×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Rak nerki

dr n. med. Wojciech Wysocki
Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Oddział w Krakowie

Co to jest rak nerki?

Nazwą „rak nerki” określa się grupę nowotworów złośliwych, które rozwijają się w nerce. Zdecydowaną większość raków nerki stanowią tak zwane raki nerkowokomórkowe.

Jak często występuje rak nerki?

Ogólnie, rak nerki odpowiada za około 2–3% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe. W Polsce, w 2012 roku, odnotowano około 4900 zachorowań na raka nerki. Choroba ta występuje dwa razy częściej u mężczyzn niż u kobiet, zazwyczaj chorują osoby po 40. roku życia.

Czy rak nerki występuje rodzinnie?

Zdecydowana większość zachorowań na raka nerki ma tak zwany charakter sporadyczny, to znaczy nie ma charakteru choroby dziedzicznej. Jedynie około 5% wszystkich zachorowań na raka nerki występuje u osób obciążonych niektórymi zespołami genetycznymi (np. zespół von Hippla i Linadua).

Jakie są czynniki ryzyka raka nerki?

Rak nerki należy do grupy nowotworów złośliwych, których rozwój jest silnie związany z paleniem tytoniu. Ponadto rak nerki znacznie częściej rozwija się u osób otyłych oraz chorujących na nadciśnienie tętnicze. Czynniki sprzyjające wystąpieniu raka nerki to także: napromienianie miednicy oraz narażenie zawodowe na niektóre substancje (m.in. azbest, kadm, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, trichloroetylen, perchloroetylen).

Jak się rozpoznaje raka nerki?

Wczesny rak nerki nie powoduje żadnych dolegliwości. Czasem pierwszym objawem jest pojawienie się krwi w moczu, ale jej ilość może być tak niewielka, że pacjenta może ją przeoczyć.

Charakterystycznymi objawami zaawansowanego raka nerki jest guz na plecach (w okolicy lędźwiowej), ból w tej okolicy oraz obecność krwi w moczu. Każdy z wymienionych objawów powinien skłonić pacjenta do niezwłocznego udania się do lekarza. W bardzo zaawansowanych stadiach choroby występują także objawy ogólne, czyli osłabienie, zmniejszenie masy ciała, gorączka z nocnymi potami.

Lekarz najpierw zbierze wywiad, a następnie zbada pacjenta. W zależności od wyniku badania zleci badania dodatkowe, zazwyczaj badanie ogólne moczu, morfologię krwi obwodowej, oznaczenie stężenia białka C-reaktywnego (C-reactive protein – CRP), kreatyniny oraz badanie USG jamy brzusznej.

W przypadku podejrzenia raka nerki, lekarz skieruje chorego w pierwszej kolejności do specjalisty, który wykona podstawowe badania obrazowe, których celem jest ustalenie wielkości i dokładnego położenia guza. Zazwyczaj wykonuje się tomografię komputerową jamy brzusznej lub rezonans magnetyczny, zdjęcie RTG lub tomografię komputerową klatki piersiowej, w celu wykluczenia obecności przerzutów odległych.

Konieczna jest również ocena wydolności drugiej, zdrowej nerki – zwłaszcza w przypadku, gdy planowane leczenie będzie wymagało usunięcia całej nerki zajętej przez nowotwór. Gdyby druga nerka była niewydolna, a konieczne było usunięcie nerki z nowotworem, to niezbędne jest zaplanowanie dializ bezpośrednio po operacji. Dializa – czyli systematycznie powtarzany zabieg usuwania z krwi szkodliwych substancji produkowanych w organizmie – jest wówczas konieczna przez całe dalsze życie chorego.

Inne badania, na przykład scyntygrafię kości, czyli badanie oceniające obecność przerzutów w kościach, wykonuje się jedynie wówczas, gdy stwierdza się wskazania kliniczne sugerujące taką możliwość.

Jak się leczy chorych na raka nerki?

W przypadku potwierdzenia rozpoznania raka nerki sposób leczenia zależy przede wszystkim od zaawansowania choroby oraz od stanu ogólnego chorego.

Zazwyczaj, jeśli nie stwierdza się przerzutów odległych, leczenie polega na wycięciu guza lub wycięciu całej nerki. Operację oszczędzającą nerkę, czyli operację polegającą wyłącznie na wycięciu guza i pozostawieniu pozostałej, zdrowej części nerki, można przeprowadzić tylko wówczas, jeśli są spełnione szczegółowe warunki dotyczące między innymi wielkości oraz umiejscowienia guza. Zarówno operację oszczędzającą nerkę, jak i operację całkowitego wycięcia nerki, można przeprowadzić metodą tradycyjną, czyli podczas operacji z otwarciem jamy brzusznej, jak i metodami endoskopowymi (np. laparoskopowo).

Z kolei u chorych, których stan zdrowia nie pozwala na operację, albo nie ma technicznej możliwości wycięcia guza, stosuje się zazwyczaj leczenie objawowe. W tym celu wykorzystuje się między innymi metody przezskórne i endoskopowe mające na celu zniszczenie guza z użyciem fal o częstotliwości radiowej lub bardzo niskiej temperatury.

U chorych na raka nerki z przerzutami odległymi obecnie stosuje się leczenie systemowe oraz (czasem) leczenie chirurgiczne. Leczenie systemowe polega na podawaniu leków wpływających na funkcjonowanie układu odpornościowego (immunoterapia – np. za pomocą interferonu), albo leki ukierunkowane molekularnie, czyli oddziałujące na komórki raka za pośrednictwem specjalnych receptorów. W przypadku niektórych typów mikroskopowych raka nerki stosuje się także klasyczną chemioterapię.

Dobór leków i rytmu ich podawania jest ściśle uzależniony zarówno od stanu ogólnego chorego, jak i rodzaju i zaawansowania raka, a także grupy ryzyka, do której za pomocą specjalnych algorytmów można chorego przypisać. W przypadku niepowodzenia pierwszej próby leczenia, podejmuje się kolejne próby z użyciem zmienionych schematów leczenia.

Radioterapia nie jest w praktyce stosowana w leczeniu chorych na raka nerki, z wyjątkiem przypadków, w których technikę tę wykorzystuje się do zmniejszenia nasilenia bólu powodowanego przez przerzuty w kościach.

Jakie badania należy wykonywać po leczeniu?

Według bieżących zaleceń, chorzy po skutecznym leczeniu raka nerki powinni się zgłaszać do kontroli co 4–6 miesięcy przez pierwsze 3–5 lat, potem raz w roku.

11.04.2017
Zobacz także
  • Konsekwencje otyłości
  • Rak prącia
  • Nadwaga i otyłość – problem tylko kosmetyczny czy zdrowotny?
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta