Owoce są bogate w antyoksydanty i inne cenne związki, które mogą mieć pozytywny wpływ na stan zdrowia.
Kwiaty borówki amerykańskiej. Fot. Jerzy Opioła / Wikimedia
Podstawowym składnikiem owoców są węglowodany, które występują w postaci glukozy, fruktozy i sacharozy. Największa ich zawartość cechuje daktyle i winogrona.
Owoce różnią się między sobą indeksem glikemicznym; należy zaznaczyć, że zakwalifikowanie do poszczególnej kategorii – wysoki, średni czy niski indeks glikemiczny – może się nieznacznie różnić w zależności od autora podziału.
Tab. Indeks glikemiczny wybranych owoców i soków owocowych (na podst. Gawęcki J.: Żywienie człowieka. PWN, 2012) | |||
---|---|---|---|
Indeks glikemiczny | Wysoki 70–110 | Średni 50–70 | Niski <50 |
rodzaj owocu | napój glukozowo-jabłkowy z błonnikiem (76) | rodzynki (56)
sok pomarańczowy (50) banany (52) słodzone soki i napoje owocowe | brzoskwinie (42)
jabłka (38) winogrona (46) niskosłodzone soki owocowe |
Owoce zwierają również duże ilości błonnika pokarmowego, witaminy C i karotenów. Najwięcej błonnika znajduje się w owocach jagodowych, czyli: truskawkach, poziomkach, malinach, porzeczkach, agreście, aronii i winogronach.
Soki uzyskiwane są ze świeżych wyciskanych owoców lub poprzez dodanie wody do moszczy albo koncentratu. Podobnie jak owoce soki zawierają węglowodany, pektyny, flawonoidy i witaminy.
Dotychczasowe badania wskazują na skuteczność spożywania owoców w prewencji pierwotnej wielu chorób przewlekłych, w tym cukrzycy typu 2. Różnice w wynikach dotychczasowych badań wynikają, jak wykazała metaanaliza, z różnego składu poszczególnych owoców.
Celem badania opublikowanego w British Medical Journal była ocena, czy owoce albo soki owocowe zmniejszają ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Badanie składało się z 3 prospektywnych badań przeprowadzonych w USA. Do uczestników badania wysyłano co 4 lata ankiety, w których pytano o 10 rodzajów owoców, takich jak: winogrona, brzoskwinie, śliwki, morele, banany, melony kantalupa, jabłka, gruszki, pomarańcze, grejpfruty, truskawki, borówki amerykańskie, rodzynki oraz śliwki suszone. Ankieta dotyczyła też wypijania soków: jabłkowego, pomarańczowego, grejpfrutowego i innych.
Autorzy zakwalifikowali owoce zgodnie z indeksem glikemicznym:
- wysoki indeks (60–70): melon kantalupa, banany, winogrona, rodzynki
- średni indeks glikemiczny (47–59): śliwki suszone, borówki amerykańskie, grejpfruty
- niski indeks glikemiczny (34–46): jabłka, gruszki, pomarańcze, brzoskwinie, śliwki, morele, truskawki.
Owoce podzielono również pod względem ładunku glikemicznego. W każdym rodzaju owoców określono zawartość poszczególnych podtypów flawonoidów.
Wnioski
Ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 zależało od rodzaju spożywanych owoców. Spożywanie 3 porcji owoców na tydzień: borówek amerykańskich, jabłek i winogron istotnie zmniejszało ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
Z kolei większe spożycie soków owocowych wiązało się z większym rozwojem cukrzycy typu 2.
Zastąpienie 3 porcji soku owocowego na tydzień owocami w takiej samej ilości powodowało zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy o 7%. W odniesieniu do poszczególnych owoców, przy zastąpieniu soku z borówek borówkami amerykańskimi ryzyko to zmniejszało się o 33%, soku z winogron i rodzynek winogronami i rodzynkami o 19%, a z suszonych śliwek suszonymi śliwkami o 18%.
Fruit consumption and risk type 2 diabetes: results from three prospective longitudinal cohort studies. BMJ 2013; 347