Mięczak zakaźny wywoływany jest zakażeniem wirusem mięczaka zakaźnego (molluscum contagiosum virus – MCV). Jego zakaźność jest duża. Okres wylęgania choroby waha się od tygodnia do 6 miesięcy (średnio 2–3 mies.).
W jej przebiegu stwierdza się niewielkie, jakby nasadzone na skórę, półprzeźroczyste grudki lub małe guzki często koloru masy perłowej z charakterystycznym zagłębieniem w części środkowej oraz czasami świąd lub nieznaczną tkliwość zmian.
Pierwsze zmiany są małe, wielkości główki szpilki. Powiększają się stopniowo i po kilku tygodniach osiągają wielkość 3–5 mm (rzadko 1–2 cm). Nieleczone wykwity skórne utrzymują się średnio przez 2–4 miesiące.
Zmiany w okolicach narządów płciowych występują głównie u osób dorosłych. U mężczyzn – na skórze członka, a u kobiet – na wzgórku łonowym, wewnętrznej i górnej powierzchni ud oraz owłosionej części warg sromowych. U obu płci zmiany mogą wystąpić w szparze pośladkowej, na pośladkach i w pachwinach. MCV może być przenoszony nie tylko drogą kontaktów płciowych, ale również poprzez bezpośredni kontakt cielesny z osobą chorą (np. u sportowców) oraz poprzez wspólne przedmioty, np. ubrania (głównie u dzieci). Do zakażenia MCV łatwo dochodzi u osób z obniżoną odpornością.
Uważa się, że mięczak zakaźny pojawia się co najmniej u 20% pacjentów zakażonych HIV. U osób z prawidłową odpornością liczba zmian wynosi od kilku do kilkudziesięciu, podczas gdy w stadium AIDS może wynosić kilkaset. Badanie histopatologiczne, cytologiczne lub metoda immunofluorescencyjna pozwalają na zdiagnozowanie mięczaka zakaźnego.
Leczenie mięczaka zakaźnego polega na usunięciu guzków za pomocą krioterapii, elektrokoagulacji, wycięcia, łyżeczkowania lub za pomocą lasera.