×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Błyski w oku (fotopsje, fosfeny oraz teichopsje)

dr n. med. Arkadiusz Pogrzebielski
Ośrodek Chirurgii Oka Prof. Zagórskiego w Krakowie
Oculus - Krakowskie Centrum Okulistyczne, Kraków
Scanmed, Szpital św. Rafała w Krakowie

Co to jest i jakie są przyczyny?

Błyski w oku to wrażenia wzrokowe powstające w gałce ocznej lub w układzie nerwowym w wyniku pobudzania siatkówki, nerwu wzrokowego lub struktur ośrodkowego układu wzrokowego przez bodźce innego typu niż światło.

Najczęściej spotykane błyski w oku to fotopsje. Powstają one na skutek mechanicznego pociągania siatkówki przez przylegające do niej ciało szkliste. Ciało szkliste to substancja wypełniająca wnętrze gałki ocznej, przypominająca żel, która wskutek starzenia ulega upłynnianiu. W trakcie tego procesu powstają w nim zarówno zagęszczenia, jak i tworzą się rozrzedzone obszary (lakuny) wypełnione płynem. Stopniowo nasilają się także procesy obkurczania w całości ciała szklistego oraz jego odłączania od siatkówki (tylne odłączenie ciała szklistego [posterior vitreous detachment – PVD]). W chwili pociągania siatkówki przez ciało szkliste powstaje wrażenie wzrokowe przypominające błysk. Jeśli w jego wyniku następuje jej przedarcie i odwarstwienie (zob. Odwarstwienie siatkówki przedarciowe); to objawia się to nagłym pojawieniem się w polu widzenia ciemnych kropek (przy przerwaniu naczynia krwionośnego w siatkówce i krwawieniu) lub ciemnej zasłony, prowadzącej do całkowitej utraty wzroku (gdy odwarstwienie obejmie plamkę). Innym rodzajem błysków są fosfeny (zjawiska entoptyczne) wywołane przez mechaniczne uciskanie gałki ocznej (jest to tzw. fenomen oczno-palcowy) lub przez szybkie ruchy gałki ocznej (tzw. fosfeny Flicka). Niekiedy są one wynikiem zmian chorobowych, takich jak: zaburzenia ukrwienia, zawał płata potylicznego mózgu czy niewydolność w układzie kręgowo-podstawnym. Mogą je również wywołać: działania niepożądane niektórych leków, pole elektromagnetyczne, substancje psychoaktywne oraz nadmierna wentylacja płuc (hiperwentylacja).

Błyski w oku mogą także towarzyszyć migrenowym bólom głowy z aurą wzrokową lub aurze migrenowej bez bólu głowy. Wówczas swoim kształtem przypominają zygzakowate zarysy fortyfikacji, mogące się rozszerzać i przesuwać okrężnie w polu widzenia. Nazywane są iluzjami fortyfikacyjnymi (teichopsjami).


Ryc. Iluzje fortyfikacyjne (teichopsje); źródło: wikipedia.org

Jak często występuje?

Dotychczas nie przeprowadzono badań dotyczących częstości występowania błysków w oku, jednak w praktyce klinicznej często spotyka się pacjentów zgłaszających tego typu dolegliwości.

Jak się objawiają?

Błyski w oku opisywane są przez pacjentów jako „zygzaki”, „błyskawice”, przypominające kształtem te występujące w czasie burzy lub bezkształtne „rozbłyskiwanie się światła”. U chorych z migreną błyski przybierają zygzakowaty kształt przypominający fortyfikacje. Błyski są wyraźniej widoczne w przyciemnionym oświetleniu.

Co robić w razie wystąpienia objawów?

Pojawienie się błysków w oku powinno skłonić do wykonania badania dna oka z poszerzeniem źrenic (zob. Wziernikowanie dna oka) w celu ustalenia potencjalnych przyczyn.

Jak lekarz stawia diagnozę?

Na podstawie wywiadu z chorym i badania klinicznego.

Jakie są sposoby leczenia?

Fotopsje wywołane przez tylne odłączenie ciała szklistego same w sobie nie wymagają leczenia, ponieważ są one przejawem jego naturalnego procesu starzenia się. Leczenie można rozpocząć po udokumentowaniu, że nastąpiło pociąganie siatkówki przez ciało szkliste, a zwłaszcza powstały przedarcia siatkówki. Fosfenów nie leczy się w ogóle. Są one zjawiskiem fizjologicznym. Jeśli natomiast są one objawem innych chorób (np. zaburzenia ukrwienia, zawał płata potylicznego mózgu czy niewydolność w układzie kręgowo-podstawnym), należy leczyć wywołujące je choroby. Iluzje fortyfikacyjne towarzyszące migrenie leczy się tak jak migrenowe bóle głowy.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?

Po pełnym odłączeniu się ciała szklistego od siatkówki fotopsje ustają całkowicie.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

Jeśli błyski w oku wywołane były przez pociągnie siatkówki prze ciało szkliste, okresowo należy kontrolować stan siatkówki.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Nie ma możliwości zapobiegania powstawaniu błysków w oku.

29.03.2017
Zobacz także
  • Odwarstwienie siatkówki przedarciowe
  • Wziernikowanie dna oka (oftalmoskopia)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta