×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Krótkowzroczność

dr hab. n. med. Anna Kubatko-Zielińska
Klinika Okulistyki i Onkologii Okulistycznej
Katedra Okulistyki
Pracownia Patofizjologii Widzenia i Neurookulistyki, UJ CM, Kraków

Co to jest i jakie są przyczyny?

W krótkowzroczności (ang./łac. miopia) równoległe promienie świetlne ogniskują się przed siatkówką wskutek nadmiernej siły załamującej światło (tzw. łamliwości) rogówki lub soczewki albo zbyt wydłużonej gałki ocznej. Zależnie od przyczyny wyróżnia się kilka rodzajów krótkowzroczności. Krótkowzroczność rogówkowa występuje rzadko i wynika ze zbytniej kulistości rogówki (zob. Rogówka kulista, Rogówka olbrzymia), na przykład w rozpoczynającym się stożku rogówki. Krótkowzroczność soczewkowa spowodowana jest zbytnią kulistością soczewki, jej pęcznieniem, zmianą jej mocy łamiącej, występuje na przykład w początkowej zaćmie i w przebiegu cukrzycy. Wyróżnia się trzy stopnie krótkowzroczności: małą do 2,5D, średnią 3,0D–6,0D, dużą ponad 6,0D. Wada powiększa się do około 21. roku życia, tzn. do czasu ukończenia wzrostu oka. Mała krótkowzroczność rozpoczynająca się około 10.–12. roku życia (tzw. szkolna krótkowzroczność) może się powiększać na skutek stałego napięcia akomodacji (zob. Układ optyczny oka i zaburzenia akomodacji) przy zbyt długiej pracy wzrokowej z bliska. Duża krótkowzroczność osiowa (ponad 6,0D, a niekiedy kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt dioptrii) spowodowana jest przez zbyt długą gałkę oczną i powiększa się wraz z jej wydłużaniem i rozciąganiem się w tylnym biegunie twardówki, naczyniówki i siatkówki. Duża (wysoka) krótkowzroczność to uwarunkowana genetycznie, postępująca zwyrodnieniowa (degeneracyjna) choroba oka, która, na skutek powikłań, może powodować utratę widzenia.


Ryc. 1. Zdrowe oko


Ryc. 2. Krótkowzroczne oko

Krótkowzroczność coraz częściej stwierdza się u dzieci i młodzieży. Przyczyniają się do tego:

  • uwarunkowanie genetyczne,
  • czynniki środowiskowe (wiele godzin pracy wzrokowej z bliska),
  • czynniki etniczne.

Jak często występuje?

U osób rasy żółtej odsetek krótkowzrocznych dochodzi do 80%, a u rasy białej do 25–30%. Najczęściej stwierdza się małą i średnią krótkowzroczność. Duża krótkowzroczność występuje rzadko, u kilku procent osób.

Jakie są objawy krótkowzroczności?

Krótkowidz widzi wyraźnie z bliska, a gorsze widzenie w dal stara się poprawić, mrużąc oczy.

Jak lekarz stawia diagnozę?

Określenie rodzaju i wielkości wady refrakcji możliwe jest po wykonaniu skiaskopii (zob. Skiaskopia) lub refraktometrii, u dzieci i młodzieży po uprzednim porażeniu akomodacji (zob. Układ optyczny oka i zaburzenia akomodacji).

Jakie są sposoby leczenia?

Krótkowzroczność można korygować za pomocą soczewek rozpraszających, oznaczonych znakiem minus (-) w postaci szkieł okularowych lub soczewek kontaktowych. U osób dorosłych, u których wada jest ustabilizowana, można wykonywać operacje laserowe modelowania rogówki, dzięki którym uzyskuje się zmniejszenie jej mocy łamiącej.

Jedną z metod leczenia małej i średniej krótkowzroczności u dzieci i młodzieży są soczewki kontaktowe o odpowiednio dobranym kształcie zakładane na noc. Jest to tzw. ortokorekcja, która polega na zmianie kształtu (spłaszczeniu) przedniej powierzchni rogówki po zastosowaniu specjalnych twardych gazoprzepuszczalnych soczewek kontaktowych. Spłaszczenie powierzchni rogówki utrzymuje się przez cały dzień po zdjęciu tych leczniczych soczewek. Metodę ortokorekcji można stosować w krótkowzroczności od 1D do 5D.

Co zrobić po zakończeniu leczenia?

Konieczna jest kontrola okulistyczna 2 razy w roku i stosowanie się do zaleceń lekarza. Noszenie odpowiednich okularów lub soczewek kontaktowych umożliwia poprawę ostrości wzroku, zapobiega zaburzeniom konwergencji i osłabianiu obuocznego widzenia. Wskazane jest stosowanie się do zasad higieny pracy wzrokowej. Jeżeli osoba z krótkowzrocznością nie używa okularów lub soczewek kontaktowych, widzi dobrze tylko na małą odległość (zależną od wielkości wady). Niekorygowanie wady refrakcji może być przyczyną bólów oczu (zob. Ostry ból oka [astenopia]) i głowy, łzawienia, nadmiernego mrugania, przewlekłego zapalenia brzegów powiek lub przewlekłego zapalenia spojówek (zob. Zapalenie spojówek).

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Aby zapobiegać powiększaniu się małej krótkowzroczności powinno się przestrzegać zasad higieny pracy wzrokowej (nie czytać w pozycji leżącej, utrzymywać odpowiednią odległość oczu od książki czy monitora komputera, dbać o dobre oświetlenie miejsca pracy wzrokowej, robić przerwy podczas dłuższej pracy wzrokowej z bliska).

Ważne są też powtarzane kilkanaście razy dziennie ćwiczenia rozluźniające akomodację, na przykład trwające kilka minut luźne patrzenie na odległy obrany obiekt. Zastosowanie soczewek kontaktowych, zwłaszcza w średniej i dużej krótkowzroczności, pozwala uzyskać lepszą ostrość wzroku. Istnieją doniesienia naukowe, że stosowanie soczewek kontaktowych u dzieci powoduje spowolnienie lub zahamowanie powiększania się krótkowzroczności. Uważa się, że ucisk soczewki na zewnętrzne warstwy rogówki powoduje jej spłaszczenie. Ponadto soczewki kontaktowe wpływają na zmniejszenie akomodacji i nieznaczne zmniejszenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, które jest jednym z czynników wpływających na wzrost długości gałki ocznej.

Duża krótkowzroczność zwyrodnieniowa uwarunkowana jest genetycznie i dlatego nie ma sposobów na jej uniknięcie.

24.02.2016
Zobacz także
  • Układ optyczny oka i zaburzenia akomodacji (starczowzroczność, niedomoga akomodacji)
  • Nadwzroczność
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta