×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Dynia - wartość odżywcza i właściwości zdrowotne

dr n. med. Dominika Wnęk
dietetyk

Zbliża się czas jesienno-zimowy i ponownie będzie można częściej przyrządzać dynię. Dynie, które oglądamy na straganach, różnią się zarówno kolorem, jak i kształtem. Mogą być pomarańczowe, żółte, ciemnozielone, zielone w paski, gładkie bądź z wyraźnie zaznaczonymi rowkami.

dynia
Fot. Pixabay.com

Istotne, że dynia ładnie wygląda nie tylko na talerzu. Okazuje się, że zawiera liczne składniki mineralne i witaminy w ilościach często przekraczających te, które znajdują się w warzywach spożywanych znacznie częściej.

Wartość odżywcza dyni

Dynia jest niskokaloryczna – 100 g dostarcza około 28 kcal – choć trzeba pamiętać, że wartość ta jest uzależniona od odmiany oraz warunków klimatyczno-hodowlanych, w których dojrzewała. Ponadto zawiera liczne składniki mineralne, takie jak: potas, wapń, fosfor, żelazo i magnez. Ilość potasu w 100 g dyni jest zbliżona do tej, która znajduje się w 100 g pomidorów. Potas jest niezbędny do utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej, a także bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych oraz kontroli pracy mięśni.

Dynia zawiera też witaminy: A, E, B1, B2 oraz witaminę B3. Witamina A pełni w organizmie człowieka wiele funkcji. Przede wszystkim jest niezbędna w procesie widzenia, wspomaga zdolności regeneracyjne komórek oraz działa ochronnie na błony śluzowe i nabłonek. Dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym chroni przed działaniem wolnych rodników.

Witamina E, podobnie jak witamina A, odgrywa w organizmie rolę przeciwutleniacza i ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne opóźnia proces starzenia. Z kolei witaminy z grupy B są odpowiedzialne przede wszystkim za właściwe funkcjonowanie układu nerwowego.

Szczególnie cenione są dynie o pomarańczowym miąższu, które cechuje znaczna zawartość karotenów, głównie α-karotenu, ß-karotenu oraz luteiny. Dynia jest także źródłem błonnika pokarmowego – 100 g dyni zawiera go 2,8 g. Należy również podkreślić, że dynia, która ma małą zdolność wiązania azotanów z gleby, jest ważnym i bezpiecznym produktem w żywieniu dzieci.

Jakie właściwości mają pestki dyni?

Pestki dyni stanowią skondensowane źródło składników odżywczych, w tym witamin i składników mineralnych. Choć są bardzo kaloryczne, warto pomyśleć, jak je włączyć do jadłospisu. Ich duża kaloryczność wynika głównie z tego, że dostarczają znacznych ilości tłuszczu, a także białka.

Pestki dyni są także dobrym źródłem błonnika pokarmowego – 100 g tego produktu dostarcza 5,3 g błonnika. Wśród składników mineralnych warto zwrócić uwagę na ogromną zawartość magnezu, przewyższającą ilości znajdujące się w nasionach słonecznika, orzechach włoskich, laskowych i migdałach. Magnez wpływa na właściwe funkcjonowanie układu nerwowego, odpręża i uspokaja. Wykazuje także działanie rozkurczające i normalizujące ciśnienie krwi. Pestki dyni są również doskonałym źródłem żelaza; 100 g pestek dyni dostarcza 15 g żelaza, które uczestniczy w powstawaniu czerwonych krwinek. Ponadto bierze udział w syntezie DNA oraz powstawaniu niektórych hormonów i neuroprzekaźników. Ponieważ w pestkach dyni znajduje się żelazo niehemowe, warto do pestek dyni dołączyć produkty bogate w witaminę C, która zwiększy jego wchłanianie. Kolejne istotne składnik to potas i fosfor.

Pestki dyni są źródłem tryptofanu, aminokwasu biorącego udział w syntezie serotoniny, i zawierają fitosterole. Związki te zmniejszają stężenie cholesterolu we krwi, a także działają łagodząco na objawy towarzyszące przerostowi gruczołu krokowego.

Olej z pestek dyni

Olej z pestek dyni zwykle pozyskiwany jest metodą tłoczenia na zimno. Zapewnia ona zachowanie wszystkich składników naturalnie występujących w pestkach dyni.

Olej z pestek dyni charakteryzuje się barwą od jasnozielonej z domieszką pomarańczowej do ciemnozielonej z intensywnym czerwonym zabarwieniem. Wyróżnia go także orzechowy smak i aromat.

Z żywieniowego punktu widzenia należy podkreślić szczególnie dużą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, a przede wszystkim kwasu linolowego. Poza tym w oleju z pestek dyni znajdują się także fitosterole, kwasy fenolowe, barwniki roślinne oraz tokoferole. Związki te wykazują szereg korzyści zdrowotnych, m.in. poprawiają profil lipidowy krwi (zmniejszają stężenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL) oraz działają antyoksydacyjnie.

Pamiętaj!

Neutralną w smaku dynię można dodawać do potraw przyrządzonych zarówno na słodko, jak i na słono. Doskonale nadaje się do zapiekania z innymi warzywami oraz wykorzystania jako składnik kremowych zup. Można ją dodawać do ciast i racuchów.

Piśmiennictwo:

  1. Medical News Today
  2. Kurzeja E., Synowiec A., Stec M. i wsp.: Ocena potencjału antyoksydacyjnego soków z wybranych warzyw z rodziny dyniowatych. Bromat. Chem. Toksykol. XLIV, 2011; 3: 911–915.
  3. Antoniewska A., Adamska A., Rutkowska J. i wsp.: Olej z nasion dyni jako źródło cennych składników w diecie człowieka. Probl. Hig. Epidemiol. 2017, 98(1): 17–22.
dr n. med. Dominika Wnęk
Dietetyk, wieloletni pracownik Zakładu Biochemii Klinicznej UJ CM oraz aktywny uczestnik trzech ramowych programów Unii Europejskiej: Lipgene, NuGO oraz Bioclaims. Wielokrotny wykładowca w ramach kursów doskonalących dla dietetyków realizowanych przez Polskie Towarzystwo Dietetyki.
Zainteresowania badawcze skupiają się głównie na zagadnieniach dotyczących otyłości i wpływu składników diety na ekspresję genów i procesy komórkowe (nutrigenomika). Swoje doświadczenie w leczeniu otyłości zdobywała, pracując w Poradni Leczenia Zaburzeń Lipidowych i Otyłości, działającej przy Zakładzie Biochemii Klinicznej UJ CM oraz jako uczestniczka licznych kursów i konferencji organizowanych w kraju i za granicą.
Obecnie związana jest z wydawnictwem Medycyna Praktyczna, gdzie pełni funkcję redaktora w serwisie „Dieta i ruch”.
04.10.2022
Zobacz także
  • Migdały - właściwości
  • Pomidor
  • Smaczliwka czyli awokado
  • Czosnek ogrodowy
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta