Choć każdy miewa czkawkę od czasu do czasu, u niektórych osób trwa ona miesiąc i dłużej. Takie przypadki mogą mieć różne podłoże i występują częściej, niż się powszechnie sądzi – przypomina pismo „Current Neurology and Neuroscience Reports”.
Fot. pixabay.com
Problem czkawki przeanalizowali dr Stasia Rouse i dr Matthew Wodziak z Loyola University Health System. Samo zjawisko opisują jako mimowolny, spazmatyczny skurcz przepony, a czasami także mięśni międzyżebrowych. Powoduje on przerwanie oddychania poprzez zamknięcie głośni (otwór między strunami głosowymi).
Typowa, „ostra” czkawka pojawia się zazwyczaj od 4 do 60 razy na minutę, zaczyna bez konkretnego powodu i niebawem znika. Często można ją przerwać wstrzymując oddech lub oddychając do papierowej torby (plastikowa torba może przywrzeć do nozdrzy), wypijając szklankę wody, jedząc suchy chleb lub kruszony lód, wywołując wymioty, ciągnąc za język czy uciskając gałki oczne (ostatnie sześć metod za MSD Manual).
Jednak co roku z powodu czkawki tylko w Stanach Zjednoczonych hospitalizowanych jest około 4000 osób. Dziewięćdziesiąt jeden procent osób, które cierpią na nieustępującą czkawkę, to mężczyźni, większość z nich ma ponad 50 lat.
Podłożem czkawki przedłużającej się (dłużej niż dwa dni) i przewlekłej (ponad miesiąc) na ogół jest jakaś choroba. Taka czkawka utrudnia jedzenie, życie towarzyskie i sen – może być wyczerpująca i znacząco pogorszyć jakość życia pacjenta, a w przypadku chorych niedawno operowanych bywa bolesna. W Księdze Rekordów Guinnessa odnotowano przypadek Charlesa Osborne’a, rolnika z Iowy, który czkał nieprzerwanie przez 69 lat i dziewięć miesięcy (w sumie około 430 milionów razy). Nie przeszkodziło mu to mieć dwóch żon i ośmiorga dzieci. Czkawka, która zaczęła się po przygnieceniu go przez 140- kilogramowego wieprza, ustąpiła na rok przed śmiercią.
Typowymi "wyzwalaczami" czkawki są picie napojów gazowanych lub spożycie dużego posiłku. Czkawkę może również wywołać lęk lub stres, a także alkohol, przyprawy, palenie i inne czynniki drażniące przewód pokarmowy lub drogi oddechowe.
Nieustępująca czkawka zwykle wynika z innej choroby. U pewnego pacjenta miała związek z zapaleniem stawu mostkowo-obojczykowego, u innego - z zatorem płucnym (skrzepy krwi w płucach). Wiele źródeł mówi o ropniu lub guzie w jamie brzusznej, mocznicy, alkoholizmie, zapaleniu opłucnej, zapaleniu płuc, tętniaku aorty. Czkawkę mogą również powodować niektóre leki.
Obok leczenia podstawowej przyczyny (jeśli jest znana), lekarze mogą stosować różne leki – w tym baklofen, gabapentynę metoklopramid, chloropromazynę i haloperidol. Czasami blokuje się lub przecina zaangażowany w oddychanie nerw przeponowy, podaje pacjentowi do połykania granulowany cukier, próbuje hipnozy i akupunktury.
Jak zaznaczają Rouse i Wodziak, leczenie czkawki angażuje wiele dyscyplin, w tym neurologię, gastroenterologię, pulmonologię i pierwotną opiekę medyczną. Nie ma formalnych wytycznych dotyczących leczenia długotrwale utrzymującej się czkawki. Jak zaznaczają autorzy, wiele sposobów leczenia opiera się jedynie na doświadczeniach lekarza lub niepotwierdzonych danych.
