Wpływ leków na zapalenie żołądka na bezpieczeństwo ciąży

Pytanie nadesłane do redakcji

Od 3 miesięcy zażywam leki na zapalenie żołądka (diagnoza postawiona na podstawie gastroskopii, miałam okropne bóle brzucha i wymioty po jedzeniu). Najpierw przyjmowałam IPP, a teraz Emaner 40 mg oraz Duspatalin (mam także jelito wrażliwe - diagnoza na podstawie kolonoskopii). Właśnie kończę leczenie i planuję zajść w ciążę. Jak długo należy czekać po takim leczeniu, żeby móc rozpocząć starania o dziecko. Czy mogę od razu po skończeniu kuracji rozpocząć starania. Słyszałam, że ten lek jest niebezpieczny w ciąży?

Odpowiedziała

lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Klinika Gastroenterologii i Hepatologii UJ CM w Krakowie

Ciąża to bardzo ważny okres w życiu zarówno przyszłej matki, jak i nienarodzonego dziecka. Okres ten wiąże się z koniecznością modyfikacji trybu życia, w przypadku chorób nie wszystkie leki są bezpieczne w czasie ciąży oraz laktacji.

Leki dostępne w handlu mają swoje kategorie bezpieczeństwa, najpopularniejsze to kategorie FDA oraz szwedzka. W tym opracowaniu posłużę się kategoriami FDA, które są zawarte w ulotkach leków. Ogólnie kategorie FDA obejmują kategorie A, B, C, D oraz X.

Kategorię A otrzymują te leki, które przeszły badania kliniczne na kobietach ciężarnych i są bezpieczne (nie powodowały wad, komplikacji).

Kategoria B to te, z którymi wykonane eksperymenty na zwierzętach nie wykazały szkodliwego działania na płód, nie wykonano jednak badań kontrolnych u kobiet w ciąży lub których szkodliwe działanie na płód zostało stwierdzone na zwierzętach (bez potwierdzenia szkodliwości u kobiet w ciąży).

Kategoria C to leki, które w badaniach na zwierzętach wykazały działania niepożądane na płód, ale brakuje odpowiednich i kontrolowanych badań u kobiet ciężarnych lub leki, z którymi nie przeprowadzono wystarczających badań na zwierzętach i brak odpowiednich i kontrolowanych badań u kobiet ciężarnych. Leki te można stosować tylko w niektórych przypadkach.

Kategoria D - odpowiednie i kontrolowane badania lub obserwacje wykazały, że leki te podawane w okresie ciąży stanowią zagrożenie dla płodu. Leki z tej kategorii są dopuszczone u kobiet w ciąży w stanach zagrażających życiu matki i tylko w przypadkach, gdy leki z bezpieczniejszych kategorii nie mogą być zastosowane lub są nieskuteczne.

Kategoria X, czyli leki o udowodnionym działaniu szkodliwym na płód. Stosowanie tych leków jest bezwzględnie przeciwwskazane u kobiet w ciąży lub kobiet w okresie reprodukcyjnym planujących koncepcję.

Z uwagi na problemy etyczne z prowadzeniem badań na kobietach ciężarnych wiele leków bazuje na analizach retrospektywnych pacjentek, które zażywały dany lek w ciąży.

Przedstawione leki z grupy inhibitorów pompy protonowej (Pantoprazol oraz Esomeprazol) należą do kategorii B i są dopuszczone w ciąży do leczenia uporczywych objawów ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego. Leki z tej grupy są stosowane, gdy leki pierwszego i drugiego rzutu są nieskuteczne. Lekami pierwszego rzutu są antacida i sukralfat, drugiego rzutu blok ery receptora histaminowego 2 (ranitydyna). Ze względu na brak wystarczających badań mebeweryna (składnik leku Duspatalin) nie jest zalecany w okresie ciąży.

Przed podjęciem starań o dziecko warto uspokoić dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego - ciąża niestety, lubi je zaostrzać. Warto też skonsultować odstawienie lub modyfikację leczenia zarówno z prowadzącym gastroenterologiem, jak i ginekologiem-położnikiem. Takie decyzje muszą być podejmowane na podstawie dokładnego wywiadu lekarskiego, badania fizykalnego, jak i możliwości wglądu do wyników badań.