Cefoperazon (opis profesjonalny)

Działanie - Cefoperazon

Mechanizm działania
Półsyntetyczna cefalosporyna III generacji do stosowania pozajelitowego. Wykazuje działanie bakteriobójcze. Mechanizm działania, tak jak w przypadku innych antybiotyków z grupy cefalosporyn, polega na blokowaniu końcowego etapu biosyntezy ściany komórkowej bakterii. Miejscem docelowego działania antybiotyku są białka wiążące penicyliny (PBP), zlokalizowane w błonie protoplazmatycznej, pełniące funkcje enzymatyczne. W wyniku związania z PBP o aktywności enzymu transpeptydazy, następuje zahamowanie tworzenia wiązań peptydowych pomiędzy bocznymi łańcuchami peptydowymi peptydoglikanu w ścianie komórkowej bakterii. W dalszym etapie, na skutek aktywacji hydrolaz komórkowych, dochodzi do lizy komórki bakteryjnej.

Oporność drobnoustrojów
Cefalosporyny, należące do grupy antybiotyków β-laktamowych, mogą być wrażliwe na mechanizmy oporności skierowane przeciwko antybiotykom tej grupy. Mutacje PBP mogą zmniejszać powinowactwo antybiotyków β-laktamowych u niektórych drobnoustrojów chorobotwórczych. Innym mechanizmem oporności na antybiotyki β-laktamowe, powszechnie występującym, jest wytwarzanie enzymów bakteryjnych – β-laktamaz, które rozkładają rdzeń pierścienia β-laktamowego, uniemożliwiając połączenie się antybiotyku z PBP.
Cefoperazon działa in vitro na wiele drobnoustrojów mających znaczenie kliniczne i jest oporny na działanie wielu β-laktamaz.

Spektrum przeciwbakteryjne
Bakterie wrażliwe: bakterie tlenowe Gram-dodatnie – szczepy gatunku S. aureus wytwarzające i niewytwarzające penicylinazy, S. epidermidis, S. pneumoniae, S. pyogenes, S. agalactiae, E. faecalis; bakterie tlenowe Gram-ujemne – E. coli, Klebsiella spp., Enterobacter spp., Citrobacter spp., H. influenzae, P. mirabilis, P. vulgaris, M. morganii, P. rettgeri, Providencia spp., Serratia spp. (w tym S. marcescens), Salmonella spp., Shigella spp., Pseudomonas spp. (w tym P. aeruginosa), A. calcoaceticus, N. gonorrhoeae, N. meningitidis, B. pertussis, Y. enterocolitica; bakterie beztlenowe – ziarenkowce Gram-dodatnie i Gram-ujemne (w tym Peptococcus spp., Peptostreptococcus spp. i Veillonella spp.), pałeczki Gram-dodatnie (w tym Clostridium spp., Eubacterium spp. i Lactobacillus spp.), pałeczki Gram-ujemne (w tym Fusobacterium spp., wiele szczepów gatunku B. fragilis i innych gatunków rodzaju Bacteroides).

Farmakokinetyka
Stężenia cefoperazonu występujące w osoczu są proporcjonalne do podanej dawki. Po podaniu pojedynczej dawki osiągane są duże stężenia leku w osoczu, żółci i w moczu. Cefoperazon osiąga stężenie terapeutyczne w płynie wysiękowym jamy otrzewnej, płynie mózgowo-rdzeniowym u pacjentów z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, moczu, żółci i ścianie pęcherzyka żółciowego, plwocinie i w płucach, migdałkach podniebiennych i błonie śluzowej zatok, uszku przedsionka mięśnia sercowego, nerkach, moczowodach, gruczole krokowym, jądrach, macicy i jajowodach, kości, we krwi pępowinowej i płynie owodniowym. Tylko nieznaczne ilości tego antybiotyku przenikają do pokarmu kobiecego. Z białkami osocza wiąże się w 82–93%. Cefoperazon nie wypiera bilirubiny z wiązań z białkami osocza. Wielokrotne podawanie cefoperazonu nie powodowało kumulacji leku w organizmie u zdrowych osób. Średni t1/2 cefoperazonu w osoczu wynosi ok. 2 h, niezależnie od drogi podania. Wydalany jest z żółcią i z moczem. Maksymalne stężenia w żółci osiągane są przeciętnie w ciągu 1–3 h po podaniu leku; są one do 100 razy większe od stężeń w osoczu. W zależności od dawki i drogi podania, u chorych z prawidłową czynnością nerek, wydalanie cefoperazonu w ciągu 12 h od podania mieści się w granicach 20–30%. U osób z zaburzeniami czynności wątroby t1/2 jest przedłużony, a wydalanie z moczem zwiększone. cmax, AUC, t1/2 są podobne u osób zdrowych i u osób z niewydolnością nerek. U chorych z zaburzeniami czynności wątroby i z niewydolnością nerek cefoperazon może się kumulować w osoczu.

Wskazania do stosowania - Cefoperazon

Zakażenia wywołane przez wrażliwe drobnoustroje:
zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych;
zapalenie otrzewnej, pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych i inne zakażenia jamy brzusznej;
posocznica;
zakażenia skóry i tkanek miękkich;
stany zapalne w obrębie miednicy, zapalenie błony śluzowej macicy, rzeżączka i inne zakażenia żeńskich narządów płciowych;
zakażenia górnych i dolnych dróg moczowych.

Profilaktyka okołooperacyjna
Zapobieganie zakażeniom pooperacyjnym u pacjentów poddawanych zabiegom operacyjnym w obrębie jamy brzusznej i miednicy, operacjom kardiologicznym i ortopedycznym.

Przeciwwskazania stosowania - Cefoperazon

Nadwrażliwość na cefoperazon, którykolwiek składnik jego preparatu lub inne cefalosporyny. Ciężka nadwrażliwość na antybiotyki β-laktamowe.

Reakcje nadwrażliwości i ciężkie reakcje skórne
Tak jak w przypadku innych antybiotyków z grupy β-laktamów, po zastosowaniu cefoperazonu odnotowano przypadki ciężkich reakcji nadwrażliwości, niekiedy prowadzące do zgonu. Reakcje takie występują częściej u osób, u których w przeszłości stwierdzono wrażliwość na wiele alergenów. Przed rozpoczęciem leczenia cefoperazonem należy przeprowadzić szczegółowy wywiad dotyczący występowania w przeszłości reakcji nadwrażliwości na cefalosporyny, penicyliny lub inne leki. W przypadku stwierdzenia jakiegokolwiek rodzaju alergii u pacjenta, należy zachować ostrożność. Jeśli w związku z leczeniem cefoperazonem wystąpi reakcja alergiczna, należy przerwać stosowanie leku i podjąć właściwe leczenie.
Wśród osób, którym podawano cefoperazon, odnotowano również wystąpienie ciężkich reakcji skórnych, takich jak martwica toksyczna rozpływna naskórka, zespół Stevensa i Johnsona oraz złuszczające zapalenie skóry, niekiedy prowadzące do zgonu. W przypadku wystąpienia takich reakcji należy przerwać leczenie cefoperazonem i podjąć właściwe leczenie.

Krwotoki
W związku ze stosowaniem cefoperazonu odnotowano przypadki ciężkich krwotoków, niekiedy prowadzących do zgonu. Ryzyko ciężkich krwotoków występuje u pacjentów stosujących ubogą dietę, ze stanami złego wchłaniania pokarmu, długotrwale odżywianych dożylnie oraz otrzymujących terapię przeciwzakrzepową. Należy obserwować, czy u tych pacjentów nie występują objawy krwawienia, małopłytkowości lub hipoprotrombinemii. Jeśli u pacjenta występuje długotrwałe krwawienie o niewyjaśnionej przyczynie, należy przerwać stosowanie cefoperazonu.

Długotrwałe stosowanie cefoperazonu
Podczas długotrwałego leczenia, szczególnie u noworodków (zwłaszcza wcześniaków) i niemowląt, zaleca się okresowe badanie czynności narządów wewnętrznych, zwłaszcza nerek, wątroby i układu krwiotwórczego. Tak jak w przypadku innych antybiotyków, podczas długotrwałego stosowania cefoperazonu może nastąpić wzrost opornych drobnoustrojów. Należy dokładnie obserwować pacjentów podczas leczenia pod kątem objawów rozwoju zakażenia opornymi drobnoustrojami.

Zapalenie jelita grubego
Podczas stosowania prawie wszystkich leków przeciwbakteryjnych, w tym także cefoperazonu, obserwowano przypadki występowania zapalenia jelita grubego związanego z zakażeniem bakteriami z gatunku C. difficile, o nasileniu od łagodnej biegunki do zapalenia okrężnicy i zgonu. Możliwość wystąpienia tego powikłania należy rozważyć u każdego pacjenta z biegunką występującą po zastosowaniu antybiotyku. Konieczne jest dokładne zebranie wywiadu chorobowego, ponieważ donoszono o jego występowaniu nawet po upływie >2 mies. od zakończenia podawania leków przeciwbakteryjnych.

Stosowanie u noworodków
Nie prowadzono szerszych badań nad podawaniem cefoperazonu u wcześniaków i noworodków. Dlatego przed rozpoczęciem leczenia cefoperazonem pacjentów z tej populacji należy rozważyć potencjalne korzyści płynące z podania leku w stosunku do ryzyka, jakie wiąże się z jego zastosowaniem U noworodków z żółtaczką jąder podkorowych mózgu cefoperazon nie zmienia zdolności wiązania bilirubiny z białkami osocza.

Zaburzenia czynności wątroby i/lub nerek, zwężenie dróg żółciowych
Upośledzenie czynności wątroby i/lub zwężenie dróg żółciowych prowadzi do wydłużenia t1/2 leku i zwiększenia wydalania z moczem. Jednak nawet w ciężkich zaburzeniach czynności wątroby uzyskuje się terapeutyczne stężenia cefoperazonu w żółci, a t1/2 wydłuża się tylko 2–4 razy. U chorych z zaburzeniami czynności wątroby, a także ze współistniejącą niewydolnością nerek, cefoperazon może ulegać kumulacji w osoczu.

Dodatkowe składniki preparatu
U pacjentów kontrolujących zawartość sodu w diecie należy wziąć pod uwagę zawartość sodu w preparacie cefoperazonu.

Interakcje - Cefoperazon

Alkohol
U pacjentów, którzy spożywali alkohol podczas leczenia cefoperazonem lub w ciągu 5 dni od ostatniego podania leku obserwowano reakcję disulfiramową: zaczerwienienie twarzy, pocenie się, bóle głowy i tachykardię. Podobną reakcję obserwowano w przypadku niektórych innych cefalosporyn. Pacjenta należy poinformować o zakazie spożywania alkoholu w okresie leczenia cefoperazonem. U pacjentów żywionych przez zgłębnik lub pozajelitowo należy unikać podawania roztworów zawierających etanol.

Wpływ na wyniki badań laboratoryjnych
Cefoperazon może powodować wystąpienie fałszywie dodatnich wyników badań zawartości glukozy w moczu metodą Benedicta lub Fehlinga.

Niezgodności farmaceutyczne
Ze względu na niezgodności nie należy mieszać roztworów preparatu cefoperazonu i aminoglikozydów. Jeśli stosuje się leczenie skojarzone, można podawać te leki w kolejnych krótkotrwałych infuzjach i.v., używając dwóch cewników dożylnych, które należy przepłukiwać odpowiednim płynem do rozcieńczania między podaniami leków (cefoperazonu i aminoglikozydu). Zaleca się podawać cefoperazon przed aminoglikozydem.

Działania niepożądane - Cefoperazon

Bardzo często: zmniejszenie stężenia hemoglobiny, zmniejszenie hematokrytu.

Często: neutropenia, dodatni wynik bezpośredniego testu Coombsa, małopłytkowość, eozynofilia, zapalenie żył w miejscu wstrzyknięcia, biegunka, zwiększenie aktywności AST, ALT, ALP, żółtaczka, świąd, pokrzywka, wysypka plamisto-grudkowa.

Niezbyt często: wymioty, ból w miejscu wstrzyknięcia, gorączka.

Rzadko: hipoprotrombinemia, krwotok.

Z nieznaną częstością: zaburzenia krzepnięcia, wstrząs anafilaktyczny, reakcja anafilaktyczna, reakcja anafilaktoidalna (w tym wstrząs), nadwrażliwość, rzekomobłoniaste zapalenie jelit, martwica toksyczna rozpływna naskórka, zespół Stevensa i Johnsona, złuszczające zapalenie skóry.

Przedawkowanie
Można się spodziewać, że przedawkowanie leku wiązać się będzie głównie z nasileniem działań niepożądanych. Duże stężenia antybiotyków β-laktamowych w płynie mózgowo-rdzeniowym mogą być przyczyną objawów neurologicznych, należy zatem wziąć pod uwagę możliwość wystąpienia drgawek. Ponieważ cefoperazon jest usuwany z krążenia podczas hemodializy, zabieg ten może przyspieszyć eliminację leku z organizmu w przypadku przedawkowania u niektórych pacjentów z niewydolnością nerek.

Ciąża i laktacja - Cefoperazon

Brak odpowiednich i dobrze kontrolowanych badań dotyczących stosowania u kobiet ciężarnych. Cefoperazon przenika przez barierę łożyskową. Lek ten można stosować w okresie ciąży wyłącznie w przypadku zdecydowanej konieczności.

Ponieważ cefoperazon w nieznacznych ilościach przenika do pokarmu kobiecego, należy zachować ostrożność, stosując u kobiet karmiących piersią.

Dawkowanie - Cefoperazon

Głęboko i.m. w mięsień pośladkowy większy lub przednią część uda; i.v. we wstrzyknięciu trwającym ≥3–5 min (dawki do 2 g), we wlewie trwającym 15–60 min albo wlewie ciągłym. Leczenie można rozpocząć przed uzyskaniem wyników antybiogramu.

Dorośli. Zwykle 2–4 g/d w równych daw. podz. co 12 h. W ciężkich zakażeniach do 8 g/d w równych daw. podz. co 12 h lub do 12 g/d w 3 daw. podz. co 8 h. Cefoperazon można podawać w 2–4 daw. podz. Maks. dawka jednorazowa 4 g. U pacjentów z upośledzoną odpornością stosowano dawki do 16 g/d we wlewie i.v., nie stwierdzając powikłań. W przypadku ciężkiej niedrożności dróg żółciowych, ciężkich schorzeń wątroby lub współistniejącego zaburzenia czynności nerek może być konieczna modyfikacja dawkowania; w takich przypadkach, jeśli nie monitoruje się stężeń leku w osoczu, dawka maks. 2 g/d. U osób z zaburzeniami czynności nerek nie ma konieczności modyfikacji dawki, jeśli lek podawany jest w zazwyczaj stosowanych dawkach (2-4 g/d). U osób, u których przesączanie kłębuszkowe <18 ml/min, lub u których stężenie kreatyniny w osoczu >3,5 mg/dl, dawka maks. 4 g/d. W przypadku pacjentów poddawanych hemodializom lek należy podawać bezpośrednio po dializie. U osób z zaburzoną czynnością wątroby i współistniejącą niewydolnością nerek stężenie cefoperazonu w osoczu należy monitorować, a dawki odpowiednio dostosowywać; w tym przypadku, jeśli nie monitoruje się stężeń leku w osoczu, dawka maks. 2 g/d.

Uwagi dla Cefoperazon

Doświadczenie kliniczne wskazuje na małe prawdopodobieństwo wpływu cefoperazonu na zdolność prowadzenia samochodów i obsługiwania maszyn.

Przeczytaj też artykuły

Preparaty na rynku polskim zawierające cefoperazon

Cefobid (proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań i infuzji)

Zobacz substancje złożone zawierające cefoperazon

Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta