Naczyniakowłókniak młodzieńczy (łac. fibroma juvenile) to guz nosogardła (najwyżej położonej części gardła) występujący prawie wyłącznie u chłopców i młodych mężczyzn w okolicach okresu dojrzewania (najczęściej 9–19 lat). Stanowi około 0,05% wszystkich guzów głowy i szyi.
Naczyniakowłókniak młodzieńczy jest histologicznie niezłośliwy, nie nacieka sąsiednich tkanek i nie daje przerzutów odległych. Cechuje go jednak rozsuwanie sąsiednich tkanek i niszczenie ich przez ucisk oraz przenikanie do okolicznych jam przez otwory anatomiczne. Tak więc naczyniakowłówniak może się rozrastać do: jamy nosowej i zatok przynosowych, oczodołu, dołu skrzydłowo-podniebiennego czy nawet przedniego dołu czaszki.
Istnieje wiele teorii powstania naczyniakowłókniaka młodzieńczego, ale jak dotąd żadna nie jest pewna. Często pojawia się pogląd, że powstanie guza może być związane z zaburzeniami hormonalnymi na osi przysadka-gonady.
Naczyniakowłókniak młodzieńczy rozwija się na jednej ze ścian nosogardła lub w pobliżu nozdrzy tylnych w jamie nosowej, ale prawie zawsze w okolicy wyrostka skrzydłowego i otworu klinowo-podniebiennego.
Wśród objawów należy wymienić:
- obfite krwawienia z nosa,
- jednostronną niedrożność nosa,
- nosowanie zamknięte,
- wyciek śluzowo-ropny z nosa,
- nawracające zapalenia zatok,
- nawracające zapalenia uszu,
- pogorszenie słuchu,
- zaburzenie węchu,
- deformację policzka.
Podczas badania laryngologicznego można zaobserwować gładki, podśluzówkowy guz w tylnej części jamy nosowej. W celu potwierdzenia rozpoznania należy wykonać tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Pozwalają one równoczesnie na ocenę rozległości zmiany, co z kolei umożliwia określenie stanu zaawansowania i szczegółowe przygotowanie operacji. Nie należy pobierać biopsji, ponieważ może to doprowadzić do obfitego krwawienia, bardzo ciężkiego do zatrzymania.
Naczyniakowłókniak młodzieńczy leczy się operacyjnie. Przed zabiegiem należy jednakże dokonać oceny jego stanu unaczynienia. Dokonuje się tego w trakcie angiografii, która umożliwia także przedoperacyjną embolizację (zamierzone wybiórcze zamknięcie naczyń krwionośnych guza). Można ją wykonać w celu próby zmniejszenia krwawienia podczas zabiegu, które jest głównym problemem operacyjnym. Można rozważyć zastosowanie diethylstilbestrolu lub obniżenie ciśnienia podczas znieczulenia, podobnie jak w poprzednim przypadku w celu zmniejszenia utraty krwi.
Naczyniakowłókniak młodzieńczy wykazuje skłonność do nawrotów, nawet po doszczętnym usunięciu.
W przypadkach bardzo zaawansowanych guzów, wnikających do licznych struktur, kiedy nie ma możliwości leczenia operacyjnego można spróbować poddać chorego radioterapii.
