Przyczyny zapalenia spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej
Zapalenie spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej jest spowodowane obecnością wirusa HHV 3, zwyczajowo zwanego VZV.
Wirusem tym zakażamy się często w dzieciństwie i wtedy powoduje on jedną z najczęstszych chorób zakaźnych wieku dziecięcego – ospę wietrzną. Jej przechorowanie daje odporność i zabezpiecza przed ponownym wystąpienie zmian.
Często jednak wirus przyjmuje postać latentną (ukrytą) w czuciowych zwojach nerwów, w których pozostaje w formie uśpionej do końca życia. W warunkach pogorszenia odporności organizmu dochodzi niekiedy do reaktywacji wirusa i rozwoju innej postaci choroby, nazywanej półpaścem. Może się tak zdarzyć nawet po kilkudziesięciu latach. Wirus rozprzestrzenia się wtedy drogą nerwów czuciowych. Na półpasiec zapadają osoby, które w dzieciństwie przebyły ospę wietrzną. Bezpośrednie zakażenie osoby zdrowej przez chorego jest mało prawdopodobne.
Jak często występuje zapalenie spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej?
Zapalenie spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej u dorosłych nie występuje często i dotyczy zazwyczaj osób między 50. a 75. rokiem życia. U osób młodych stwierdza się je często w trakcie immunosupresji (leczenie przeciwnowotworowe lub po przeszczepach narządów) oraz u chorych na AIDS.
Objawy zapalenia spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej?
Ryc. 1. Wysypka na podniebieniu w przebiegu ospy wietrznej
Najbardziej typowymi objawami choroby są charakterystyczne zmiany zapalne skóry twarzy o dużej bolesności. Zapalenie spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej jest prawie zawsze jednooczne. Towarzyszą mu typowe zmiany skórne na obszarze unerwionym przez nerw trójdzielny w postaci plamkowo-grudkowej wysypki przechodzącej w pęcherzyki, które później pękają i zmieniają się w pokryte strupem owrzodzenia. Wysypka może pojawiać się również w uchu, na ustach i języku (zob. ryc. 1). Zmianom skórnym towarzyszy gorączka, bóle głowy, silne bóle oka, uczucie mrowienia i drętwienia skóry (parestezje), zawroty głowy, pogorszenie słuchu, zaburzenia smaku, porażenia II, IV, V i VI nerwu czaszkowego.
Polecamy: Półpasiec oczny - objawy, powikłania, leczenie
Zapalenie spojówek występuje u 40–60% chorych i ma objawy typowe dla zapalenia wirusowego. Inne często występujące zmiany oczne to zapalenie rogówki (u 40–60% chorych), podwyższenie ciśnienia śródgałkowego (u 40% chorych), zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego (40% chorych), zapalenie twardówki, porażenia mięśni ocznych, zapalenie siatkówki i nerwu wzrokowego. Mogą one trwać miesiącami i prowadzić do znacznego nieraz pogorszenia widzenia u chorych. Poważnym powikłaniem jest również keratopatia neurotroficzna, czyli nawrotowe stany zapalne rogówki spowodowane zaburzeniami czucia rogówki wskutek uszkodzenia nerwów przez wirusy.
Co robić w razie wystąpienia objawów zapalenia spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej?
Zapalenie spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej może powodować stany zapalne różnych struktur wewnątrzgałkowych i trwałe pogorszenie ostrości wzroku, dlatego jego leczenie powinno być szybko rozpoczęte przez lekarza okulistę.
Zapalenie spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej - diagnostyka
Postawienie rozpoznania jest dość łatwe, ponieważ we wszystkich przypadkach występują typowe zmiany skórne oraz znaczne bóle oka i głowy.
Hodowle wirusowe oraz testy immunodiagnostyczne zazwyczaj nie są pomocne w ustaleniu diagnozy, ponieważ na wyniki tych badań trzeba czekać dość długo, zaś objawy choroby są tak typowe, że nie ma konieczności dodatkowego potwierdzania diagnozy.
Zapalenie spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej - sposoby leczenia
Półpasiec zazwyczaj wymaga leczenia doustnymi środkami przeciwwirusowymi (acyklowir, famcyklowir). W leczeniu związanych z nim zapaleń spojówki stosuje się acyklowir w postaci 3% maści ocznej lub gancyklowir podawany jako 0,15% żel oczny. Można również rozważyć podanie miejscowo antybiotyków w kroplach, aby zapobiec wtórnemu nadkażeniu bakteryjnemu.
W przypadku wystąpienia zapalenia twardówki, tęczówki i ciała rzęskowego, należy rozważyć podanie kortykosteroidów oraz leków rozszerzających źrenicę. Poważne powikłania (zapalenie siatkówki i nerwu wzrokowego, keratopatia neurotroficzna) często wymagają leczenia szpitalnego oraz operacyjnego.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie zapalenia spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej?
W większości przypadków możliwe jest całkowite wyleczenie stanu zapalnego. Zajęcie rogówki i struktur wewnątrzgałkowych może powodować trwałe upośledzenie widzenia.
Co zrobić aby uniknąć zachorowania na zapalenie spojówek w przebiegu półpaśca lub ospy wietrznej?
Brak skutecznych metod profilaktyki.
