolczystokomórkowy skóry?
Rogowiak kolczystokomórkowy jest typowy dla osób w starszym wieku. Wykwity skórne najczęściej umiejscawiają się na skórze odsłoniętej. Typową lokalizacją guza jest twarz, jednak mogą to być również inne okolice, na przykład grzbiety dłoni. Guzek jest zazwyczaj pojedynczy i nie przekracza średnicy kilku centymetrów. W niektórych przypadkach zdarza się, że wzrost guza jest na tyle szybki, iż zmiana skórna osiąga bardzo duże rozmiary, doprowadzając do deformacji zajętej okolicy.
Co robić w razie pojawienia się niepokojących zmian na skórze?
Rogowiak ma postać kopulastego guza, który swoją barwą nie odróżnia się od ubarwienia otaczającej go skóry lub przybiera nieco perłowy kolor. W części środkowej zauważyć można kraterowate wgłębienie, które wypełnione jest masami rogowymi. Ważne jest, że rogowiak kolczystokomórkowy powstaje zawsze na skórze uprzednio niezmienionej w odróżnieniu od innych nowotworów skóry, które często powstają na podłożu przedrakowej zmiany skórnej.
W razie wystąpienia podejrzanych zmian skórnych należy zgłosić się do lekarza. Nie należy próbować na własną rękę żadnych sposobów leczenia niezaleconych przez lekarza.
Jak lekarz stawia diagnozę rogowiaka kolczystokomórkowego skóry?
W pierwszej kolejności zmiana skórna zostaje oceniona przez lekarza w badaniu wzrokowym i palpacyjnym (dotykiem). Konieczne jest pobranie materiału do badania histopatologicznego (biopsja). Potwierdzenie choroby uzyskuje się na podstawie badania histologicznego, które jednak niekiedy nastręcza trudności diagnostycznych, ze względu na swój niejednolity obraz mikroskopowy. Rozpoznanie rogowiaka kolczystokomórkowy potwierdza typowy przebieg procesu chorobowego w cyklu wielomiesięcznym. Zaobserwowano, że od około 6 miesięcy do roku następuje wzrost guza, a następnie dochodzi do jego samoistnego ustępowania. Rogowiaka różnicować należy z rakiem kolczystokomórkowym skóry, rakiem podstawnokomórkowym skóry oraz z mięczakiem zakaźnym.
Jakie są sposoby leczenia rogowiaka kolczystokomórkowego skóry?
W terapii rogowiaka kolczystokomórkowego skóry stosuje się szereg metod. Tak jak w przypadku innych zmian zlokalizowanych na skórze najczęściej ma zastosowanie leczenie chirurgiczne w postaci wycięcia lub łyżeczkowania zmiany.
Zastosowanie w leczeniu tej choroby mają również: krioterapia, leczenie napromienianiem, doogniskowe podawanie interferonu i 5-fluorouracylu, doustne podawanie retinoidów.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie rogowiaka kolczystokomórkowego skóry?
Rogowiak kolczystokomórkowy przebiega w cyklu wielomiesięcznym. Wzrost guza trwa od 6 miesięcy do roku, a następnie dochodzi do jego samoistnego ustępowania. Odmiany ustępujące samoistnie określono jako raka Fergusona-Smitha. Natomiast wykryto również odmianę rogowiaka, która nie ma tendencji do samoistnego ustępowania. To tzw. rak Grzybowskiego, sporadycznie występująca postać mnoga rogowiaka. Zmiany utrzymują się przez całe życie. Niektóre guzki zanikają, ale w ich miejsce tworzą się kolejne.
Powstawanie zmian nowotworowych wiąże się z kontaktem ze szkodliwymi substancjami działającymi w środowisku lub z lekami immunosupresyjnymi. Nie stwierdzono natomiast transformacji nowotworowej. Nie mają one podłoża genetycznego i dotykają zazwyczaj osoby w bardziej zaawansowanym wieku, niż odmiana Fergusona-Smitha. Odmiana Grzybowskiego wykazuje również mniejszą tendencję do owrzodzeń i rozpadu.
Co należy robić po usunięciu rogowiaka kolczystokomórkowego skóry?
Należy obserwować okolicę, w której zmiana się znajdowała, a także całą skórę, a zwłaszcza te powierzchnie, które są eksponowane na czynniki drażniące. W razie nawrotu choroby bezwzględnie należy zgłosić się do lekarza.
Co należy robić, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia rogowiaka kolczystokomórkowego skóry?
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia rogowiaka kolczystokomórkowego skóry, należy ograniczyć działanie na skórę czynników mogących mieć znaczenie w etiologii tej choroby poprzez mniejszą ekspozycję na promieniowanie słoneczne lub inne czynniki drażniące. Stosowanie kremów z filtrami i odpowiednich środków ochrony w razie narażenia na te czynniki, np. w miejscu pracy.
