Pytanie nadesłane do redakcji
Moja 70-letnia mama od ponad roku cierpi na uporczywe mdłości i wymioty w dzień i w nocy. Nie może przez to jeść. Badania wykazały duży poziom żółci. Wykryto też Helicobacter pylori. Zlikwidowano go antybiotykiem. Gastroskopia wykluczyła wrzód żołądka. Problem nie ustąpił. Mama przypuszcza, że może ma to związek ze stresem, nerwicą.
Odpowiedziała
dr n. med. Anna Mokrowiecka
specjalista chorób wewnętrznych
specjalista gastroenterolog
Oddział Kliniczny Gastroenterologii Ogólnej i Onkologicznej
Uniwersytecki Szpital Kliniczny UM w Łodzi
Nudności i wymioty mogą być objawem wielu chorób, w tym kilku chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego. Jeżeli wykonano gastroskopię i nie stwierdzono żadnych zmian patologicznych, można wykluczyć, że przyczyną stanowią zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, choroba wrzodowa czy choroby nowotworowe tej okolicy.
Trudno powiedzieć, co oznacza „duży poziom żółci” - czy chodzi o dużą ilość żółci w żołądku obserwowaną podczas gastroskopii, czy może w badaniach z krwi wykazano wysoki poziom bilirubiny czy innych enzymów świadczących o zastoju żółci?
Pierwsze mogłoby świadczyć o refluksie żółciowym, drugie zaś o różnych chorobach powodujących zastój żółci (choroby trzustki, dróg żółciowych itd.). Wszystkie te choroby mogą powodować nudności i wymioty, dlatego nie sposób stwierdzić, co jest przyczyną w opisanym przypadku.
Stres i nerwica oczywiście mogą powodować nudności i wymioty. Przykładem chorób psychosomatycznych są wymioty czynnościowe albo dyspepsja czynnościowa, gdzie nudności towarzyszą epizodom bólu w nadbrzuszu, nasilającego się po przyjęciu pokarmu. Może występować także wczesne przesycanie, wzdęcia, uczucie pełności w jamie brzusznej. Inną przyczyną ww. objawów mogą być zaburzenia motoryczne przewodu pokarmowego (np. zaburzenia opróżniania żołądka - gastropareza), która często towarzyszy cukrzycy. Wszelkie stany zapalne toczące się w obrębie jamy brzusznej (np. zapalenie trzustki, wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego) mogą powodować nudności i wymioty. Ważne jest także wykluczenie działań niepożądanych stosowanych leków, ponieważ jest to najczęstsza przyczyna nudności i wymiotów.
Diagnostyka różnicowa jest bardzo szeroka i na podstawie informacji zawartych w pytaniu nie można ustalić rozpoznania. Należy zacząć diagnostykę od uzupełnienia podstawowych badań laboratoryjnych i obrazowych. Nudności i wymioty mogą mieć wiele przyczyn, niekoniecznie związanych z chorobami przewodu pokarmowego. Być może trzeba będzie rozszerzyć diagnostykę o choroby innych narządów i układów, np. choroby układu nerwowego, choroby endokrynologiczne (gruczołów dokrewnych), metaboliczne, zakaźne.
