Pytanie nadesłane do redakcji
Mam problemy żołądkowo-jelitowe. Najbardziej uciążliwe są wzdęcia, cuchnące gazy, stolec, bóle brzucha, biegunki. Wzdęcia są na tyle duże, że jestem czasem podejrzewana o ciążę – przy mojej za szczupłej budowie ciała rzuca się to mocno w oczy. A przytyć też nie mogę. Najczęściej kojarzyłam to ze stresem, ale ostatnio zauważyłam, że towarzyszą mi cały czas, nawet na urlopie. Ponieważ choruję na chorobę Hashimoto i prawdopodobnie endometriozę (nie robiłam laparoskopii), zaczęłam podejrzewać, że mam problem z glutenem. Działając na oślep (lekarz rodzinny, delikatnie mówiąc, wyśmiał to podejrzenie), zrobiłam kiedyś badanie nazywające się „przeciwciała przeciwko endomysium i GAF3 x (deamidowanym peptydom gliadyny) IGA i IGG” – wyszły negatywnie. Ale czy to badanie wystarczy, żeby wykluczyć nietolerancję? Bo jak czytam o objawach, to prawie wszystko pasuje. Wiem, że najprostszy sposób, to odstawić gluten, jednak nie chcę się skazywać na to bez potwierdzenia. Bardzo proszę o wskazówki – chętnie wróciłabym do normalności – a mimo kilkuletniego leczenia hormonami tarczycy ciągle nie stanęłam na nogi.
Odpowiedź
Choroba Hashimoto należy do chorób autoimmunologicznych i jak w przypadku wielu innych chorób z tej grupy, u osób chorych na chorobę Hashimoto może występować zwiększone ryzyko celiakii. Jednocześnie objawy dotyczące układu pokarmowego, które Pani opisuje, mogą występować w przypadku wielu innych chorób. Nie pisze Pani, czy podjęto jakąkolwiek diagnostykę (oprócz zbadania przeciwciał) lub leczenie.
Celiakia jest jedną z chorób, w których przebiegu mogą występować podawane przez Panią objawy. Diagnostyka celiakii u osób dorosłych polega w pierwszym kroku na oznaczeniu stężenia autoprzeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej 2 (TG2) w klasie IgA z równoczesnym oznaczeniem całkowitego stężenia IgA (zob. Badania serologiczne w celiakii). Badanie to wykonuje się, kiedy pacjent NIE jest na diecie bezglutenowej. Przeciwciała przeciwendomyzjalne w klasie IgA, które Pani oznaczyła (IgA-EMA) oznacza się jako test potwierdzenia, gdy obecne są we krwi pacjenta przeciwciała IgA-TG2, ale w małym stężeniu. W dalszej kolejności wykonuje się gastroskopię z biopsją. Należy pamiętać, że u niewielkiego odsetka chorych może występować tzw. celiakia seronegatywna, tzn. celiakia z potwierdzonym w badaniu histologicznym (próbki pobranej podczas biopsji) zanikiem kosmków, ale bez obecności przeciwciał we krwi.
Wstępne negatywne wyniki badań przeciwciał wykonanych przez Panią znacznie zmniejszają prawdopodobieństwo występowania celiakii. Żeby ją całkowicie wykluczyć, można wykonać badania genetyczne w kierunku haplotypu DQ2 i DQ8 (do tego badania nie jest konieczne, aby pacjent wcześniej spożywał gluten) albo badanie poziomu przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej 2 we krwi. Badanie histopatologiczne wycinków z dwunastnicy pobranych podczas gastroskopii także może ułatwić rozpoznanie, a także ujawnić inne choroby, które mogą być powodem wymienionych objawów.
Czytaj więcej: Badania potwierdzające celiakię
Nie powinno się eliminować glutenu z diety przed rozpoznaniem celiakii, ponieważ bardzo utrudnia to postawienie ostatecznej diagnozy w późniejszym czasie.
Opisane objawy mogą być spowodowane także innymi chorobami, włączając nawet często występujący zespół jelita drażliwego. Warto wykluczyć inne nietolerancje pokarmowe czy zespół przerostu flory bakteryjnej (wykonać testy oddechowe).
Jeśli zmiana nawyków żywieniowych i leczenie empiryczne nie przyniosą rezultatu, a zwłaszcza gdy występują odchylenia w badaniach laboratoryjnych (niedokrwistość, podwyższone wskaźniki stanu zapalnego, np. CRP), powinno się wykonać badanie kolonoskopowe z pobraniem wycinków w kierunku choroby Leśniowskiego i Crohna czy zapaleń mikroskopowych.
Ważne jest także kontrolowanie stężenia hormonów tarczycowych, które mają duży wpływ także na pracę przewodu pokarmowego. Sama endometrioza także wymaga wyjaśnienia, ponieważ może być obecna w przewodzie pokarmowym, powodując niespecyficzne objawy.
