×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Klasterowy ból głowy

Co to jest klasterowy ból głowy i jakie są jego przyczyny?

Klasterowy ból głowy to napady silnego, jednostronnego bólu głowy, któremu towarzyszą tzw. objawy wegetatywne zlokalizowane po tej samej stronie, co ból. Objawy wegetatywne to zaczerwienienie i łzawienie oka, zaczerwienienie i potliwość twarzy, uczucie zatkania i wyciek wodnistej wydzieliny z otworu nosowego. Przyczyna klasterowego bólu głowy nie jest znana. Opisywane jest częstsze występowanie klasterowego bólu głowy u osób, u których w rodzinie ktoś cierpiał z powodu tej przypadłości, jednak jak dotąd nie udowodniono genetycznego podłoża choroby.

Jak często występuje klasterowy ból głowy?

Częstość występowania klasterowego bólu głowy w populacji ocenia się na 0,1-0,4%. Choroba występuje dziewięć razy częściej u mężczyzn, niż u kobiet. Ten rodzaj bólu głowy pojawia się znacznie rzadziej niż np. migrena i stanowi zaledwie 0,1% wszystkich rodzajów bólów głowy, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarza. Początek choroby zwykle przypada w wieku 10-30 lat, ale u kobiet może rozpocząć się później, po 40. roku życia.

Jak się objawia klasterowy ból głowy?

Klasterowy ból głowy objawia się atakami bardzo silnego bólu, który dotyczy połowy głowy. Ból obejmuje okolicę oczodołu oraz policzka, ale może także promieniować do ucha lub potylicy. Ból pojawia się nagle i bardzo szybko narasta. Cechą charakterystyczną klasterowych bólów głowy jest występowanie objawów towarzyszących, takich jak przekrwienie spojówki, łzawienie oka, zaczerwienienie lub obrzęk połowy twarzy, opadnięcie powieki, zwężenie źrenicy, pocenie się okolicy czołowej lub uczucie zatkania jednego otworu nosowego. Te dolegliwości występują po tej samej stronie, co ból. W cięższych przypadkach mogą wystąpić nudności, a nawet wymioty. Osoba cierpiąca z powodu klasterowego bólu głowy zwykle jest niespokojna, może odczuwać wewnętrzny niepokój, przejawiający się częstą zmianą pozycji ciała. Po ustąpieniu napadu bólu głowy zwykle pojawia się uczucie uogólnionego osłabienia, a nawet wyczerpania.

Postać epizodyczna choroby charakteryzuje się nawracającymi bólami głowy, które występują kilka razy dziennie (1-8 napadów) i mogą trwać od kilkunastu minut do kilku godzin, jeżeli nie zostanie wdrożone leczenie. Największe nasilenie ból osiąga zwykle po około 10 minutach od początku napadu. Dolegliwości w tym typie choroby pojawiają się zwykle każdego dnia przez kilka tygodni (tzw. klaster), by następnie ustąpić na dłuższy czas (minimum na miesiąc). Obserwowany jest także sezonowy przebieg choroby, z okresami zaostrzeń w zależności od pory roku. Często napady bólu głowy pojawiają się w nocy lub nad ranem.

W postaci przewlekłej napady mogą nawracać praktycznie codziennie przez ponad rok, bez typowych dla postaci napadowej okresów, w których pacjent jest wolny od bólu głowy. W postaci przewlekłej okresy bez bólu nie występują wcale lub czas ich trwania jest krótszy niż miesiąc.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów klasterowego bólu głowy?

Każdy chory z nawracającym lub przedłużającym się bólem głowy powinien zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Ból głowy jest objawem niecharakterystycznym i może być pierwszą oznaką ciężkich i zagrażających życiu chorób. Po dokładnym zbadaniu pacjenta, a często dopiero po poszerzeniu diagnostyki o badania obrazowe, lekarz może ustalić rozpoznanie pierwotnego bólu głowy i wdrożyć leczenie objawowe.

