Plastyka przegrody nosa
Operacje nosa są jednymi z częściej wykonywanych w otolaryngologii, a najczęściej przeprowadza się plastykę przegrody nosa (septoplastykę). Zabieg wykonuje się przeważnie w znieczuleniu ogólnym, a niekiedy w znieczuleniu miejscowym (pacjent nie odczuwa bólu, ale jest przytomny i może współpracować z chirurgiem). Skrzywienie przegrody nosa dotyczy około 90% przedstawicieli rasy białej, ale nie u wszystkich istnieje wskazanie do leczenia operacyjnego.
Skrzywienie przegrody nosa może być spowodowane wadą rozwojową, złamaniem w trakcie przechodzenia przez kanał rodny w trakcie porodu czy urazem nosa. Wskazaniem do zabiegu jest częściowe lub całkowite upośledzenie oddychania nosem, bóle głowy, częste infekcje (szczególnie zatok), a niekiedy septoplastykę wykonuje się przed endoskopową operacją zatok lub w jej trakcie. Zabieg można przeprowadzić, modelując chrząstkę z wyciągnięciem jej z jamy nosa lub bez niego. Konieczne jest usunięcie wszystkich dodatkowych kolców i listew kostnych, które również wpływają na kształt przegrody.
Po zabiegu zakłada się opatrunek w postaci tamponady przedniej. Jest on utrzymywany przez kolejne 48 godzin. W tym czasie mogą się pojawić bóle głowy, uczucie zatkania uszu, ból nosa i okolicy górnej wargi. Obrzęk nosa może się utrzymywać do 2 tygodni po zabiegu. Operacja przegrody nosa nie trwa długo, zazwyczaj do godziny, a cały pobyt w szpitalu nie przekracza 3 dni. Okres rekonwalescencji wynosi około 3 tygodni. Należy wtedy unikać wysiłku fizycznego, gorących kąpieli, przebywania w miejscach silnie nasłonecznionych, pływania w basenie czy innych akwenach oraz latania samolotem. Bardzo ważna jest higiena jamy nosowej i regularne stosowanie wszystkich leków przepisanych przez laryngologa. Najczęściej występujące powikłania po zabiegu to perforacja przegrody, krwiak i ropień przegrody nosa, ale należy pamiętać, że zdarzają się one rzadko.
Ablacja małżowin nosowych
Często również wykonuje się elektroablację małżowin nosowych, która ma na celu ich pomniejszenie i poprawę wentylacji przez nos. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym i trwa kilkanaście minut. W pierwszej kolejności do obu otworów nosowych zakłada się setony nasączone środkiem znieczulającym i obkurczającym błonę śluzową. Następnie, po kilkunastu minutach, ostrzykuje się małżowiny nosowe środkiem znieczulającym. W małżowiny nosowe dolne wbija się widelec do elektroablacji i za pomocą prądu powoduje niewielkie rany w kilku miejscach. Już przy samym zabiegu małżowiny ulegają zmniejszeniu, a gojąc się potęgują ten efekt. Pacjent jest wypisywany do domu tego samego dnia z zaleceniami unikania gorąca (spacery, kąpiele) i wysiłku fizycznego oraz stosowania leków donosowych przepisanych przez lekarza.
W przypadku dużych urazów nosa z naruszeniem struktury nosa zewnętrznego może być konieczna plastyka przegrody razem z plastyką nosa zewnętrznego (septorynoplastyka). Jest to zabieg wykonywany przez nielicznych laryngologów, ponieważ plastyka nosa zewnętrznego jest raczej domeną chirurgii plastycznej. Często jednak sama septoplastyka nie przyniesie zadowalającego efektu terapeutycznego. Septorynoplastykę wykonuje się w znieczuleniu ogólnym i trwa ona dłużej niż sama plastyka przegrody. W trakcie zabiegu odwarstwia się tkanki miękkie nosa (w tym skórę) i za pomocą licznych narzędzi odpowiednio modeluje piramidę nosa. Okres rekonwalescencji po zabiegu jest dłuższy i wiąże się z cięższymi dolegliwościami. Poza opatrunkiem wewnętrznym (tamponada przednia) zakłada się opatrunek zewnętrzny w postaci gipsu przytwierdzonego plastrami. Utrzymuje się go od 10 dni do 2 tygodni. Poza obrzękiem nosa charakterystycznym objawem pooperacyjnym są krwiaki okularowe wokół oczu, które również mogą się utrzymywać przez 10–14 dni.
Nie zawsze można wykonać operację z dostępu wewnątrznosowego i niekiedy trzeba usunąć zmiany z zewnątrz, wykonując tak zwaną rynotomię boczną. Najczęstszym wskazaniem do wykonania tego zabiegu są duże guzy o charakterze nowotworowym wywodzące się z jam nosa lub zatok (np. rak szczęki lub brodawczak odwrócony). Nacięcie wykonuje się wzdłuż bocznej krawędzi nosa, co może pozostawić niewielkie blizny, choć zazwyczaj pacjenci są zadowoleni z efektu kosmetycznego zabiegu. Jest to metoda, która przed wynalezieniem endoskopii była stosowana znacznie częściej, szczególnie jako dostęp do zatok obocznych nosa.
Polipektomia
Polipektomia (usunięcie polipów nosa) to jeden z prostszych i krócej trwających zabiegów dotyczących jamy nosowej. Polipy uwypuklają się z kompleksu ujściowo-przewodowego do jamy nosa (najczęściej wychodzą z sitowia) w jej górnej części. Powodują upośledzenie oddychania przez nos, bóle głowy, zmianę barwy głosu i nadmierną wydzielinę, nieraz ropną. Leczenie operacyjne wdraża się po wcześniejszym stosowaniu glikokortykosteroidów donosowych. Polipy usuwa się za pomocą endoskopu w znieczuleniu miejscowym. Zabieg jest bezbolesny, a okres rekonwalescencji krótki. Niestety zwykle nie jest on ostatecznym rozwiązaniem problemu polipów i konieczne jest leczenie choroby podstawowej, która jest bezpośrednią przyczyną ich powstania, a niejednokrotnie dodatkowo przeprowadzenia endoskopowej operacji zatok przynosowych.
Usuwanie zmian skórnych
Nie tylko dermatolodzy zajmują się usuwaniem zmian skórnych. Laryngolodzy również je usuwają, jeśli są znacznych rozmiarów, głęboko wnikają w warstwę podskórną i nasuwają podejrzenie pochodzenia nowotworowego. Zmiany nowotworowe skóry (np. rak płaskonabłonkowy, rak kolczystokomórkowy) często umiejscawiają się na nosie i innych częściach twarzy. Konieczne jest ich głębokie wycięcie z marginesem zdrowej tkanki, co w wielu przypadkach oznacza problem kosmetyczny. Miejsce po usunięciu można zaopatrzyć skórą pobraną np. z szyi, którą następnie przyszywa się do okolicznych tkanek i zabezpiecza opatrunkiem zewnętrznym. Jeśli zmiana miała niewielkie wymiary, wystarczające może być zaszycie miejsca po jej wycięciu.
