Co to jest uraz akustyczny i jakie są jego przyczyny?
Uraz akustyczny to odbiorcze uszkodzenie słuchu spowodowane hałasem. Urazy akustyczne dzieli się na ostre i przewlekłe. Jeśli do upośledzenia słuchu doszło w wyniku krótkotrwałego oddziaływania hałasu o wysokim natężeniu (>130 dB), mówi się o urazie ostrym. Uszkodzeniu ulega element ucha wewnętrznego zwany narządem Cortiego. Czasami może dojść do pęknięcia błony bębenkowej. Przyczynami ostrego urazu akustycznego są m.in.: eksplozja, wybuch petardy, wystrzał z broni palnej. Za przewlekły uraz akustyczny odpowiedzialne jest długotrwałe narażenie na umiarkowany hałas.
Czynniki, które zwiększają ryzyko uszkodzenia słuchu spowodowanego hałasem to:
- zmiany zapalne w uchu środkowym,
- istniejące odbiorcze upośledzenie słuchu,
- podeszły wiek,
- stan po operacjach usznych,
- dziedziczne zaburzenia słuchu w rodzinie,
- przyjmowanie leków, które mogą negatywnie wpływać na słuch (tzw. leki ototoksyczne).
Jak często występuje uraz akustyczny?
Uraz akustyczny jest najczęstszą chorobą zawodową w Polsce. Przewlekły uraz akustyczny występuje znacznie częściej niż ostry.
Jak się objawia uraz akustyczny?
Ostry uraz akustyczny charakteryzuje się:
- bólem,
- szumem usznym,
- odbiorczym upośledzeniem słuchu,
- głuchotą,
- krwawieniem z ucha.
W przypadku przewlekłego urazu akustycznego pacjent skarży się na:
- stopniowe obustronne upośledzenie słuchu (zazwyczaj obniżenie wrażliwości na bodźce o częstotliwości powyżej 4000 Hz),
- uczucie ciśnienia w uchu i głowie,
- szumy uszne,
- pogorszenie koncentracji.
Chorzy najczęściej zauważają ubytek słuchu, jeśli powoduje on pogorszenie rozumienia mowy. Nasilenie objawów zależy od: indywidualnej wrażliwości na hałas, jego natężenia, charakteru oraz czasu trwania ekspozycji.
Upośledzenie słuchu postępuje najszybciej w pierwszych latach pracy w hałasie.
Co robić w razie wystąpienia objawów urazu akustycznego?
W razie wystąpienia objawów ostrego urazu akustycznego należy pilnie zgłosić się na SOR. Wczesna hospitalizacja i wdrożenie leczenia mają ogromne znaczenie dla rokowania co do wyzdrowienia.
Jak lekarz stawia diagnozę urazu akustycznego?
Do postawienia właściwej diagnozy konieczne jest przeprowadzenie wywiadu, badanie otolaryngologiczne oraz badanie audiometryczne. Nie istnieją aktualnie metody pozwalające ocenić indywidualną wrażliwość na hałas.
Jakie są sposoby leczenia urazu akustycznego?
Leczenie ostrego urazu akustycznego polega na hospitalizacji oraz podaniu glikokortykosteroidów ogólnie. Jeśli doszło do pęknięcia błony bębenkowej, konieczne może być leczenie zabiegowe – tympanoplastyka. W przypadku przewlekłego urazu akustycznego, który powoduje odbiorcze uszkodzenie słuchu stosuje się aparaty słuchowe.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie urazu akustycznego?
Ubytek słuchu wynikający z działania hałasu może być odwracalny (z czasową zmianą progu słyszenia) lub trwały. Jeśli ekspozycja na hałas jest regularna, odwracalne upośledzenie słuchu może przybrać charakter trwałego. Niestety obecnie znane sposoby terapii nie dają całkowitego wyleczenia w przypadku przewlekłego urazu akustycznego. Dlatego tak istotne są działania profilaktyczne.
Co robić, aby uniknąć urazu akustycznego?
Ważne w profilaktyce urazu akustycznego jest unikanie źródeł hałasu, zmniejszenie jego natężenia, stosowanie specjalnych ochraniaczy w miejscach o wysokim poziomie hałasu. Osoby z zaburzeniami słuchu nie powinny pracować na stanowiskach, w których ekspozycja na hałas jest duża (natężenie dźwięku przekracza 85 dB w ciągu czasu pracy równego 8 godz.). Należy wykonywać badania audiometryczne przed przystąpieniem do pracy, w której występuje narażenie na hałas.
