×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Obiektywne metody badania słuchu

dr n. med. Mariola Zagor, otorynolaryngolog
Klinika Otorynolaryngologii, Wydział Lekarsko-Dentystycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
lek. med. Paulina Czarnecka
Kliniczny Oddział Otolaryngologiczny, 4 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ we Wrocławiu
lek. med. Marlena Janoska-Jaździk
Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny w Warszawie

Do obiektywnych metod badania słuchu zalicza się: audiometrię impedancyjną, otoemisje akustyczne (OAE) oraz słuchowe potencjały wywołane (AEP). Wszystkie wymienione metody umożliwiają nieinwazyjną ocenę funkcji danego odcinka układu słuchowego. Badania obiektywne słuchu nie wymagają współpracy chorego, dlatego m.in. wykonuje się je u osób, które nie są w stanie współpracować podczas badania, takich jak niemowlęta i małe dzieci, osoby z zaburzeniami poznawczymi lub z niepełnosprawnością intelektualną.

AUDIOMETRIA IMPEDANCYJNA

Na czym polega audiometra impedancyjna?

Audiometra impedancyjna to najczęściej wykonywane obiektywne badanie słuchu. Umożliwia ona ocenę ucha środkowego. Audiometra impedancyjna polega na pobudzaniu błony bębenkowej do drgań rezonansowych za pomocą generatora dźwięku. Wraz z błoną bębenkową pobudzany jest cały układ mechaniczny ucha środkowego.

Audiometria impedancyjna obejmuje trzy elementy: tympanometrię, pomiar odruchu z mięśnia strzemiączkowego i test trąbki słuchowej. W tympanometrii w sposób pośredni mierzy się ciśnienie w uchu środkowym. Wykorzystuje się do tego pomiar ciśnienia w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Dzięki tympanometrii można ocenić pośrednio funkcję trąbki słuchowej. Odruch z mięśnia strzemiączkowego umożliwia diagnostykę topograficzną uszkodzenia nerwu twarzowego, natomiast test trąbki słuchowej służy do oceny jej drożności.

Wyniki audiometrii impedancyjnej przedstawione są w postaci wykresu graficznego zwanego tympanogramem. W zależności od zaburzeń w obrębie ucha środkowego tympanogram przyjmuje różne kształty.

Jak się przeprowadza audiometrię impedancyjną?

Podczas audiometrii impedancyjnej do jednego z uszu pacjenta wprowadza się sondę akustyczną. Słuchawkę audiometryczną umieszcza się na drugim uchu. Służy ona do wywoływania odruchu z mięśnia strzemiączkowego. Do uzyskania odruchowego skurczu mięśnia strzemiączkowego potrzebny jest bodziec dźwiękowy o natężeniu 70 dB powyżej progu słyszenia. Drgania rezonansowe błony bębenkowej dla danej częstotliwości dźwięku są wykrywane za pomocą mikrofonu.

Jakie choroby pozwala zdiagnozować audiometria impedancyjna?

Audiometria impedancyjna jest pomocna w diagnostyce m.in. wysiękowego zapalenia ucha, dysfunkcji trąbki słuchowej, otosklerozy, przerwania ciągłości kosteczek słuchowych. Odruch strzemiączkowy wykorzystuje się do wyznaczania miejsca porażenia nerwu twarzowego. Przykładowo otoskleroza wiąże się zazwyczaj z brakiem odruchu strzemiączkowego. Natomiast w stwardnieniu rozsianym i neuropatii słuchowej występuje podwyższony próg odruchu strzemiączkowego. Analiza tego odruchu ma również znaczenie w ocenie objawu wyrównania głośności, który przydatny jest przy protezowaniu słuchu u małych dzieci. Objaw wyrównania głośności jest użyteczny także w diagnostyce zaburzeń słuchu typu przewodzeniowego i pozaślimakowego.

OTOEMISJE AKUSTYCZNE

Na czym polega badanie otoemisji akustycznych?

Badanie otoemisji akustycznych (ang. otoacoustic emission – OAE) pozwala na ocenę stanu ślimaka. Podczas badania rejestrowany jest sygnał akustyczny, który powstaje w ślimaku w wyniku skurczu komórek słuchowych zewnętrznych. Do skurczu dochodzi na skutek fizjologicznego procesu przetwarzania energii mechanicznej w impulsy elektryczne. Wyróżnia się dwa typu otoemisji akustycznej – otoemisję spontaniczną (SOAE) i wywołaną (EOAE) . Otoemisja spontaniczna powstaje bez wpływu jakiegokolwiek bodźca zewnętrznego. Spontaniczny sygnał rejestrowany jest tylko u ok. 50% pacjentów prawidłowo słyszących. Powoduje to ograniczenie zastosowania tej metody. Natomiast otoemisja wywołana jest efektem pobudzenia ucha trzaskami, dwutonami i tonami krótkimi. U osób prawidłowo słyszących otoemisja wywołana trzaskiem rejestrowana jest prawie w 100%. Dlatego to właśnie otoemisja wywołana ma największe zastosowanie w praktyce klinicznej.

Jak się przeprowadza badanie otoemisji akustycznych?

Badanie otoemisji akustycznych należy przeprowadzać w bardzo dobrych warunkach akustycznych. W przewodzie słuchowym zewnętrznym umieszczana jest czuła sonda mikrofonowa, która umożliwia rejestrację sygnału wysyłanego przez komórki słuchowe zewnętrzne ślimaka. Do wykonania badania konieczna jest prawidłowa funkcja ucha środkowego. Badanie otoemisji akustycznych powinno być poprzedzone badaniem stanu ucha środkowego. Niektóre choroby ucha środkowego mogą uniemożliwić rejestrację sygnału. Otoemisję można zarejestrować, gdy ubytek słuchu nie przekracza 40 dB.

Jakie choroby pozwala zdiagnozować badanie otoemisji akustycznych?

Otoemisja akustyczna znalazła zastosowanie w badaniach przesiewowych słuchu u noworodków. Badanie wykorzystuję się także do wczesnej oceny wpływu hałasu i działania leków ototoksycznych.

SŁUCHOWE POTENCJAŁY WYWOŁANE

Na czym polega badanie słuchowych potencjałów wywołanych?

Badanie słuchowych potencjałów wywołanych (ang. auditory evoked potentials – AEP) pozwala na ocenę czynności bioelektrycznej układu słuchowego, która powstaje po stymulacji bodźcem akustycznym. Badanie polega na rejestracji potencjałów generowanych w poszczególnych częściach układu słuchowego. W badaniu sprawdza się stan ślimaka, pnia mózgu, ośrodków podkorowych oraz kory mózgu. Wyróżnia się wiele metod pomiaru potencjałów wywołanych. Do oceny funkcji ślimaka, nerwu słuchowego i pnia mózgu służą: elektrokochleografia (ang. electrocochleography – ECoG) oraz słuchowe potencjały wywołane pnia mózgu (ang. auditory brainstem response – ABR).

Elektrokochleografia pozwala rejestrować potencjały pre- i postsynaptyczne ślimaka i nerwu słuchowego. Jest to badanie inwazyjne, dlatego ma ograniczone zastosowanie w praktyce klinicznej.

Badanie słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu jest bardzo przydatnym badaniem w diagnostyce chorób otolaryngologicznych. Można je wykonywać bez względu na wiek pacjenta. Wśród obiektywnych badań słuchu ABR odgrywa obecnie największą rolę w diagnostyce wczesnych zaburzeń słuchu u dzieci.

Jak się przeprowadza badanie słuchowych potencjałów wywołanych?

W elektrokochleografii potencjał można zarejestrować dwoma drogami: transtympanalną (wprowadzenie elektrody przez błonę bębenkową) oraz ekstratympanalną (elektroda jest umieszczona w przewodzie słuchowym zewnętrznym). Badanie słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu wymaga użycia trzech elektrod powierzchniowych. Dwie umieszcza się na płatkach usznych lub wyrostkach sutkowatych, a trzecią na czole. U małych dzieci badanie można przeprowadzić w czasie snu.

Jakie choroby pozwala zdiagnozować badanie słuchowych potencjałów wywołanych?

Elektrokochleografia przydatna bywa w diagnostyce neuropatii słuchowej oraz choroby Meniere’a. Ocena słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu ma zastosowanie w diagnostyce różnicowej zaburzeń słuchu, ocenie progu słyszenia, monitorowaniu funkcji pnia mózgu i nerwu słuchowego w trakcie operacji neurochirurgicznych, we wczesnej diagnostyce guzów kąta mostowo-móżdżkowego oraz w badaniach przesiewowych słuchu u noworodków i niemowląt.

22.02.2018
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta