×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Nietrzymanie stolca

Co to jest nietrzymanie stolca?

Nietrzymanie stolca to stan, kiedy wbrew woli pacjenta stolec wydostaje się z odbytu. Nietrzymanie stolca to objaw wynikły z niewydolności mechanizmu zaporowego końcowego odcinka jelita grubego, jakim jest kompleks zwieraczy odbytu.

Zwieracze odbytu do dwa okrężne mięśnie, które regulują defekację, czyli oddawanie stolca. Wewnętrzny zwieracz odbytu pracuje niezależnie od woli, a funkcjonowanie zewnętrznego zwieracza odbytu jest uzależnione od woli.

Jak często występuje nietrzymanie stolca?

Częstość występowania nietrzymania stolca ocenia się na około 3–5% dorosłej populacji USA i Europy. Są to najprawdopodobniej jednak dane niedoszacowane.

Jakie są przyczyny nietrzymania stolca?

Mechanizm utraty kontroli nad aktem oddawania stolca może być różnorodny. Zaburzenia dotyczyć mogą odbytu, odbytnicy lub ich wzajemnych relacji, czyli odruchów odpowiedzialnych za koordynację reakcji zwieraczy i odbytnicy. Schematycznie mechanizm nietrzymania stolca można przedstawić następująco: funkcjonalny – biegunka, zaburzenia emocjonalne, brak lub nieadekwatna odpowiedź zwieracza – ubytek mięśnia zwieracza, uszkodzenie nerwu sromowego, uszkodzenie ośrodkowego systemu nerwowego, brak czucia wypełnienia odbytnicy.

Do leczenia operacyjnego kwalifikują się przede wszystkim chorzy z ubytkiem zwieraczy lub ich niewydolnością.

Jakie są możliwości leczenia operacyjnego uszkodzenia zwieraczy odbytu?

Istnieje kilka rodzajów zabiegów chirurgicznych, które przeprowadza się w przypadku nietrzymania stolca.

Plastyczna rekonstrukcja zwieraczy

U chorych z przerwaną ciągłością zwieraczy, u których ubytek nie przekracza 1/3 obwodu i zachowane jest ich unerwienie, wykonuje się chirurgiczną rekonstrukcję zwieraczy. W wypadku okołoporodowego uszkodzenia zwieraczy przewagę mają zabiegi doraźne, wykonywane nie później niż 12 godzin po uszkodzeniu. Także ubytki zwieracza (poniżej 1/3 obwodu) powstałe wskutek urazów jatrogennych, wypadków komunikacyjnych, gwałtu lub praktyk seksualnych kwalifikują się do tego typu rekonstrukcji.

Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym, w ułożeniu ginekologicznym i nie wymaga całkowitego oczyszczenia jelita grubego (płukanie).

Transpozycja mięśni własnych

Zabieg ma na celu zastąpienie całkowicie niewydolnych zwieraczy innym mięśniem, który operacyjnie owija się wokół kanału odbytu tak, by uformować pętlę zastępującą niewydolne zwieracze. Wykorzystuje się do tego celu mięsień smukły uda – długie pasmo mięśniowe biegnące wzdłuż wewnętrznej powierzchni uda, które można bez uszczerbku dla ruchomości kończyny przemieścić z uda w dno miednicy. Rzadziej używa się do tego pasm mięśniowych z mięśni pośladka. Operacje tego typu wykonywane są wyłącznie w wysokospecjalistycznych ośrodkach proktologicznych, przez chirurgów o dużym doświadczeniu.

Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym. Po zabiegu pacjent wymaga długotrwałej rehabilitacji, zabiegów stymulacji nowego zwieracza, czasem potrzebne są dodatkowe operacje plastyczne, zanim uzyska się efekt docelowy zabiegu.

Hydrauliczna proteza zwieracza jelitowego

Poza zwieraczami wytworzonymi z mięśni szkieletowych podobne zastosowanie w leczeniu nietrzymania stolca znalazły zwieracze sztuczne. Jest to sztuczna, silikonowa, implantowana na stałe proteza hydrauliczna spełniająca rolę mechanicznej zastawki, sterowanej za pomocą położonych podskórnie zbiornika i zastawki. Poprzez naciśnięcie aktywatora (balonik wypełniony płynem) wypełnia się opaskę mankiet umieszczony wokół ujścia odbytu, tym samym mechanicznie zamykając jego ujście. Przed defekacją poprzez nacisk na zaworek wypompowuje się z niego płyn do zbiornika wyrównującego, co umożliwia oddanie stolca. Z uwagi na konieczność wszczepienia silikonowego układu, główną przyczyną niepowodzeń tych zabiegów jest infekcja i konieczność usunięcia zakażonej opaski.

Transsakralna elektrostymulacja korzeni nerwów krzyżowych

W wybranych przypadkach nietrzymania stolca u pacjentów z zachowanymi zwieraczami i unerwieniem, możliwe jest wszczepienie pod skórę specjalnego stymulatora, którego elektrody poprzez pobudzanie nerwów impulsami elektrycznymi wywołują skurcz zwieracza, nawet jeśli dotychczas chory nie miał nad nimi żadnej kontroli.

Implantacja mikrobalonów i mikrosfer

Metoda ta polega na wszczepieniu mikrobalonów w warstwę podśluzową kanału odbytu. Zabieg wykonywany w znieczuleniu dożylnym. Inną metodą jest podawanie środków zwiększających objętość masy tkankowej w miejscu ubytku – implantacja mikrosfer.

Czasami wobec nieskuteczności lub braku możliwości leczenia, konieczne jest wykonanie prostych zabiegów umożliwiających codzienne płukanie jelit u chorych pozbawionych całkowicie kontroli oddawania stolca (np. chorych neurologicznie), jak np. tzw. appendikostomia – połączenie jelita ze skórą w miejscu wyrostka robaczkowego, przez które chory może wypłukać jelito w celu jego opróżnienia w zależności od potrzeb. W przypadku chorych, u których zawiodły wszystkie inne operacyjne sposoby leczenia w ostateczności rozważa się wytworzenie sztucznego odbytu.

08.06.2017
Zobacz także
  • Szczelina odbytu
  • Nietrzymanie stolca
  • Ropień odbytu
  • Hemoroidy
Wybrane treści dla Ciebie
  • Samotny wrzód odbytnicy
  • Wypadanie odbytnicy
  • Ropień odbytu
  • Hemoroidy
  • Badanie kliniczne w proktologii
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta