Opis badania
Zastosowanie barwników u pacjentów z zespołem suchego oka lub jego podejrzeniem umożliwia obserwację w lampie szczelinowej uszkodzeń powierzchni oka. Inaczej zmiany te byłyby niewidoczne. Aby zagwarantować miarodajność badań, w trakcie jednej wizyty lekarskiej możliwe jest zastosowanie tylko jednego rodzaju barwienia. W gabinetach okulistycznych najczęściej dostępne jest badanie z użyciem fluoresceiny. W przypadku konieczności wyboru tylko jednego testu, na przykład gdy nie można ponownie zbadać chorego z zespołem suchego oka, bardziej przydatne jest barwienie różem bengalskim, a jeszcze lepsze – z uwagi na mniejszą toksyczność dla powierzchni oka – barwienie zielenią lizaminową.
W trakcie badania ocenia się stopień wybarwienia rogówki oraz skroniowego i nosowego obszaru spojówki gałkowej.
Barwienie powierzchni oka fluoresceiną
Fluoresceina wybarwia jedynie ubytki w powierzchownej warstwie nabłonka rogówki, nie wybarwia natomiast samych komórek. Badanie najlepiej przeprowadzać w świetle kobaltowoniebieskim, w którym fluoresceina świeci na zielono. Do powierzchni oka przykłada się pasek bibuły z fluoresceiną, która rozpuszcza się we łzach pacjenta. Po kilkakrotnym mrugnięciu powieką barwnik zostaje rozprowadzony po powierzchni oka. Lekarz ocenia liczbę i rozległość ubytków nabłonka rogówki.
Ryc. 1. Barwienie powierzchni oka fluoresceiną
Barwienie powierzchni oka różem bengalskim lub zielenią lizaminową
Obydwa barwniki wykazują powinowactwo do łuszczących się, martwych komórek nabłonka rogówki i spojówki oraz do przytwierdzonych do powierzchni rogówki cząstek śluzu (tzw. filamentów) w patologicznych stanach związanych z zespołem suchego oka. Do worka spojówkowego podaje się krople z barwnikiem lub przybliża paski bibułki z jednym z barwników. Po kilkakrotnym mrugnięciu powieką barwnik zostaje rozprowadzony po powierzchni oka. Korzystając z białego światła, lekarz ocenia w lampie szczelinowej liczbę i rozległość wybarwionych obszarów. Zaletą zieleni lizaminowej jest to, że w znacznie mniejszym stopniu powoduje podrażnienie oka, co wiąże się z mniejszym dyskomfortem po badaniu.
Jak się przygotować do badania?
Na badanie należy zgłosić się bez makijażu. Osoba nosząca soczewki kontaktowe powinna je zdjąć przed badaniem. Poza tym nie wymagają one specjalnego przygotowania ze strony pacjenta.
Wskazania do badania
- zespół suchego oka
- zaburzenia nawilżania powierzchni oka
Możliwe powikłania po badaniu
Po zakończeniu barwienia powierzchni oka fluoresceiną, różem bengalskim lub zielenią lizaminową możliwe jest zaczerwienienie oczu i przemijające uczucie ciała obcego w oku. Należy także pamiętać, że im bardziej zaawansowany jest zespół suchego oka u badanego, tym bardziej nasilone są objawy choroby, które w swej istocie są takie same, jak te opisane po badaniach. Samo użycie diagnostycznych substancji barwiących nie powoduje nasilenia objawów choroby. Spośród używanych barwników największy dyskomfort i podrażnienie po badaniu powoduje róż bengalski.
Jakie stany występujące po badaniu powinny skłonić do kontaktu z lekarzem?
Utrzymujące się długotrwale zaczerwienienie oczu połączone z pojawieniem się ropnej wydzieliny.
