Program kompleksowej opieki medycznej dla chorych na otyłość olbrzymią leczoną chirurgicznie KOS-BAR zostanie formalnie uruchomiony w przyszłym tygodniu – poinformował w środę minister zdrowia Adam Niedzielski.
Fot. istockphoto.com
Program zakłada, że pacjent będzie leczony w ośrodku koordynującym, który zapewni mu kompleksową opiekę przed operacją i po operacji. Ma to wpłynąć na poprawę jakość i efektywność leczenia pacjentów z rozpoznaną otyłością olbrzymią.
Wyniki badań realizowanych przez IŻŻ/NIZP-PZH w ramach współpracy z EFSA, przeprowadzonych w latach 2019–2020 wskazują, że nadmierną masę ciała w Polsce ma 65,7 proc. mężczyzn i 45,9 proc. kobiet. Otyłość występuje u 15,4 proc. mężczyzn i 15,2 proc. kobiet, otyłość olbrzymia (BMI 40,0 lub więcej) u 0,5 proc. mężczyzn i 0,4 proc. kobiet.
Nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko zachorowalności na cukrzycę typu 2, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, chorobę niedokrwienną serca, obturacyjny bezdech senny, chorobę zwyrodnieniową stawów, depresję oraz sprzyja rozwojowi niektórych typów nowotworów i zwiększa ryzyko zgonu. Z kolei leczenie operacyjne chorych otyłych wydłuża ich życie, jednocześnie znacząco poprawiając jego jakość. Po zabiegu bariatrycznym u pacjentów obserwowano redukcję incydentów kardiologicznych, udarów, występowania nowotworów oraz w szczególności lepszą kontrolę lub remisję cukrzycy, co wpływa na zmniejszenie śmiertelności związanej z patologiczną otyłością.
Do pilotażu wytypowano 15 ośrodków w kraju, które będą mogły go przeprowadzić pod warunkiem zawarcia umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Ośrodki wytypowane do udziału w pilotażu:
- Miejski Szpital Zespolony w Olsztynie;
- Regionalne Centrum Zdrowia Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Lubinie;
- Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Hajnówce;
- Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łęcznej;
- Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. Prof. Witolda Orłowskiego Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie;
- Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Uniwersytecki w Krakowie;
- Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Uniwersytecki Szpital Kliniczny Nr 1 im. Norberta Barlickiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi;
- Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Bydgoszczy;
- Specjalistyczne Centrum Medyczne im. św. Jana Pawła II Spółka akcyjna w Polanicy-Zdrój;
- Szpital Czerniakowski Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Warszawie;
- Szpitale Pomorskie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Gdyni;
- Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku;
- Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku;
- Wojewódzki Szpital Zespolony im. L. Rydygiera w Toruniu;
- Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie.
Po dokonaniu kwalifikacji do programu pilotażowego, ośrodek koordynujący wyda pacjentowi kartę KOS-BAR i od chwili jej otrzymania przez cały okres leczenia chory będzie pod opieką tego ośrodka. Szacuje się, że w ramach pilotażu opieką zostanie objęte ok. 2907 pacjentów.
Pilotaż KOS-BAR, w zależności liczby pacjentów włączonych do programu, będzie kosztował ok. 71 mln zł. Środki na ten program zostaną przekazane m.in. z tzw. opłaty cukrowej, która zgodnie z przepisami jest przeznaczona na działania o charakterze edukacyjnym i profilaktycznym oraz na świadczenia opieki zdrowotnej związane z utrzymaniem i poprawą stanu zdrowia pacjentów z nadwagą i otyłością. Do 21 maja 2021 r. z tytułu opłaty cukrowej do Narodowego Funduszu Zdrowia wpłynęło ponad 283 mln zł.
Kryteria kwalifikacji do programu
Program obejmie pacjentów w wieku od 18. roku życia z rozpoznaniem ICD-10: E66 (czyli rozpoznanie otyłości). Do programu będą mogły być zakwalifikowane osoby z BMI ≥40 kg/m2 oraz pacjenci z BMI 35–40 kg/m2, u których zabieg bariatryczny spowoduje redukcję masy ciała przynoszącą potencjalną poprawę w zakresie chorób współistniejących z otyłością (np. cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, choroby układu sercowo-naczyniowego, zespół bezdechu sennego, choroby stawów wymagające leczenia operacyjnego, niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby, hiperlipidemia, bezpłodność żeńska, w tym związana z zespołem policystycznych jajników).
Kompleksowa opieka na wszystkich etapach leczenia
W ramach KOS-BAR pacjent będzie miał zapewnioną kompleksową opiekę na wszystkich etapach leczenia. W okresie 3–6 miesięcy przed zabiegiem pacjent będzie pod opieką wielospecjalistycznego zespołu m.in. chirurga, specjalisty chorób wewnętrznych lub diabetologii, anestezjologa, rehabilitanta medycznego oraz innych specjalistów: fizjoterapeuty, psychologa, dietetyka, pielęgniarki oraz asystenta medycznego. Zadaniem zespołu jest opracowanie indywidulanego planu leczenia i przygotowanie pacjenta pod względem klinicznym i psychologicznym do zabiegu bariatrycznego.
Ponadto każdy pacjent zakwalifikowany do programu KOS-BAR będzie mógł liczyć na pomoc psychologiczną i dietetyczną. Jeśli efekty operacji mają zostać zachowane na lata, konieczna jest u pacjenta modyfikacja jego stylu życia, włączenie diety redukcyjnej pozwalającej zmniejszyć masę ciała co najmniej o 8–10 proc., edukacja w aspekcie właściwego odżywiania i rzucenia palenia tytoniu, ale także zwiększenie aktywności fizycznej i rehabilitacja lecznicza.
Długofalowe monitorowanie efektów
W ramach pilotażu zostanie wprowadzona bariatryczna opieka specjalistyczna monitorująca efekty operacji. Będzie realizowana przez rok od wypisu pacjenta ze szpitala i obejmie: ocenę stanu zdrowia i odżywiania pacjenta oraz ocenę ewentualnych niedoborów dietetycznych.
Przeprowadzane będą także badania kontrolne m.in.: masy ciała, BMI, badań laboratoryjnych, w tym obrazowych oraz niezbędnych konsultacji specjalistycznych, ale także ocena psychologa pod kątem występowania zaburzeń łaknienia (np. jedzenie kompulsywne) i zrozumienia przez pacjenta zmian, jakie nastąpiły po zabiegu operacyjnym.
