Analiza prawie 300 badań klinicznych pokazała, że prawie żadne suplementy z witaminami, minerałami czy innymi substancjami spożywczymi nie oferują ochrony serca, ani nie zmniejszają ryzyka zgonu. Tylko nieliczne mogą przynieść korzyści, a np. witamina D łączona z wapniem podnosi wręcz ryzyko udaru.
Fot. pixabay.com
Według Centers for Disease Control and Prevention, np. w USA aż 52 proc. mieszkańców przyjmuje codziennie przynajmniej jeden suplement żywieniowy, wydając łącznie 31 mld dol. każdego roku.
Jak twierdzą naukowcy z Johns Hopkins Medicine, autorzy nowej pracy opublikowanej na łamach czasopisma „Annals of Internal Medicine”, coraz więcej badań pokazuje brak pozytywnego wpływu na zdrowie takich środków.
– Nie istnieje panaceum na choroby, którego ludzie szukają w dietetycznych suplementach – podkreśla prof. Erin D. Michos, jedna z autorów badania. – Ludzie powinni skupić się na uzyskiwaniu składników odżywczych ze zdrowej dla serca diety, ponieważ dane naukowe coraz wyraźniej pokazują, iż większość zdrowych dorosłych nie potrzebuje suplementów.
Michos z zespołem przeanalizowała 277 badań klinicznych obejmujących suplementy z 16 witaminami lub 8 innymi substancjami, a także różne style żywienia. Naukowcy sprawdzali wpływ suplementów i diet na zdrowie serca, ryzyko udaru oraz zagrożenie zgonem. Analiza objęła m.in. przeciwutleniacze, beta-karoten, witaminę B-kompleks, multiwitaminy, selen, witaminę A, B3 (niacynę), B6, C, E, D, wapń, witaminę D z wapniem, kwas foliowy, żelazo oraz kwasy omega-3.
Jeżeli chodzi o diety, to badacze uwzględnili tzw. dietę śródziemnomorską, o zmniejszonej zawartości tłuszczów nasyconych (mniej tłuszczów pochodzących z mięsa i nabiału), dietę ze zmniejszoną ilością nasyconych tłuszczów lub zastępującą część kalorii tłuszczami nienasyconymi albo węglowodanami, dietę o obniżonej zawartości tłuszczu, o obniżonej zawartości soli w przypadku ludzi zdrowych oraz u osób o wysokim ciśnieniu krwi, dietę o podwyższonym spożyciu kwasu alfa-linolenowego (bogatą w orzechy, nasiona i oleje roślinne) oraz o zwiększonej zawartości kwasów omega-6 (także obfitującą w (bogatą w orzechy, nasiona i oleje roślinne).
W sumie w badaniach wzięło udział prawie milion osób.
Większość suplementów, w tym środki multiwitaminowe, selen, witamina A, witamina B6, witamina C, witamina E, sama witamina D, sam wapń czy żelazo nie wpływały na ryzyko zgonu ani chorób serca.
Trzy badania z udziałem ponad 3 tys. uczestników wskazały natomiast na 10 proc. spadek ryzyka zgonu u osób z normalnym ciśnieniem krwi, które spożywają obniżoną ilość soli. Siłę dowodów naukowcy ocenili jako umiarkowaną.
Z kolei pięć badań z udziałem ponad 3,5 tys. osób pokazało 33 proc. spadek ryzyka zgonu z powodu chorób serca dzięki podobnej diecie, stosowanej przez ludzi z wysokim ciśnieniem krwi. Tutaj siłę dowodów badacze także oszacowali jako umiarkowaną.
41 badań obejmujących ponad 130 tys. osób sugeruje, że suplementy z kwasami omega-3 o 8 proc. zmniejszają zagrożenie zawałem i o 7 proc. ryzyko choroby wieńcowej. Jednak jakość dowodów badacze określili jako niską.
25 badań, w których wzięło udział ponad 25 tys. osób wskazało na korzystny wpływ kwasu foliowego, który o 20 proc. ma zmniejszać ryzyko udaru. W tym wypadku także dowody naukowcy ocenili jako niskiej jakości.
Badania dotyczące kwasu foliowego były prowadzone w Chinach, gdzie występuje niedobór tej substancji w populacji. Wyniki mogą więc nie przekładać się na kraje, w których jej spożycie w diecie jest wystarczające.
20 badań z udziałem ponad 40 tys. osób oceniło wpływ suplementów łączących witaminę D z wapniem. Wskazały one w sumie na 17 proc. wzrost ryzyka udaru. Jakość dowodów naukowcy ocenili jako umiarkowaną.
Nie było też dowodów na to, że suplementy z samą witaminą D lub samym wapniem przynosiły korzyści czy stwarzały zagrożenie.
– Nasza analiza niesie proste przesłanie, że mimo, iż według pewnych dowodów, kilka interwencji ma wpływ na ryzyko śmierci i zdrowie układu krążenia, większość multiwitamin, minerałów oraz różnych diet nie ma wyraźnego wpływu na długość życia czy ryzyko chorób sercowo-naczyniowych – wyniki podsumowuje główny autor badania prof. Safi U. Khan.
Badacze więc radzą: „Utrzymuj zdrowie dzięki dobrze zbilansowanej diecie, a witaminy bierz tylko po zaleceniu przez lekarza”.
