Co to jest nowotwór jelita cienkiego?
Nowotwór jelita cienkiego powstaje na skutek niekontrolowanego przez organizm wzrostu komórek w obrębie części jelita cienkiego (które dzieli się na dwie części: jelito czcze i kręte). W przeciwieństwie do bardzo często obserwowanych nowotworów złośliwych jelita grubego, nowotwory jelita cienkiego występują rzadko.
Wyróżnia się kilka całkowicie biologicznie odmiennych typów nowotworów złośliwych jelita cienkiego: gruczolakoraka, chłoniaka (występującego częściej w krajach rozwijających się), nowotwór zrębu układu pokarmowego (gastrointestinal stroma tumor – GIST), rakowiaka (carcinoid) oraz przerzuty nowotworów złośliwych z innych organów.
Jakie są objawy nowotworów jelita cienkiego?
Objawy nowotworu jelita cienkiego są uzależnione od stopnia zaawansowania choroby, a także umiejscowienia i rodzaju nowotworu. Na wczesnym etapie choroby objawy są zazwyczaj mało specyficzne, tzn. są identyczne jak w większości nienowotworowych chorób jamy brzusznej. Do typowych objawów wczesnych należą:
- nudności,
- brak apetytu,
- wzdęcia.
W miarę rozwoju choroby mogą dołączyć się:
- uczucie zmęczenia,
- zmniejszenie masy ciała,
- anemia wywołana zaburzeniami wchłaniania żelaza,
- czarne, smoliste stolce,
- wymioty treścią przypominającą fusy z kawy,
- żółtaczka,
- bardzo silne, falowo narastające bóle brzucha.
W jaki sposób rozpoznaje się nowotwór jelita cienkiego?
Istnieje dużo badań umożliwiających rozpoznanie nowotworu jelita cienkiego. W zależności od rodzaju zgłaszanych przez chorego dolegliwości lekarz zdecyduje, które z tych badań i w jakiej kolejności należy wykonać, aby potwierdzić lub wykluczyć rozpoznanie nowotworu jelita cienkiego.
Badania umożliwiające rozpoznanie nowotworu jelita cienkiego to:
- badanie kontrastowe przewodu pokarmowego – chory otrzymuje do wypicia roztwór środka kontrastowego, a następnie w pracowni radiologicznej wykonuje się serię zdjęć rengenowskich (prześwietleń) brzucha; uzyskane w ten sposób obrazy ilustrują kolejne etapy pasażu (przechodzenia) zakontrastowanej treści pokarmowej przez jelito,
- badanie endoskopowe – wykonanie tego badania tradycyjnymi narzędziami, takimi jak gastroskop lub kolonoskop, jest niemożliwe, gdyż początek i koniec jelita cienkiego znajdują się w zbyt dużej odległości od naturalnych otworów ciała (usta, odbyt), co więcej – jelito cienkie jest bardzo długie (nawet 7 m); doświadczony endoskopista jest w stanie zobaczyć początek jelita czczego za pomocą gastroskopu, jednak wymaga to przeprowadzenia gastroskopu przez cały żołądek i dwunastnicę; z kolei podczas kolonoskopii jest możliwe (aczkolwiek technicznie bardzo trudne, gdyż kolonoskop trzeba wcześniej przeprowadzić przez całe jelite grube) uwidocznienie bardzo krótkiego odcinka końcowego jelita krętego,
- tomografia komputerowa oraz USG jamy brzusznej – za pomocą tych badań można uwidocznić guzy jelita cienkiego o dużych rozmiarach, małe zmiany są jednak na ogół niewidoczne; znaczna długość jelita cienkiego oraz jego stała ruchomość niezależna od woli chorego (tzw. ruchy robaczkowe czyli perystaltyczne) bardzo utrudniają poprawną ocenę niewielkich guzów jelita cienkiego,
- endoskopia kapsułkowa – chory połyka niewielką kaspułkę, w której znajduje się kamera rejestrująca obraz podczas przejścia kapsułki przez przewód pokarmowy; choć jest to badanie, które teoretycznie może pozwolić na zobaczenie całego jelita cienkiego, wykonuje się je rzadko, a jakość uzyskanych tą drogą obrazów jest – jak dotąd – zła.
Jak leczyć nowotwór jelita cienkiego?
Podstawową metodą leczenia nowotworów jelita cienkiego jest operacja. W zależności od wielkości guza oraz szeregu innych uwarunkowań wycięcie fragmentu jelita cienkiego wraz z guzem można przeprowadzić techniką klasyczną (z otwarciem jamy brzusznej – tak zwana laparotomia) lub laparoskopową.
W przypadku niektórych nowotworów jelita cienkiego konieczne jest uzupełnienie operacji leczeniem systemowym (z użyciem klasycznej chemioterapii lub specjalnych leków ukierunkowanych molekularnie [np. w przypadku guzów typu GIST]) lub radioterapią.
Czy można uniknąć zachorowania na nowotwór jelita cienkiego?
Jak dotąd udało się zidentyfikować kilka czynników ryzyka rozwoju nowotworów jelita cienkiego. Należą do nich:
- choroba trzewna (celiakia),
- zespoły polipowatości rodzinnej jelita grubego (zespół Peutza i Jeghersa oraz zespoł Gardnera),
- choroba Leśniowskiego i Crohna.
U osób, u których rozpoznano którąś z powyższych chorób, lekarz prowądzący może rozważyć wykonywanie okresowych badań mających na celu wczesne wykrycie nowotworu jelita cienkiego. Chorzy na chorobę trzewną powinni bezwględnie przestrzegać diety bezglutenowej, aby zmniejszyć ryzyko zachoworowania.
