×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zapalenie błony śluzowej żołądka wywołane przez H. pylori – objawy, przyczyny i leczenie

lek. Magdalena Wiercińska

Zapalenie błony śluzowej żołądka wywołane przez Helicobacter pylori to uszkodzenie błony śluzowej żołądka spowodowane zakażeniem bakterią H. pylori. W Polsce około 80% dorosłych i około 30% dzieci i młodzieży jest zakażonych H. pylori. Zakażenie następuje drogą pokarmową, np. przez ślinę, używanie wspólnych sztućców. Nie każde zakażenie H. pylori skutkuje zapaleniem błony śluzowej żołądka. Zwykle do zakażenia dochodzi w dzieciństwie i nie powoduje ono objawów. Leczenie polega na eradykacji, czyli usunięciu bakterii z żołądka za pomocą leków przyjmowanych doustnie w określonych schematach.

Co to jest zapalenie błony śluzowej żołądka wywołane przez Helicobacter pylori i jakie są jego przyczyny?

Zapalenie żołądka to uszkodzenie dotyczące zwykle jego błony śluzowej. Jest ono najczęściej spowodowane zakażeniem bakterią Helicobacter pylori. Bakteria ta wykształciła liczne mechanizmy pozwalające jej przetrwać w kwaśnym środowisku soku żołądkowego. Produkuje specjalne enzymy, oddziałuje na układ immunologiczny człowieka, przekształca się w formy przetrwalnikowe.

Ostre zapalenie po zakażeniu bakterią Helicobacter pylori, jeśli się nie zastosuje odpowiedniego leczenia przeciwbakteryjnego, przechodzi w fazę przewlekłą, charakteryzującą się niekorzystnymi zmianami w błonie śluzowej żołądka, prowadzącymi w efekcie do całkowitego zaniku błony śluzowej i bezkwaśności.

Jak często występuje zapalenie żołądka wywołane przez Helicobacter pylori?

Za ponad 90% zapaleń żołądka jest odpowiedzialna bakteria Helicobacter pylori.

W Polsce zakażonych jest około 80% dorosłych i 30% dzieci (w ostatnich latach obserwuje się zmniejszenie częstości tego zakażenia). Do zakażenia dochodzi zwykle w dzieciństwie i w okresie dojrzewania, ale może też wystąpić w wieku dorosłym. Źródłem zakażenia dla dziecka jest często matka. Główną drogą zakażenia Helicobacter pylori są wydzieliny i wydaliny, na przykład ślina, kał. W warunkach niesprzyjających Helicobacter pylori może przyjąć postać przetrwalnikową. Zakażeniom sprzyjają niedostateczne warunki socjoekonomiczne, a co za tym idzie higieniczne, charakterystyczne zwłaszcza dla krajów rozwijających się.

Nie każde zakażenie Helicobacter pylori stanowi przyczynę zapalenia żołądka.

Jak się objawia zapalenie żołądka wywołane przez Helicobacter pylori?

Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka w następstwie zakażenia H. pylori ma miejsce niemal wyłącznie w dzieciństwie, jest bardzo rzadko rozpoznawane i prawdopodobnie w większości przypadków przebiega bezobjawowo. W nielicznych opisanych przypadkach występowały: ból brzucha oraz nudności i wymioty (najczęściej bez gorączki).

Często przy przejściu zakażenia w postać przewlekłą choroba przebiega z zaostrzeniami i remisjami. W większości są to lekkie objawy dyspeptyczne, takie jak bóle w nadbrzuszu, uczucie ciężkości, po posiłku, nudności, odbijanie. Ostre zakażenie Helicobacter pylori może powodować szereg dolegliwości, jak np. niestrawność, wzdęcia, ból w nadbrzuszu, nudności i wymioty. Objawy zakażenia przewlekłego zależą w dużej mierze od zmian w błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy, które bakteria spowodowała. Mogą one mieć różny stopień zaawansowania – od prostego zapalenia (nawet bez widocznych zmian w błonie śluzowej) do głębokich i rozległych owrzodzeń.

Co robić w razie wystąpienia objawów zapalenia żołądka wywołanego przez Helicobacter pylori?

W razie przewlekłych lub nawracających dolegliwości dyspeptycznych należy zgłosić się do lekarza POZ, który oceni konieczność dalszej diagnostyki. Należy pamiętać, że dolegliwości dotyczące przewodu pokarmowego są częste i nie zawsze są związane z zakażeniem Helicobacter pylori. Dlatego należy zgłosić się do lekarza, który zleci odpowiednie postępowanie.

Jak lekarz ustala diagnozę zapalenia żołądka wywołanego przez Helicobacter pylori?

W celu rozpoznania konieczne jest badanie gastroskopowe, a do określenia typu zapalenia – pobranie wycinków do badania histopatologicznego. Zmiany w endoskopii mogą mieć różne nasilenie, ale rzadko ich natężenie koreluje z objawami choroby.

Istotne jest stwierdzenie aktywnego zakażenia bakterią Helicobacter pylori.

Przeczytaj o diagnostyce: Helicobacter pylori

Jakie są sposoby leczenia zapalenia żołądka wywołanego przez Helicobacter pylori?

Leczenie polega na eradykacji, czyli usunięciu bakterii Helicobacter pylori.

Leczenie eradykacyjne polega na zastosowaniu tzw. schematu leczenia przeciwbakteryjnego, czyli kilku leków przez określony czas. Wszystkie schematy obejmują stosowanie leku hamującego wydzielanie kwasu solnego w żołądku – stosuje się tu leki z grupy inhibitorów pompy protonowej, inaczej IPP.

W Polsce zalecanym leczeniem pierwszego wyboru jest tzw. terapia poczwórna z bizmutem, czyli 14-dniowe (czasem 10-dniowe) podawanie leku hamującego wydzielanie kwasu solnego w żołądku (IPP), cytrynianu bizmutu oraz 2 antybiotyków – standardowo metronidazolu i tetracykliny.

Jeśli takiego schematu nie można zlecić, lekarz dobiera inną, odpowiednią dla danego pacjenta terapię przeciwbakteryjną. W razie nieskuteczności pierwszego leczenia, stosuje leczenie drugiego wyboru, które jest uzależnione od rodzaju podawanych leków podczas pierwszego leczenia.

Po leczeniu wykonuje się badania potwierdzającego skuteczność eradykacji. Zakażenie H. pylori może nawracać.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie zapalenia żołądka wywołanego przez Helicobacter pylori?

Prawidłowo przeprowadzona eradykacja powinna wyeliminować Helicobacter pylori z żołądka, choć istnieje duże ryzyko ponownego zakażenia z powodu dużego rozpowszechnienia tej bakterii w środowisku (rodzina, warunki higieniczne). W razie niepowodzenia pierwszego leczenia, lekarz może zlecić inny schemat eradykacji. Może się tak zdarzyć, np. z powodu oporności bakterii na antybiotyki czy nieprawidłowego przyjmowania leków.

Zapalenie żołądka wywołanie przez Helicobacter pylori – powikłania

Przewlekłe zakażenie H. pylori może się przyczyniać (w różnym stopniu) do rozwoju:

  1. choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
  2. raka żołądka
  3. chłoniaka żołądka typu MALT
  4. zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego w następstwie bezkwaśności
  5. pierwotnej małopłytkowości immunologicznej
  6. niedokrwistości z niedoboru żelaza

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia zapalenia żołądka wywołanego przez Helicobacter pylori?

Zapalenie żołądka spowodowane zakażeniem Helicobacter pylori zwykle ustępuje szybko po wyleczeniu zakażenia.

Wskazane jest wykonanie badania potwierdzającego skuteczność eradykacji u wszystkich osób leczonych.

Dieta w zapaleniach żołądka jest sprawą indywidualną – należy unikać produktów, które nasilają dolegliwości. Należy przestrzegać ogólnych zasad zdrowego żywienia – unikać pokarmów tłustych, smażonych czy grillowanych. Objawy dyspeptyczne często nasilają ostre przyprawy oraz używki (kawa, mocna herbata, alkohol). Konieczne jest zaprzestanie palenia.

Ze względu na to, że przewlekłe zakażenie H. pylori może zwiększać ryzyko zachorowania na raka żołądka, u części chorych konieczne jest wykonywanie gastroskopii co 3 lata. Konieczność badań kontrolnych należy ustalić z lekarzem prowadzącym.

Zapalenie żołądka wywołane przez Helicobacter pylori – zapobieganie

Przestrzeganie zasad higieny i poprawa warunków bytowych mogą zmniejszyć ryzyko zakażenia.

20.12.2022
Wybrane treści dla Ciebie
  • Dyspepsja
  • Helicobacter pylori
  • Przewlekłe zapalenie trzustki
  • Ból brzucha: skąd się bierze i w jakich przypadkach należy się zgłosić do lekarza
  • Gastroskopia
  • Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
  • Nasilanie się bólu żołądka po jedzeniu - przyczyny
  • Ostre zapalenie trzustki
  • Zapalenie błony śluzowej żołądka
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta