×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Hemoroidy w ciąży

dr hab. n.med. Andrzej L. Komorowski prof. UR
Zakład Chirurgii, Kolegium Nauk Medycznych, Uniwersytet Rzeszowski

W okresie ciąży, w związku ze stopniowym wzrostem objętości macicy w obrębie jamy brzusznej następuje szereg fizjologicznych zmian, mogących skutkować powstaniem guzków hemoroidalnych. Podstawowym mechanizmem doprowadzającym do pojawienia się hemoroidów w ciąży jest wzrost ciśnienia żylnego wywołany uciskiem macicy na niektóre żyły jamy brzusznej i miednicy, w tym na największą żyłę jamy brzusznej: żyłę główną dolną.

Zwiększenie ciśnienia w tej żyle przekłada się na zwolnienie przepływu krwi w jej wnętrzu, a także zwiększenie ciśnienia w żyłach doprowadzających do niej krew (m.in. w żyłach okolicy odbytu), co skutkuje powstaniem żylakowych poszerzeń w ich obrębie.

Dodatkowym elementem występującym w ciąży i wpływającym na rozwój guzków hemoroidalnych jest przewlekłe zaparcie. Dlatego też istotnym elementem profilaktyki oraz leczenia choroby hemoroidalnej w ciąży jest odpowiednia dieta. Koniecznie należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

  1. należy zwrócić uwagę na częste i obfite picie płynów (wody oraz innych napojów)
  2. należy uzupełniać systematycznie dietę odpowiednimi ilościami pokarmów zawierających błonnik (przede wszystkim warzywa i owoce), który poprawia perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom
  3. należy wprowadzić do planu zajęć codzienną aktywność fizyczną (np. spacer nieco szybszym niż zwykle krokiem, wykonany dwa razy dziennie powinien w zupełności wystarczyć)
  4. można uzupełnić dietę specjalnymi środkami wpływającymi na zmiękczenie stolca
  5. w czasie oddawania stolca należy unikać silnego parcia (co zwiększa znacznie ciśnienie w kanale odbytu i dodatkowa wpływa na powstanie lub zwiększenie się objętości już istniejących guzków krwawniczych).

Trzecim czynnikiem usposabiającym do rozwoju guzków krwawniczych u kobiet w ciąży jest zwiększone stężenie progestereonu, hormonu, którego jednym ze skutków działania jest zwiększenie podatności ściany żył na rozciąganie.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że z wymienionych trzech czynników zwiększających ryzyko rozwoju guzków krwawniczych u kobiet w ciąży, jedynie element drugi, czyli zaparcia, można modyfikować za pomocą prozdrowotnych zachowań. Dlatego też tym istotniejsze jest zwracanie uwagi na walkę z zaparciami w ciąży.

Leczenie

Jeżeli jednak mimo wszystko dojdzie do rozwoju choroby guzków krwawniczych w czasie ciąży, mamy do wyboru kilka metod leczenia. Wybór sposobu leczenia guzków krwawniczych w ciąży jest uzależniony od stopnia nasilenia dolegliwości. Generalnie specyfika leczenia tej choroby w ciąży jest uwarunkowana dwoma elementami: po pierwsze ograniczonym dostępem do niektórych leków, których stosowanie jest bądź niedozwolone, bądź znacznie ograniczone u ciężarnej ze względu na potencjalną szkodliwość dla płodu (zob. Preparaty stosowane w leczeniu hemoroidów w czasie ciąży i karmienia piersią).

Po drugie należy pamiętać, że dolegliwości związane z guzkami krwawniczymi często ulegają znacznemu zmniejszeniu lub wręcz w zupełności ustępują po porodzie. Dlatego też leczenie chirurgiczne, będące leczeniem z wyboru dla chorych z guzkami krwawniczymi w stopniu III i IV, nie jest zazwyczaj proponowane chorym w ciąży. Najczęściej zaleca się stosowanie zachowawczych metod leczenia aż do rozwiązania. Do podstawowych elementów leczenia zachowawczego należą: dieta bogata w błonnik, nasiadówki w gorącej wodzie, nasiadówki w wywarze z kory dębu lub oczaru wirginijskiego, staranna higiena okolicy odbytu, unikanie pozycji siedzącej oraz silnego parcia na stolec. Kolejnym elementem leczenia są maści i czopki stosowane ściśle według wskazań lekarza ze względu na to, że w składzie wielu z tych środków znajdują się składniki przeciwwskazane kobietom w ciąży. Jeżeli po okresie połogu guzki krwawnicze oraz dolegliwości z nimi związane się nie zmniejszają, wówczas trzeba rozważyć leczenie chirurgiczne.

Istnieje jednak grupa chorych, u których konieczne może być zastosowanie interwencji chirurgicznej jeszcze w czasie ciąży. Związane jest to przede wszystkim z zakrzepicą w obrębie guzków krwawniczych. Chirurgiczne wycięcie skrzepu z żylaka można wykonać nawet ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym. Nie jest to operacja, która rozwiązuje problem guzków krwawniczych, a jedynie usuwa doraźnie bardzo bolesne powikłanie.

Podsumowując, choroba guzków krwawniczych często występuje u kobiet w ciąży. Leczeniem pierwszego rzutu są metody zachowawcze (w tym odpowiednia dieta, zwiększenie aktywności fizycznej, higiena okolicy odbytu oraz nasiadówki). U większości chorych choroba ustępuje samoistnie po rozwiązaniu.

Jak leczyć hemoroidy w czasie ciąży?

Wybór sposobu leczenia hemoroidów w ciąży zależy przede wszystkim od stopnia nasilenia objawów. W początkowym okresie dolegliwości najczęściej zaleca się:

  1. nasiadówki w gorącej wodzie kilka razy dziennie
  2. nasiadówki w wywarze z kory dębu lub oczaru wirginijskiego (zamiast nasiadówek można również stosować zmieniane kilka razy w ciągu dnia kompresy nasączone wywarem)
  3. polecane czasem okłady z lodu przynoszą co prawda chwilową ulgę, ale mogą zwiększać ryzyko powstania zakrzepu w obrębie żylaka
  4. utrzymywanie okolicy odbytniczej w czystości, przy czym istotne jest, aby po oddaniu stolca używać do wycierania delikatnego papieru bezzapachowego (papiery zapachowe mają tendencję do większego podrażniania okolicy odbytu)
  5. unikanie pozostawania długo w pozycji siedzącej. Aby odpocząć, najlepiej przyjmować pozycję leżącą na boku (najlepiej lewym). Jeżeli z jakiegoś powodu konieczne jest pozostawanie w pozycji siedzącej, należy często robić przerwy, najlepiej połączone z krótkim spacerem
  6. zabieg operacyjny powinien zostać odłożony do okresu po rozwiązaniu. Operację hemoroidów w czasie ciąży wykonuje się w wyjątkowych przypadkach. Odczekanie do rozwiązania ma tę dodatkową zaletę, że dolegliwości mogą się zmniejszyć lub wręcz samoistnie ustąpić, przez co konieczność leczenia operacyjnego może się po prostu stać nieaktualna.

Jakie leki stosować?

Ze względu na specyfikę okresu ciąży stosowanie wielu leków (w tym maści i czopków zmniejszających natężenie objawów guzków hemoroidalnych) jest ograniczone. Generalnie leczenie rozpoczyna się od stosowania standardowych zaleceń dotyczących diety, aktywności fizycznej, higieny okolicy odbytu. Następnym elementem leczenia jest stosowanie nasiadówek w ciepłej lub gorącej wodzie oraz nasiadówek i okładów z wyciągu z kory dębu lub oczaru wirginijskiego. Jeżeli mimo regularnego stosowania tych sposobów, nie udaje się zmniejszyć nasilenia objawów, można zastanowić się nad stosowaniem bardziej zaawansowanych leków. Każdorazowa decyzja o zastosowaniu innych leków musi być podjęta przez lekarza na podstawie informacji dotyczących ryzyka stosowania danego leku w czasie ciąży. Należy zwrócić uwagę, że wielu leków w przypadku choroby guzków krwawniczych nie można w ogóle przyjmować w czasie ciąży. Inne preparaty można co prawda stosować u kobiet w ciąży, ale decyzję o ich zastosowaniu powinien każdorazowo podejmować lekarz prowadzący, na podstawie oceny zysków i ryzyka związanego z ich stosowaniem.

Czy stosowanie leków na hemoroidy w czasie ciąży jest bezpieczne?

Istnieje wiele leków, których nie należy stosować w czasie ciąży. Wiąże się to częściej z brakiem badań potwierdzających możliwość bezpiecznego podawanie danego leku w czasie ciąży oraz – rzadziej – z istnieniem znanych działań niepożądanych w tej grupie pacjentów. Większość leków stosowanych w leczeniu choroby guzków krwawniczych można zastosować u kobiet w ciąży w wypadku nieskuteczności innych zachowawczych metod leczenia, jedynie pod warunkiem, że lekarz prowadzący oceni potencjalne ryzyko związane z zastosowaniem danego leku oraz korzyści wynikające z jego zastosowania.

Hemoroidy w ciąży w pytaniach i odpowiedziach

Jak leczyć hemoroidy powstałe po porodzie? »
02.07.2021
Wybrane treści dla Ciebie
  • Ospa wietrzna u kobiet w ciąży
  • Badania prenatalne
  • Krwawienie z odbytu
  • Nowotwór złośliwy a ciąża
  • Zakażenie narządów płciowych wirusem opryszczki u kobiet w ciąży
  • Podwyższone ciśnienie tętnicze krwi u kobiet w ciąży
  • Toksoplazmoza w ciąży
  • Zakażenie wirusem cytomegalii w ciąży
  • Znieczulenie do porodu
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta