Podstawową metodą zapobiegania grypie są szczepienia. Szczepienie przeciwko grypie nie zapewnia 100% ochrony przed chorobą, dlatego nie zwalnia z przestrzegania zasad higieny, które zwiększają szanse na uniknięcie zachorowania. Zasady higieny to metody nieswoiste, zapobiegające szerzeniu się różnych zakażeń, nie tylko grypy. Są bardziej kłopotliwe (trudniej ich skrupulatnie przestrzegać w codziennym życiu) i nieco mniej skuteczne niż szczepienia, ale w niektórych sytuacjach także pozwalają w pewnym stopniu zmniejszyć ryzyko zachorowania na grypę.
Fot. pixabay.com
Mycie rąk zapobiega zachorowaniu na grypę
Częste mycie rąk z użyciem mydła i ciepłej wody może zmniejszać ryzyko zakażenia wirusem grypy.
Odpowiednia higiena rąk jest niezbędna w sezonie grypowym, a zwłaszcza w przypadku bliskiego kontaktu z chorym na grypę (np. w domu, pracy, szpitalu, przychodni). Obejmuje to częste (10 razy dziennie) mycie rąk wodą z mydłem, a najlepiej środkiem na bazie alkoholu, po każdym skorzystaniu z toalety, przed jedzeniem lub dotykaniem ust i nosa, po powrocie do domu, po toalecie nosa lub zasłanianiu ust podczas kichania i kaszlu. Wodą z mydłem ręce należy myć przez 20 sekund, a środek na bazie alkoholu wcierać w dłonie, aż wyschnie. Przestrzeganie zasad higieny rąk także przez osobę chorą zmniejsza ryzyko przeniesienia wirusa na inne osoby z otoczenia (np. w wyniku skażenia klamek i innych przedmiotów zanieczyszczonymi rękami).
Unikanie kontaktu z chorymi na grypę
Należy unikać kontaktu z osobami chorymi na grypę.
Izolacja chorych na grypę powinna trwać przez 7 dni od wystąpienia objawów lub – jeśli trwają dłużej – 24 h po ustąpieniu gorączki i ostrych objawów ze strony układu oddechowego. Przez ten okres chory na niepowikłaną grypę powinien pozostać w domu i ograniczyć swoje kontakty z innymi do niezbędnego minimum. W przypadku chorych z niedoborem odporności konieczna jest dłuższa izolacja.
Okres izolacji zależy od okresu zakaźności, czyli czasu, w których chory na grypę może zakazić inne osoby. Okres zakaźności dorosłych to 1 dzień przed wystąpieniem i do 5 dni po wystąpieniu objawów (czasem nawet do 10 dni). Małe dzieci mogą być zakaźne przez kilka dni przed wystąpieniem i ≥10 dni po wystąpieniu objawów. Chorzy z ciężkim upośledzeniem odporności mogą wydalać wirusa grypy nawet przez kilka miesięcy.
Czy noszenie maseczek ochronnych zapobiega zarażeniu się grypą?
Noszenie maseczek ochronnych może pomóc w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się wirusa grypy.
Maseczka na twarz (np. chirurgiczna, dentystyczna lub inna specjalnego przeznaczenia medycznego) – stałe noszenie maseczki w przypadku bliskiego kontaktu z chorym na grypę w pomieszczeniu (np. w domu, szpitalu lub przychodni) zmniejsza ryzyko zachorowania. Maseczkę powinien nosić także chory na grypę, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia innych. Jeśli zachoruje ktoś z domowników, noszenie maseczki w domu i ścisła higiena rąk przestrzegane przez wszystkich w domu przez 7 dni mogą zmniejszyć ryzyko zakażenia i zachorowania innych współmieszkańców nawet o ponad 50%, jeśli zostaną zastosowane jak najszybciej po wystąpieniu choroby (najpóźniej w ciągu 36 godzin). Maski należy często (min. co 4 h) zmieniać na nowe, a zużyte wyrzucać do kosza. Noszenie maseczki profilaktycznie na ulicy przez zdrowe osoby nie ma natomiast sensu.
Zapobieganie grypie - inne zasady higieny
Na czas sezonu grypy należy:
- zasłaniać chusteczką usta podczas kaszlu i kichania, a następnie wyrzucić ją do kosza i dokładnie umyć ręce
- po oczyszczeniu nosa wyrzucić chusteczkę do kosza i dokładnie umyć ręce (w razie braku chusteczki zaleca się zasłanianie ust przedramieniem, a nie ręką)
- unikać kontaktu twarzą w twarz z innymi osobami
- unikać tłumu i masowych zgromadzeń
- unikać dotykania niemytymi rękami ust, nosa i oczu
- często dokładnie wietrzyć pomieszczenia.
Profilaktyczne stosowanie leków przeciwwirusowych u osób narażonych na zakażenie grypą
W niektórych przypadkach lekarz może zlecić przyjmowanie leków przeciwwirusowych (oseltamiwiru lub zanamiwiru) osobom zdrowym, które miały kontakt z chorym na grypę, żeby zmniejszyć ryzyko zachorowania. Leki trzeba wówczas przyjąć jak najszybciej. Dotyczy to szczególnych osób, np. pacjentów leżących w szpitalu, kiedy na oddziale wystąpiły zachorowania na grypę lub osób należących do grup ryzyka ciężkiego przebiegu grypy narażonych na zachorowanie przez przebywanie w tym samym pomieszczeniu z chorym, prowadzenie rozmowy twarzą w twarz lub narażenie na kontakt z wydzieliną z dróg oddechowych chorego oraz u domowników osób z grup ryzyka ciężkiego przebiegu grypy. Postępowanie takie to chemioprofilaktyka poekspozycyjna (stosowanie profilaktycznie leków u osób narażonych na zakażenie) i jest to swoista metoda profilaktyki, obok szczepień ochronnych. Stosuje się ją niezależnie od szczepienia.
