Decyzja o ogłoszeniu pandemii była uzasadniona. Wykryto nowy typ wirusa grypy, różniący się istotnie od wirusów „sezonowych” (w jego genomie stwierdzono aż 8 nowych segmentów).
Stwierdzono, że wirus rozprzestrzenia się bardzo szybko (przed ogłoszeniem pandemii dane te były znane dla półkuli południowej), a odporność populacji jest mniejsza niż w przypadku wirusów sezonowych. W komunikacie o ogłoszeniu pandemii dr Margaret Chan, Dyrektor WHO stwierdzała, że zdecydowana większość chorych będzie miała jedynie mało nasilone objawy grypy, ale WHO obawiała się, że odsetek ciężkich powikłań może wynosić nawet 2%, co później okazało się na szczęście nieprawdziwe.
Szacunki te były częściowo oparte na danych z krajów, w których pandemia się rozpoczęła, a szczególnie z Meksyku, gdzie odsetek poważnych powikłań i zgonów był bardzo duży. Podkreślano również większe ryzyko zakażenia osób młodych, i duże ryzyko powikłań u kobiet w ciąży. Te przewidywania okazały się poprawne. Ryzyko zachorowania było mniejsze dla osób w podeszłym wieku, które zachowały szczątkową odporność na antygeny szczepów krążących w populacji w okresie międzywojennym (szczepy podobne do grypy pandemicznej z 1918 roku, krążące w populacji jako wirusy sezonowe).
Na szczęście pandemia była znacznie łagodniejsza niż przewidywano. W wielu krajach odsetek chorych zgłaszających się do lekarza i chorych wymagających hospitalizacji był mniejszy niż w czasie najbardziej nasilonych epidemii sezonowych ostatnich 10 lat. Jednak małą odporność populacji na nowy wirus potwierdził kształt krzywej obrazującej częstość zachorowań w czasie, której szczyt wystąpił znacznie wcześniej niż „typowej” grypy sezonowej. Prawdopodobnie większy niż był również odsetek przypadków bezobjawowych oraz chorych, którzy nie konsultowali się z lekarzem z powodu małego nasilenia objawów. Decyzję o ogłoszeniu pandemii należy jednak oceniać biorąc pod uwagę dane dostępne w momencie jej podejmowania. Informacje znane do czasu ogłoszenia pandemii nie pozwalały na wiarygodne przewidzenie dalszego rozwoju sytuacji, a kryteria ogłoszenia pandemii były spełnione. Niektórzy z krytykujących WHO zwracali uwagę na fakt, że zostały one zmienione kilka lat wcześniej – nie są jednak dostępne żadne dowody, wskazujące na to, że było to działanie spowodowane względami innymi niż merytoryczne.
Zabezpieczenie dużej liczby dawek skutecznej szczepionki również było racjonalnym postępowaniem. Oceniając decyzję zakupu szczepionki podjętą przez rządy większości europejskich krajów należy wziąć pod uwagę następujące fakty:
- potencjalnie skutki zdrowotne pandemii, zarówno bezpośrednie (np. chorzy wymagający intensywnej terapii) jak i pośrednie (np. nieobecności w pracy); jak napisano wyżej, początkowe obawy nie potwierdziły się, ale dane dostępne w połowie zeszłego roku upoważniały do takich obaw
- dane potwierdzające fakt, że szczepionka sezonowa nie zabezpiecza przed zakażeniem wirusem pandemicznym
- wbrew głosom obecnym w dyskusji publicznej nie było wiarygodnych danych świadczących o tym, że ryzyko działań niepożądanych szczepionki na grypę pandemiczną jest większe niż na grypę sezonową.
Przebieg pandemii został oceniony jako bardzo łagodny, mimo zmarło jednak ponad 18 tysięcy osób, często w młodym wieku (25—30% oficjalnie potwierdzonych zgonów odnotowano u uprzednio zdrowych ludzi w wieku <65 r.ż).
Pytanie, ile ludzi ocalono dzięki „niepotrzebnym” szczepieniom, i jak wyglądały by te proporcje i dyskusja o celowości masowych szczepień, gdyby pandemia miała ciężki przebieg?
Ponieważ obawiano się dużej liczby ciężkich przypadków grypy, gromadzono również leki (oseltamiwir i zanimiwir), które w badaniach laboratoryjnych były skuteczne wobec wirusa A/H1N1v, a których skuteczność wykazano wcześniej w leczeniu grypy. W czasie pandemii stwierdzono, że w znakomitej większości przypadków wirus powodujący pandemię był na te leki wrażliwy.
