Pytanie nadesłane do redakcji
Ciśnienie tętnicze - kiedy należy udać się do lekarza? Witam, jestem mężczyzną w wieku 36 lat, przy wzroście 175 cm ważę 90 kg, moje ciśnienie ostatnio wynosi 147 na 80. Czy powinienem już się niepokoić i udać się do lekarza? A może wystarczy tylko jakaś dieta i więcej ruchu, żeby parę kg zgubić? Pozdrawiam, Jacek.
Odpowiedziała
dr hab. med. Teresa Nieszporek
Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego opiera się na stwierdzeniu ciśnienia tętniczego wyższego od 140/90 mm Hg podczas pomiarów w trakcie 2-3 wizyt w gabinecie lekarskim.
W rozpoznaniu nadciśnienia pomocne są też domowe pomiary ciśnienia tętniczego. Pomiar ciśnienia w warunkach domowych pozwala uniknąć reakcji "białego fartucha", która powoduje zawyżenie wartości ciśnienia w trakcie pomiarów dokonywanych przez lekarza lub pielęgniarkę. Nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się, gdy mierzone w domu ciśnienie tętnicze (średnia z kilku pomiarów) jest równe lub wyższe od 135/85 mm Hg. Bardzo ważne jest przestrzeganie odpowiednich zasad pomiaru ciśnienia. Aparat do mierzenia ciśnienia powinien być sprawny, a mankiet dostosowany do obwodu ramienia. Pomiary ciśnienia powinny być wykonywane po kilkuminutowym odpoczynku w ciepłym pomieszczeniu. Wielokrotne stwierdzenie w trakcie pomiarów domowych ciśnienia skurczowego wyższego od 140 mm Hg przemawia za rozpoznaniem nadciśnienia tętniczego. Rozpoznanie to należałoby potwierdzić w gabinecie lekarskim, a w razie wątpliwości można wykonać całodobowy pomiar ciśnienia metodą Holtera.
Postępowanie u chorego ze świeżo rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym zależy od wysokości ciśnienia oraz współistniejących czynników ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych i chorób towarzyszących. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego u chorych z nadciśnieniem tętniczym I stopnia (140-159/90-99 mm Hg w trakcie pomiarów gabinetowych), u których nie stwierdza się czynników ryzyka i powikłań narządowych, należy zastosować modyfikację stylu życia przez ok. 3 miesiące, a gdy nie spowoduje to normalizacji ciśnienia, należy zalecić leczenie farmakologiczne.
Modyfikacja stylu życia polega na ograniczeniu soli w diecie do 5-6 g/dobę, zaniechaniu palenia papierosów, ograniczeniu spożycia alkoholu do 30 g/dobę oraz zmniejszeniu masy ciała u osób z nadwagą lub otyłością. W opisanym przypadku należałoby zmniejszyć masę ciała o ok. 10 kg, aby obniżyć BMI (BMI - body mass index - współczynnik powstały w wyniku podzielenia masy ciała w kg przez kwadrat wysokości wyrażony w metrach) do wartości 25-26 kg/m2. Obecnie u Pana BMI wynosi 28,5 kg/m2, co świadczy o nadwadze. Zmniejszenie masy ciała jest szczególnie zalecane w przypadku nagromadzenia tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha (obwód brzucha większy od 94 cm). Bardzo ważna jest też aktywność fizyczna. Zaleca się wysiłek fizyczny trwający przynajmniej 30 minut przez 5-6 dni w tygodniu. Zwiększenie aktywności fizycznej w połączeniu z niskokaloryczną dietą, która powinna zawierać duże ilości błonnika, przyczyni się z pewnością do stopniowego, lecz trwałego zmniejszenia masy ciała. Diety o bardzo niskiej wartości kalorycznej powodujące szybkie chudnięcie dają zwykle krótkotrwały efekt. Jeżeli modyfikacja stylu życia spowoduje normalizację ciśnienia tętniczego (obniżenie do wartości <140/90 mm Hg w pomiarach gabinetowych lub <135/85 mm Hg w pomiarach domowych) nie ma konieczności leczenia farmakologicznego. W przypadku niepowodzenia leczenia niefarmakologicznego należy zgłosić się do lekarza w celu ustalenia najbardziej optymalnego leczenia farmakologicznego.
