×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zakażenie wirusem HCV w życiu codziennym

dr hab. med. Ernest Kuchar
Klinikia Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym WUM
Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Pytanie nadesłane do redakcji

Chciałabym zapytać o zakażenie wirusem HCV w życiu codziennym. Z artykułów, do jakich udało mi się dotrzeć, wynika, że zarazić się można nawet krwią zaschniętą. Bardzo zastanowiła/zaniepokoiła mnie ta informacja i dlatego chciałabym skorzystać z porady fachowca. W naszym codziennym życiu każdemu przytrafia się zadrapanie do krwi czy też niewielka rana, najczęściej na rękach. W związku z tym chciałabym zapytać o kilka rzeczy:

  1. Czy w przypadku skaleczeń już zaschniętych (strupek) powinniśmy osłaniać te rany? Czy gdyby zakażona krew dostała się na taką gojącą się ranę, czy może to być ryzykowna sytuacja?
  2. Załóżmy, że jakaś osoba ma świeżo zaschniętą ranę na dłoni. Czy kiedy podam jej rękę, to wirus może się przenieść na moją rękę w ilości niezauważalnej gołym okiem? I wtedy już mam go na swojej ręce i gdy dotknę jakiejś swojej rany, to wirus może się przenieść?
  3. Dużo osób ma np. skórki przy paznokciach zadrapane aż do krwi. Czy w przypadku podania ręki takiej osobie albo przekazywania przedmiotów można się zarazić?
  4. Zarażenie u stomatologa - rozumiem, że niewidoczna ilość krwi może zarazić człowieka? Bo przecież lekarze nie wkładają zakrwawionych narzędzi do ust.
  5. Przez jaki czas zaschnięta krew wykazuje zdolność do zakażenia?
    • Załóżmy, że chora osoba ma ranę na dłoni – rana jest już zaschnięta, widoczna jest zaschnięta krew albo krew już w takim stanie, że nie cieknie i nie pozostawia śladów. Jeżeli taka osoba dotknie tą zaschniętą raną jakiegoś przedmiotu, np. kubka, to czy jest możliwość, że HCV przeniesie się na ten kubek?
    • W jakiej sytuacji można zarazić się zaschniętą krwią?
    • Jeżeli dotknęłabym zaschniętej krwi osoby zakażonej, to czy wirus w taki sposób może się przedostać na moją rękę?
  6. Czy ten wirus przenosi się przez dotyk, mam na myśli, np. taką sytuację, w której osoba miała krwawienie z nosa, zakrwawione ręce, wytarła jedynie chusteczką higieniczną (nie umyła ich mydłem, nie zdezynfekowała). Następnie, jeżeli ja podam rękę takiej osobie, czy wirus może się przenieść na moje dłonie?
  7. W przypadku, gdy zbrudzimy się obcą krwią, to przemycie tego miejsca wodą z mydłem całkowicie eliminuje wirusa?

Odpowiedź

Zarówno wirusy zapalenia wątroby typu C (HCV), jak i HIV są stosunkowo mało zaraźliwe, dlatego nawet styczność z zakażoną krwią zwykle nie wystarcza do zakażenia. Trudno opisać wszystkie możliwe sytuacje, w których dochodzi do zakażenia HCV czy HIV. Wiadomo, że do zakażenia może dojść, gdy ciągłość skóry została naruszona skażonym przedmiotem lub doszło do opryskania skażonym płynem błon śluzowych, na przykład spojówek oczu. Wśród pracowników służby zdrowia, którzy zranili się przez skórę igłą lub innym ostrym przedmiotem skażonym krwią pacjenta zakażonego HCV, ryzyko zakażenia i serokonwersji anty-HCV (we krwi pojawiają się dotąd nieobecne przeciwciała anty-HCV) wynosiło średnio 0,2%. W jednym z badań wykazano, że do zakażenia dochodziło tylko na skutek zranienia igłą do wstrzyknięć, która jest pusta w środku i przenosi więcej krwi. Zgodnie z dostępnym piśmiennictwem nie odnotowano zakażenia HCV po zabrudzeniu krwią skóry (zdrowej lub uszkodzonej). Ryzyko zmniejsza też epidemiologia HCV w Polsce – niewielki odsetek populacji jest zakażony (ok. 0,6%, co oznacza, że 199 na 200 Polaków jest niezakażonych).

Przejdźmy do Pani szczegółowych pytań:

  1. Czy w przypadku skaleczeń już zaschniętych (strupek) powinniśmy osłaniać te rany? Czy gdyby zakażona krew dostała się na taką gojącą się ranę, to czy może to być ryzykowna sytuacja?

    Strup dobrze chroni ranę, jeżeli przewiduje Pani narażenie na krew, należy ranę osłonić np. rękawiczką.

  2. Załóżmy, że jakaś osoba ma świeżo zaschniętą ranę na dłoni. Czy kiedy podam jej rękę, wirus może się przenieść na moją rękę w ilości niezauważalnej gołym okiem? Wtedy już mam go na swojej ręce i gdy dotknę jakiejś swojej rany, to wirus może się przenieść?

    Nie. Uważamy, że niebezpieczne są dopiero ilości krwi widoczne gołym okiem, niemniej wskazane jest unikanie styczności z krwią.

  3. Dużo osób ma np. skórki przy paznokciach zadrapane aż do krwi. Czy w przypadku podania ręki takiej osobie albo przekazywania przedmiotów można się zarazić?

    Nie, nie można, bo jeszcze nigdy nie zanotowano takiego przypadku.

  4. Zarażenie u stomatologa – rozumiem, że niewidoczna ilość krwi może zarazić człowieka? Bo przecież lekarze nie wkładają zakrwawionych narzędzi do ust.

    Przy stosowaniu właściwej sterylizacji nie dochodzi do zakażeń przenoszonych przez stomatologów. W czasach, gdy metody sterylizacji nie były doskonałe, zdarzały się zakażenia WZW typu B – tu wystarczała śladowa ilość krwi. Niewidoczna gołym okiem ilość krwi nie wystarcza do przeniesienia zakażenia HCV czy HIV. Ponadto opisano pojedyncze przypadki zakażeń pacjentów przez stomatologów, którzy sami byli zakażeni HBV, HCV lub HIV – prawdopodobnie doszło do zranienia dłoni lekarza w czasie zabiegów stomatologicznych, wówczas ilość wynaczynionej krwi może być duża.

  5. Przez jaki czas zaschnięta krew wykazuje zdolność do zakażenia?

    Krew zaschnięta jest zaraźliwa, ale mniej. Wirusy HIV i HCV szybko tracą zdolność zakażenia po wysuszeniu. Trudno podać dokładne dane, bo wiele czynników ma wpływ na zdolność do zakażenia:
    - wyjściowa wiremia (liczba wirusów w jednostce objętości)
    - temperatura
    - wilgotność
    - kontakt z tlenem itp.
    Uważa się, że po wyschnięciu krwi stężenie wirusa HIV zmniejsza się 10-krotnie co 9 godzin, dlatego dotychczas nie zanotowano potwierdzonych przypadków zakażenia HIV po zakłuciu igłą znalezioną w miejscu publicznym.
    HCV w odróżnieniu od HIV, który ginie już po kilku godzinach po wysuszeniu, zachowuje zaraźliwość w wyschniętej krwi do kilku dni, a nawet tygodni. Tę informację trzeba jednak ściśle odróżnić od dróg przenoszenia. Badania epidemiologiczne wykazały, że do zakażenia potrzebny jest kontakt krwi z krwią.
    Wirusowym zapaleniem wątroby typu C nie można się zarazić przez podawanie ręki, pocałunki, żywność, wspólne naczynia, sprzęt do ćwiczeń, pomieszczenia biurowe czy korzystanie z transportu publicznego. Nie ma też ryzyka zarażenia się wirusowym zapaleniem wątroby typu C przez ukąszenie komara czy innych owadów krwiopijnych.

  6. Czy ten wirus przenosi się przez dotyk, mam na myśli, np. taką sytuację, w której osoba miała krwawienie z nosa, zakrwawione ręce, wytarła jedynie chusteczką higieniczną (nie umyła ich mydłem, nie zdezynfekowała). Następnie, jeżeli ja podam rękę takiej osobie, czy wirus może się przenieść na moje dłonie?

    Zdrowa skóra skutecznie chroni przed zakażeniami wirusami krwiopochodnymi.

  7. W przypadku, gdy zbrudzimy się obcą krwią, to przemycie tego miejsca wodą z mydłem całkowicie eliminuje wirusa?

    Umycie skóry wodą eliminuje zdecydowaną większość wirusów, co w praktyce uniemożliwia zakażenie, jednak po umyciu rąk wodą z mydłem zaleca się ich dezynfekcję.

Podsumowując, do zakażenia wirusami krwiopochodnymi (HBV, HCV i HIV) może dojść przez błony śluzowe i uszkodzoną skórę po kontakcie z krwią i innymi materiałami biologicznymi (np. nasienie, wydzielina pochwowa, tkanki ludzkie), dlatego należy zachować ostrożność i unikać narażeń. Do oceny ryzyka narażenia na krew najistotniejsza jest informacja, czy skóra była uszkodzona. Jeżeli skóra była zdrowa i nieuszkodzona, ryzyka nie ma – zdrowa skóra skutecznie chroni przed zakażeniem wirusami krwiopochodnymi.

Gdyby doszło do zranienia skóry i skażenia rany krwią osoby zakażonej, to ryzyko infekcji jest szacowane zgodnie z danymi WHO na około 6–60% w stosunku do WZW B, 2% WZW C oraz poniżej 0,1–0,3% w odniesieniu do HIV. Ryzyko zależy dość ściśle od ilości zakażonej krwi, która dostałaby się do Pana organizmu.

Szacuje się, że o ile do zakażenia WZW typu B wystarcza śladowa ilość krwi, zakażenie WZW typu C wymaga przynajmniej około 0,1 ml zakażonej krwi. Jak widać, musiałby wystąpić wyjątkowo niekorzystny splot okoliczności, by doszło do zakażenia HCV. Realne ryzyko wiąże się ze znacznie bardziej zaraźliwym WZW typu B, dlatego w Polsce zaleca się powszechne szczepienia przeciwko WZW typu B. W razie ekspozycji należy skażoną skórę dobrze umyć wodą z mydłem (nie należy dezynfekować rany środkiem na bazie alkoholu!) i w razie potrzeby zwrócić się o poradę do lekarza chorób zakaźnych.

Przy normalnym trybie życia, nie jest łatwo zarazić się WZW typu C. Ryzyko zakażenia HCV poprzez kontakt z zakażoną zaschniętą krwią jest małe, niemniej należy zachować ostrożność podczas kontaktu z zaschniętą krwią osoby zakażonej HCV. Największe ryzyko zarażenia stwarza ekspozycja na świeżo zaschniętą krew przez otwartą ranę (tak to może się zdarzyć, np. w czasie czyszczenia zaschniętej krwi, bez rękawic, przy otwartej ranie na dłoni, wówczas może dojść do wprowadzenia zaschniętej krwi do wewnątrz rany).

Zdrowa, nieuszkodzona skóra skutecznie chroni przed zakażeniem krwiopochodnym. Czynności takie jak podawanie ręki, używanie wspólnych przyrządów treningowych, a nawet sztućców czy naczyń oraz korzystanie z publicznych toalet są bezpieczne.


08.08.2023
Wybrane treści dla Ciebie
  • HBV i przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B
  • WZW typu C i przewlekłe zapalenie wątroby
  • Zakażenie HIV
  • Ostre wirusowe zapalenie wątroby u dziecka
  • Ostre wirusowe zapalenie wątroby (WZW)
  • Zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS)
  • Rak wątroby (nowotwory złośliwe wątroby): rodzaje, objawy, leczenie i rokowanie
  • Szczepienie przeciwko WZW typu B
  • Żółtaczka wszczepienna - czy jest bardzo zaraźliwa
  • Szczepienie przeciwko WZW typu A
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta