Podstawą rozpoznania nadciśnienia tętniczego i oceny skuteczności leczenia jest pomiar ciśnienia tętniczego. Istnieje wiele typów aparatów do mierzenia ciśnienia (sfigmomanometrów, czyli ciśnieniomierzy), wszystkie one jednak działają na podobnej zasadzie.
Choć sama technika pomiaru jest prosta, dla uzyskania wiarygodnego wyniku należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:
- Pomiar ciśnienia tętniczego powinien odbywać się w warunkach spoczynkowych, tzn. po co najmniej 5-minutowym odpoczynku w pozycji siedzącej.
- Pomieszczenie, w którym dokonuje się pomiaru, powinno być miejscem spokojnym, o temperaturze pokojowej.
- Pomiar nie powinien być bezpośrednio poprzedzony spożyciem posiłku, czy wypaleniem papierosa, a pacjent w chwili pomiaru nie powinien być zdenerwowany.
- Bardzo istotny jest dobór średnicy mankietu do wielkości ramienia – u osób o grubym ramieniu należy stosować szersze mankiety (zbyt wąski mankiet zawyża wartości ciśnienia tętniczego).
- Przy pierwszorazowym badaniu należy dokonać pomiaru ciśnienia na obu ramionach, a kolejne pomiary wykonujemy na tym ramieniu, na którym stwierdziliśmy wyższe wartości ciśnienia. Jeśli nie stwierdzono różnicy ciśnień pomiędzy ramionami, kolejne pomiary należy wykonywać na ręce niedominującej (czyli u praworęcznych po stronie lewej).
- Pacjent w trakcie pomiaru powinien pozostawać w pozycji siedzącej, łokieć badanej kończyny powinien być podparty, a ramię znajdować się na wysokości serca.
Choć stosowane niegdyś aparaty rtęciowe zostały ze względów bezpieczeństwa wycofane, stosowaną jednostką wielkości ciśnienia nadal pozostaje milimetr słupa rtęci (mm Hg). Obecnie do dyspozycji mamy sfigmomanometry sprężynowe (z tarczą przypominającą zegar) – wymagające stosowania słuchawek i elektroniczne (z wyświetlaczem cyfrowym) – półautomatyczne lub automatyczne.