×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Uszkodzenie nerwu wzrokowego

Pytanie nadesłane do redakcji

Co zrobić, jeżeli stwierdzono uszkodzenie nerwu wzrokowego. Ciśnienie w oku jest dobre. Bardzo zwężone pole widzenia obu oczu.

Odpowiedziała

dr med. Grażyna Zwolińska
Specjalista neurolog

Nerw wzrokowy, który jest wypustką mózgowia jest II nerwem czaszkowym. Droga wzrokowa jest bardzo długa i skomplikowana, rozpoczyna się w siatkówce, gdzie z włókien nerwowych tworzy się nerw, który następnie dostaje się do czaszki przez otwór wzrokowy i pobudzenie przebiega przez cały mózg aż do płatów potylicznych, gdzie są analizowane bodźce wzrokowe i przetwarzane w obraz. Nerw wzrokowy może być uszkodzony przez procesy zapalne, uciskowe, toksyczne, niedokrwienne, poprzez uraz, a także może dojść do zmian w nerwie wzrokowym w przebiegu chorób wrodzonych. Ze względu na tak różnorodną etiologię objawy podawane przez pacjenta oraz zmiany stwierdzane w badaniu okulistycznym i neurologicznym pomagają w ustaleniu rozpoznania różnicowego. Bada się ostrość wzroku, ocenia pole widzenia, widzenie barw, reakcję źrenic na światło oraz zmiany na dnie oczu, gdzie widzi się tarczę nerwu wzrokowego, czyli początek włókien tworzących ten nerw.

Zapalenie nerwu wzrokowego w jego części w gałce wzrokowej zwane zapaleniem śródgałkowym, wywołane jest najczęściej przez zakażenia okołozębowe, zapalenie zatok obocznych nosa, niekiedy dochodzi do zapalenia w przebiegu chorób układowych jak toczeń, schorzeń bakteryjnych, wirusowych. Do zapalenia nerwu może dojść także w części pozagałkowej (zapalenie pozagałkowe), najczęściej jest to objaw stwardnienia rozsianego. W zapaleniach szybko narasta osłabienie ostrości wzroku, częściej jednooczne, rzadziej obuoczne, pojawia się ból gałki (gałek) ocznej narastający przy ruchach gałek. Uciskowe uszkodzenie nerwu wzrokowego występuje w przebiegu zmian nowotworowych, tętniaków. Jeśli ucisk trwa długo dochodzi do pogorszenia ostrości wzroku, najczęściej jest to proces powolny.W zależności od miejsca uszkodzenia występują charakterystyczne zaburzenia w polu widzenia, np. przy guzach przysadki występuje niedowidzenie dwuskroniowe (czyli niewidzenie zewnętrznych pól widzenia) przy uszkodzeniu płata potylicznego, niedowidzenie połowicze czy kwadrantowe. Niedokrwienne uszkodzenie nerwu wzrokowego pojawia się w chorobach naczyń, które dotykają także naczyń doprowadzających krew do nerwu wzrokowego, dochodzi do takich zmian w chorobach zapalnych naczyń (zapalenie olbrzymiokomórkowe, choroby immunologiczne). Toksyczne uszkodzenie nerwu wzrokowego występuje w zatruciu alkoholem metylowym, alkoholem etylowym, nikotyną, rzadko podczas przyjmowania leków stosowanych w chemioterapii, podczas leczenia gruźlicy. Występują wtedy obustronne zaburzenia ostrości wzroku i ograniczenie pola widzenia, stwierdza się zanik pierwotny nerwu wzrokowego. Podczas urazu czaszkowo-mózgowego w około 10% dochodzi do urazowego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Objawem jest osłabienie ostrości wzroku, zaburzenia w widzeniu barw oraz ubytki w polu widzenia. Podczas ciężkiego urazu może dojść do obrzęku mózgu i tworzenia się krwiaków, które wtórnie mogą powodować uszkodzenie drogi wzrokowej i tutaj szybka interwencja terapeutyczna może uratować wzrok.

Kliniczne rozróżnia się pojęcie zaniku pierwotnego i wtórnego nerwu wzrokowego. Zanik pierwotny występuje w przypadku ucisku włókien nerwowych, toksycznego uszkodzenia, a także w schorzeniach wrodzonych układu nerwowego, gdzie jednym z objawów jest zanik nerwu wzrokowego. Zanik nerwu wzrokowego występuje w chorobie Lebera, rzadkiej chorobą dziedzicznej, na którą chorują głównie mężczyźni. Choroba zaczyna się najczęściej około 20.-30. roku życia, dochodzi do znacznego osłabienia ostrości wzroku, na dnie oczu obserwuje się ostro ograniczoną tarczę nerwu wzrokowego o bledszej barwie niż prawidłowa, ze zwężonym zazwyczaj koncentrycznym polem widzenia. Charakterystyczne jest nierozpoznawanie barw, początkowo objawy rozwijają się w jednym oku, później dołącza się drugie oko. Aktualnie nie ma skutecznego leczenia, doświadczenie uczy, że unikanie alkoholu, palenia papierosów, zdrowe odżywanie może spowolnić przebieg choroby. Zanik wtórny nerwu wzrokowego obserwuje się w przypadkach wcześniej opisanych schorzeń, gdzie pierwsze występują w nerwie wzrokowym zmiany zapalne lub obrzękowe, a później zanik wtórny tego nerwu.

Ustalenie przyczyny uszkodzenia nerwu wzrokowego wymaga zebrania wywiadu co do dynamiki narastania osłabienia ostrości wzroku i występowania innych objawów, jak np. ból gałki ocznej, mroczki w polu widzenia, niedowidzenie, zaburzenia w widzeniu barw. Ważny jest wywiad rodzinny, czy podobne objawy nie występowały u któregoś z członków rodziny. Konieczna jest wiedza co do ew. urazu. Przy rozpatrywaniu możliwości toksycznego uszkodzenia analizuje się stosowane używki, leki. Przy podejrzeniu zmian zapalnych wskazane jest badanie przez stomatologa, laryngologa, analiza występujących chorób u pacjenta w tym schorzeń układowych. Aby stwierdzić czy droga wzrokowa jest uszkodzona i w jakim miejscu, wykonuje się badanie potencjałów wywołanych w nerwie wzrokowych, gdzie dokonuje się analizy potencjału elektrycznego. Badanie to jest szczególnie przydatne przy podejrzeniu stwardnienia rozsianego. U większości pacjentów z uszkodzoną drogą wzrokową należy wykonać neuroobrazowanie, czyli tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny oczodołu i mózgu, które uwidaczniają całą drogę wzrokową, w celu wykluczenia zmian uciskowych, a także pozwalają na potwierdzenie lub wykluczenie stwardnienia rozsianego jako przyczyny osłabienia ostrości wzroku u ludzi młodych. W przypadku podejrzenia zmian naczyniowych (tętniak, zmiany zapalne naczyń) konieczne jest wykonanie wybranych badań oceniających stan naczyń. Niekiedy badania genetyczne mogą wyjaśnić przyczynę zmian, tak jak w chorobie Lebera.

15.02.2014

Czytaj następny:

Wybrane treści dla Ciebie
  • Zapalenie nerwów wzrokowych i rdzenia kręgowego
  • Zapalenie pozagałkowe nerwu wzrokowego
  • Oponiak nerwu wzrokowego
  • Podstawowe badania funkcji nerwu wzrokowego
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta