Pytanie nadesłane do redakcji
Szanowni Państwo! Często (1 raz w roku) mam gastroskopię z wycinkami. Badania są wykonywane w szpitalu publicznym, w ramach umowy z NFZ. Czy związane z tymi badaniami ryzyko zakażenia HIV lub WZW C powinno skłaniać mnie do wykonania testów diagnostycznych (przeciwciał anty-HIV i HCV)? Teoretycznie sprzęt powinien być dezynfekowany, ale zawsze zastanawiało mnie, że po badaniu jednego pacjenta robią natychmiast badanie u drugiego i tak kilkanaście badań w ciągu dnia - szpital ma tyle gastroskopów, czy tak krótko trwa dezynfekcja sprzętu? Czy ustnik wykorzystywany do gastroskopii też jest dezynfekowany?
Odpowiedział
dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Pragnę Pana uspokoić. Sprzęt medyczny, nawet ten drogi zawierający optykę, też musi być dezynfekowany. Nawet w przypadku błędu w dezynfekcji, zakażenie wirusami HCV czy HIV jest nieprawdopodobne. Już wyjaśniam dlaczego.
Kontakt sprzętu medycznego z ciałem człowieka może mieć różny charakter. Krytyczne znaczenie ma sterylność przedmiotów, które wprowadzamy do jałowych miejsc, jak np. igły do zastrzyków, czy kleszczyki do biopsji, które muszą być całkowicie sterylne. Z kolei przedmioty stykające się ze zdrową skórą, np. mankiety aparatów do pomiaru ciśnienia krwi w ogóle nie wymagają dezynfekcji. Pośrednie miejsce zajmuje sprzęt wchodzący w kontakt z błonami śluzowymi, np. gastroskopy, ustniki czy termometry, a patrząc szerzej, np. sztućce w restauracjach.
HIV i HCV są stosunkowo mało zaraźliwe, np. nie przenoszą się przez ślinę czy sok żołądkowy. Wszystkie znane przypadki zakażenia HIV w ochronie zdrowia były następstwem narażenia na krew, płyny zanieczyszczone krwią lub hodowle wirusowe w laboratorium. Ryzyko zakażenia HIV po ekspozycji przez błony śluzowe na zakażoną krew oszacowano na 0,03% (1 osoba na 3000). Ryzyko przeniesienia wirusa zapalenia wątroby typu C od osoby zarażonej HCV jest około sześciokrotnie większe w porównaniu z HIV. Testy w kierunku zakażeń HCV/HIV należy wykonać po ekspozycji na krew typu zakłucie, skaleczenie, kontakt przez błony śluzowe lub uszkodzoną skórę.
W Pana przypadku nie doszło do jakiejkolwiek ekspozycji na krew, zatem w stosunku do HCV i HIV jest Pan bezpieczny i testy są zbędne. Za pośrednictwem endoskopów dochodziło w przeszłości do zakażeń wirusem WZW typu B. Jeżeli był Pan szczepiony przeciwko HBV, to jest Pan zabezpieczony także pod tym względem. Jeżeli nie był Pan szczepiony, proponuję wykonać oznaczenie antygenu HBs i szczepienie przy ujemnym wyniku. Szczegóły poda Panu lekarz rodzinny lub specjalista chorób zakaźnych.
Piśmiennictwo:
CDC HIV transmission.Postępowanie w przypadku ekspozycji pracowników służby zdrowia na HBV, HCV I HIV. Aktualne wytyczne Centers for Disease Control and Prevention. Dostępne na stronach Medycyny Praktycznej
Tarantola A., Abiteboul D., Rachline A.: Infection risks following accidental exposure to blood or body fluids in health care workers: a review of pathogens transmitted in published cases. Am. J. Infect. Control 2006; 34: 367.
Weber DJ, Rutala WA, Eron J. Management of healthcare workers exposed to hepatitis B virus or hepatitis C virus. (w): UpToDate, Basow, DS (red.), UpToDate, Waltham, MA, 2012.
Infection Prevention and Control Best Practices
