Pytanie nadesłane do redakcji
Od jakiegoś czasu za każdym razem, kiedy oddaję stolec czuję bardzo silny ból w odbycie, jakby ktoś wbijał mi tam nóż. Ból utrzymuje się potem przez dłuższy czas i jest bardzo silny. Nie mam żadnych innych objawów, nie krwawię, nie mam gorączki. Może to zabrzmi śmiesznie, ale ostatnio zacząłem stosować dietę w nadziei, że będę rzadziej chodził do toalety, bo ból jest tak okropny, że po prostu oblewa mnie zimny pot kiedy tylko pomyślę, że będę musiał znowu usiąść na sedesie. Czy można mi jakoś pomóc?
Odpowiedział
dr med. Andrzej L. Komorowski
Specjalista Chirurgii Ogólnej
Hospital Virgen del Camino
Sanlucar de Barrameda-Kadyks (Hiszpania)
Objawy opisane przez chorego są bardzo typowe dla dolegliwości nazywanej szczeliną odbytu. Choroba ta powstaje na skutek zbyt silnego skurczu mięśnia zwieracza odbytu i następowego pęknięcia błony śluzowej odbytu. Pęknięcie to właśnie szczelina odbytu, czyli inaczej niegojąca się rana w błonie śluzowej. Silne dolegliwości bólowe podczas oddawania stolca są charakterystycznym objawem szczeliny odbytu. Czasem bólowitowarzyszyć może niewielkie krwawienie.
Leczenie szczeliny odbytu należy rozpocząć od wizyty w gabinecie lekarskim, podczas której lekarz potwierdzi rozpoznanie i upewni się, że przyczyną dolegliwości nie są inne choroby okolicy odbytu. Ponieważ przyczyną powstania szczeliny jest nadmierny skurcz mięśnia, leczenie polega przede wszystkim na zmniejszeniu jego napięcia. Można to osiągnąć na kilka sposobów.
Zazwyczaj leczenie zaczyna się od stosowania maści zawierającej nitroglicerynę lub nifedypinę (środki zmniejszające napięcie mięśni). Nie wszyscy chorzy tolerują to leczenie, gdyż często mogą towarzyszyć mu nasilone bóle głowy. Jeżeli leczenie maściami jest nieskuteczne lub nie udaje się go przeprowadzić ze względu na objawy uboczne, można zaproponować leczenie chirurgiczne. Najbardziej radykalnym zabiegiem jest operacyjne przecięcie mięśnia zwieracza odbytu wewnętrznego. Ponieważ jednak zabieg ten jest obarczony ryzykiem nietrzymania stolca, obecnie stosuje się go tylko u chorych, u których leczenie zachowawcze (maściami) jest zupełnie nieskuteczne. Popularną ostatnio metodą leczenia szczeliny jest wstrzyknięcie w obręb mięśnia toksyny botulinowej.
Uzupełnieniem leczenia farmakologicznego jest dieta. Zaleca się spożycie dużych ilości błonnika (owoce, warzywa) oraz przyjmowanie dużych ilości płynów. Jeżeli pomimo zmiany diety utrzymują się często towarzyszące szczelinie zaparcia, należy uzupełnić dietę o środki poprawiające rytm wypróżnień jelit. Cennym uzupełnieniem leczenia jest również zwiększenie aktywności fizycznej.
