×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Ryzyko łagodnej hiposmii lub anosmii po operacji nosa i zatok przynosowych

Pytanie nadesłane do redakcji

Czy operacja udrożnienia przegrody nosowej może spowodować uszkodzenie węchu? Wykonywana była od strony nosowej, nie przez gardło.

Odpowiedziała

lek. med. Agata Szołdra-Seiler
specjalista otolaryngolog
Oddział Laryngologii
Szpital Wojewódzki w Koszalinie

Receptorem obwodowym zmysłu węchu jest pole węchowe umiejscowione na stropie jam nosa. Okolica węchowa u człowieka jest niewielka i obejmuje 1–2,5 cm2 z każdej strony, co w sumie daje maksymalnie 5cm2. Jest obszar błony śluzowej obejmujący małżowinę nosową górną i najwyższą (ta występuje tylko u 60% populacji) oraz przeciwległą część błony śluzowej przegrody nosa. Błona śluzowa pola węchowego nie zawiera migawek typowych dla błony śluzowej dróg oddechowych, lecz komórki węchowe (ok. 20 mln) i drobne gruczoły węchowe wydzielające specjalny śluz, w którym rozpuszczają się drobiny zapachowe. Zaobserwowano, że jedynie 3–4% cząstek zapachowych z wdychanego powietrza osiąga pole węchowe i to wystarczy do wywołania wrażenia węchowego.

Ryzyko łagodnej hiposmii (upośledzenie węchu) lub anosmii (brak węchu) po operacji nosa czy zatok przynosowych wynosi odpowiednio ok. 30% i 1–2%. Do uszkodzenia węchu może doprowadzić bezpośrednie uszkodzenie błony śluzowej pola węchowego, uszkodzenie blaszki sitowej lub pośrednio wskutek powstania pooperacyjnych zrostów wewnątrznosowych, które przesłonią pole węchowe, uniemożliwiając dotarcie drobin węchowych do receptora obwodowego. Jeśli przyczyną są zrosty, to ich usuniecie może poprawić zdolność odczuwania zapachów. Trwałe uszkodzenie węchu może spowodować wylew krwawy do pola węchowego lub łamiący blaszkę sitową, czyli podstawę przedniego dołu czaszki. Przez ową blaszkę przechodzą nitki węchowe, które w czasie urazu ulegają przerwaniu. Hipotetycznie powodem takiego urazu mogłaby być operacja przegrody nosa, jednak bardziej prawdopodobne jest to dla rozległej operacji rynochirurgicznej z otwarciem zatok sitowych i/lub czołowych. Złamanie blaszki sitowej skutkuje także płynotokiem nosowym, czyli wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego, co jest odczuwane jako wyciek zwykle jednostronny wodnistej wydzieliny z nosa. Jeśli hipotetycznie doszło do jatrogennego uszkodzenia błony śluzowej pola węchowego znajdującego się na przegrodzie nosa, to pozostał jeszcze obszar pola węchowego na bocznej ścianie nosa i pole węchowe po stronie przeciwnej.

Specyficzną grupę pacjentów stanowią osoby cierpiące na przewlekły nieżyt nosa i zatok z polipami. Wielokrotne operacje usuwania polipów, szczególnie w sposób klasyczny (bez dobrej kontroli wzrokowej), jak również degeneracja chorobą błony śluzowej nosa często są powodem ograniczenia, a nawet trwałego braku węchu w tej grupie chorych.

Po operacjach rynochirurgicznych często dochodzi do czasowego zaburzenia węchu związanego z obrzękiem pooperacyjnym błony śluzowej , zaśluzowaniem lub strupieniem w jamach nosa. Zmiany te utrudniają dotarcie drobin węchowych w odpowiednim stężeniu do pola węchowego. Prawidłowo postępujący proces gojenia i oczyszczania się jam nosa i zatok zdecydowanie poprawia funkcję zmysłu węchu. Pomocne w tym jest płukanie nosa fizjologicznym roztworem NaCl.

Piśmiennictwo:

Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka t.II. wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1992: 331–341.
Janczewski G.: Węch i jego zaburzenia. [W:] Janczewski G. (red.): Otolaryngologia praktyczna t.I. Via Medica, Gdańsk 2005: 225–232.
Jones N., Strzembosz A.: Zrozumieć objawy. [W:] Krzeski A. (red.): Diagnostyka rynologiczna. Medycyna Praktyczna, Kraków 2009: 33–42.

16.12.2014
Inne pytania
  • Szum w uchu – czy powodem może być stres?
  • Leczenie anginy
  • Czy poddać się operacji przegrody nosa?
  • Zapalenie ślinianek przyusznych u osoby dorosłej
  • Co zrobić, aby przywrócić węch i smak?
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta