Co to jest drżenie samoistne i jakie są jego przyczyny?
Drżenie samoistne to choroba, której główne objawy to drżenie rąk i głowy. Drżenie samoistne może się rozwinąć u osoby w każdym wieku, ale najczęściej pojawia się w 2. i 6. dekadzie życia. Objawy rozwijają się stopniowo, a ich narastanie zależy od nieznanych dotychczas czynników. Drżenie samoistne występuje sporadycznie lub rodzinnie.
Przyczyny drżenia samoistnego nie zostały dokładnie poznane.
Jak często występuje drżenie samoistne?
Drżenie samoistne należy do bardzo częstych chorób. Może dotyczyć nawet 4% ogólnej populacji. Ryzyko wystąpienia drżenia samoistnego zwiększa się z wiekiem.
Jak się objawia drżenie samoistne?
Podstawowym objawem drżenia samoistnego jest drżenie obu rąk (80-100% przypadków). Początkowo może ono występować tylko po jednej stronie. Pierwszym objawem, który zwraca uwagę chorego, mogą być trudności w czasie spożywania posiłków, na przykład rozlewanie lub rozsypywanie jedzenia. W dalszym przebiegu choroby drżenie może objąć głowę, wargi i język, może wystąpić również drżenie głosu. Najczęściej drżenie pojawia się podczas wykonywania ruchów, w wyniku emocji - rzadko występuje w spoczynku.
W miarę postępu choroby pojawia się drżenie kończyn dolnych, a drżenie występuje także w spoczynku.
Co robić w razie wystąpienia objawów drżenia samoistnego?
W razie wystąpienia drżenia należy się zgłosić do lekarza POZ, który po przeprowadzeniu wywiadu i badania zleci odpowiednie badania. Należy pamiętać, że drżenie rąk nie zawsze jest objawem drżenia samoistnego i może być spowodowane przez wiele innych chorób.
Jak lekarz ustala rozpoznanie drżenia samoistnego?
Rozpoznanie drżenia samoistnego ustala lekarz, zazwyczaj neurolog, na podstawie wywiadu i badania neurologicznego - po wykluczeniu innych chorób. Zazwyczaj lekarz zleca badania dodatkowe, takie jak oznaczenie w surowicy stężenia elektrolitów, kreatyniny, mocznika, glukozy, TSH, fT4, kortyzolu, parahormonu oraz prób wątrobowych, ceruloplazminy i miedzi a także badanie 24-godzinnego wydalania miedzi z moczem. Badania te służą wykluczeniu innych chorób przebiegających z drżeniem. Zestaw wykonywanych badań może się różnić u poszczególnych chorych, w zależności od indywidualnych wskazań, na przykład od wieku chorego.
W razie wątpliwości w niektórych przypadkach lekarz może zlecić badanie neuroobrazowe, zazwyczaj rezonans magnetyczny głowy.
Jakie są sposoby leczenia drżenia samoistnego?
Farmakoterapia
Sposób leczenia dobiera neurolog, wybierając leki najodpowiedniejsze dla danego pacjenta. Najczęściej stosuje się propranolol lub prymidon. U niektórych chorych odpowiedni może być inny lek: gabapentyna, topiramat, alprazolam,
Leczenie chirurgiczne
Nie u wszystkich chorych udaje się uzyskać zadowalającą poprawę w wyniku stosowania leków. Jeżeli drżenie znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie, a leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne, można rozważyć zabieg neurochirurgiczny, polegający na uszkodzeniu lub stymulacji ściśle określonej części mózgu, na przykład jąder wzgórza. Obecnie preferuje się wszczepienie tak zwanego specjalnego układu stymulującego. Wykonywane są również zabiegi z zastosowaniem techniki gamma knife (nóż gamma), umożliwiającej bardzo dokładne, wybiórcze uszkodzenie jąder wzgórza za pomocą promieniowania jonizującego.
Przed podjęciem decyzji o zabiegu lekarz dokładnie omawia z pacjentem prawdopodobieństwo uzyskania poprawy i ryzyko wystąpienia ewentualnych powikłań.
Czy jest możliwe całkowite wyleczenie drżenia samoistnego?
Jak dotąd nieznane jest skuteczne leczenie przyczynowe drżenia samoistnego. Leczenie farmakologiczne jest leczeniem objawowym i nie zawsze pozwala uzyskać zadowalającą poprawę. Całkowite ustąpienie lub znaczne zmniejszenie drżenia samoistnego po zabiegu neurochirurgicznym jest zwykle trwałe, ale wiąże się z ryzykiem powikłań pooperacyjnych.
Co należy robić po zakończeniu leczenia drżenia samoistnego?
Leczenie farmakologiczne trwa do końca życia, nie należy go przerywać, ponieważ odstawienie leku powoduje powrót objawów.