Przed wizytą w gabinecie lekarskim dobrze jest przygotować tzw. dzienniczek bólu głowy, w którym pacjent dokładnie notuje, z jaką częstością i w jakich godzinach pojawiał się ból, jak długo trwał, a także jakie leczenie i z jakim skutkiem przeciwbólowym chory stosował w domu. Lekarz z pewnością zapyta także o czynniki wywołujące (nasilające) ból głowy oraz zbierze dokładny wywiad rodzinny (czy u członków rodziny występują podobne dolegliwości?). Takie informacje pozwolą na przyporządkowanie bólu głowy do odpowiedniej kategorii, szybsze postawienie właściwego rozpoznania i wdrożenie skutecznego leczenia.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie klasterowego bólu głowy?

Najpierw lekarz zbierze dokładny wywiad dotyczący charakteru, okoliczności pojawiania się bólu, chorób towarzyszących przyjmowanych leków, występowania podobnych dolegliwości w rodzinie. Następnie zbada pacjenta. W dalszej kolejności, w zależności od podejrzewanej przyczyny, zleci badania dodatkowe, takie jak podstawowe badania krwi, a często także badanie obrazowe, takie jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

Diagnostyka bólu głowy jest złożona, ponieważ istnieje wiele różnych chorób, których podstawowym objawem jest ból głowy. Różne typy bólów głowy mogą współistnieć u jednej osoby.

Jakie są metody leczenia klasterowego bólu głowy?

Leczenie napadu jest trudne ze względu na gwałtowne pojawienie się i krótki okres trwania bólu, chory w tym czasie rzadko trafia do lekarza, ponieważ napad typowo ustępuje sam po kilkudziesięciu minutach. Leki stosowane doraźnie w napadzie klasterowego bólu głowy to głównie tryptany w zastrzykach lub aerozolu do nosa. Pomocne w leczeniu napadu klasterowego bólu głowy mogą być także inhalacje 100% tlenem. W przypadku klasterowych bólów głowy leki podawane doustnie działają zwykle zbyt wolno, aby przerwać napad przed jego samoistnym ustąpieniem.

W zapobieganiu napadom klasterowych bólów głowy zastosowanie znalazły, takie leki jak: blokery kanału wapniowego (werapamil), glikokortykosteroidy oraz węglan litu. Wszystkie wymienione leki dostępne są na receptę, dlatego leczenie profilaktyczne klasterowych bólów głowy musi być dobrane przez lekarza indywidualnie do każdego pacjenta.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie klasterowych bólów głowy?

Klasterowy ból głowy jest chorobą przewlekłą. Celem odpowiednio dobranego leczenia jest uzyskanie jak najdłuższego okresu remisji oraz zmniejszenie liczby napadów w czasie trwania klasteru. Objawy mogą ustąpić nawet na kilka lat, ale zwykle dochodzi do nawrotu. Wyżej opisana napadowa postać klasterowego bólu głowy po kilku latach trwania choroby może przejść w postać przewlekłą, w której nie obserwuje się już okresów bezbólowych.

Co trzeba zrobić po zakończeniu leczenia klasterowego bólu głowy?

W leczeniu przewlekłej postaci klasterowego bólu głowy dawki leków są stopniowo zmniejszane, zawsze pod kontrolą lekarza.

W postaci epizodycznej profilaktyka farmakologiczna obejmuje czas trwania bólu klasterowego, a następnie dąży się do stopniowego odstawienia leków.

Co trzeba zrobić, żeby uniknąć zachorowania na klasterowe bóle głowy?

Ze względu na nieznaną przyczynę i mechanizm powstawania klasterowego bólu głowy nie jest możliwa profilaktyka lub zlecenie badań mających na celu określenie prawdopodobieństwa wystąpienia klasterowego bólu głowy u danej osoby. Pacjenci, u których w przeszłości wystąpiły tego typu dolegliwości, powinni przede wszystkim unikać spożywania alkoholu, nawet w małych ilościach, gdyż zwiększa on prawdopodobieństwo nawrotu choroby.

04.11.2016
Zobacz także
  • Polekowe bóle głowy
Wybrane treści dla Ciebie
  • Polekowe bóle głowy
  • Ból głowy
  • Migrena - objawy, przyczyny, leczenie
  • Hemikrania napadowa
  • Hemikrania ciągła
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta