Pytanie nadesłane do redakcji
Koleżanka z Litwy ma problem ze swoim 18-letnim synem, który ma cały czas ciśnienie górne do 150. Jest zdrowy, wysportowany, zdrowo się odżywia, ma normalną rodzinę. Badania krwi dobre i inne też. Czy to "taka już uroda"? Czy to może być dziedziczne?
Odpowiedział
lek. med. Krzysztof Rewiuk
Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Kryteria rozpoznania nadciśnienia tętniczego u osób dorosłych są proste i niezależne od ich wieku. Wartości ciśnienia skurczowego większe lub równe 140 mm Hg i/lub ciśnienia rozkurczowego większe lub równe 90 mm Hg, powtarzalne w warunkach standardowych, pozwalają rozpoznać nadciśnienie tętnicze. W przypadku wątpliwości dotyczących ewentualnego wpływu stresu na wiarygodność pomiarów warto zweryfikować je w 24-godzinnym monitorowaniu ciśnienia. Potwierdzone wysokie wartości ciśnienia to nadciśnienie tętnicze, taka sytuacja nigdy nie jest normalna i zawsze wymaga interwencji zdrowotnej.
W ostatnich latach w społeczeństwach krajów uprzemysłowionych obserwuje się wzrastanie częstości nadciśnienia tętniczego wśród dzieci i młodych dorosłych. Ma to związek głównie ze zmianami trybu życia młodych osób (brak aktywności fizycznej, przyzwyczajenia dietetyczne). Nie oznacza to jednak wcale, że na nadciśnienie nie może zachorować szczupła, zdrowo odżywiająca się osoba. O ile nadciśnienie tętnicze nie ma charakteru wtórnego i nie cechuje się bardzo wysokimi wartościami RR, to do powikłań narządowych dochodzi na szczęście dopiero po wielu latach. Istnieją jednak długoletnie obserwacje wskazujące na większe ryzyko sercowo-naczyniowe u czterdziesto- i pięćdziesięciolatków, którzy w wieku 18 lat cechowali się wyższymi wartościami ciśnienia tętniczego.
Wystąpienie nadciśnienia tętniczego u młodego dorosłego wymaga zawsze wykluczenia wtórnej przyczyny, szczególne znaczenie przywiązuje się do oceny struktury i funkcji nerek i naczyń nerkowych (badanie USG, badanie moczu). W przypadku wartości RR kwalifikujących pacjenta do stopnia I nadciśnienia tętniczego i przy braku chorób współistniejących i powikłań narządowych właściwe postępowanie polega na próbie modyfikacji stylu życia przez 3 miesięce. Jeżeli młody mężczyzna, którego dotyczy pytanie rzeczywiście zdrowo się odżywia, nie ma nadwagi, uprawia sport, nie pali tytoniu, nie nadużywa alkoholu to może warto jeszcze ograniczyć ilość soli kuchennej w diecie lub zainteresować się zasadami diety DASH? Czas ten warto wykorzystać również na kontakt z lekarzem i przeprowadzenie podstawowych badań. Jeżeli pomimo weryfikacji codziennych zachowań nie uda się sprowadzić wartości RR poniżej 140/90 mm Hg, będzie to wskazaniem do włączenia leczenia farmakologicznego.
Jak wielokrotnie wspominaliśmy w ramach serwisu nadciśnienie tętnicze niezmiernie rzadko dziedziczy się w prosty sposób. Najczęściej rodzimy się z pewnym bagażem skłonności do nadciśnienia, ale podlega on modyfikacji przez czynniki środowiskowe, w większości zależne od nas samych.
