W środę zainaugurowano w Warszawie wprowadzenie do szkół programu „Smashed”, którego celem jest przeciwdziałanie spożywania alkoholu przez osoby niepełnoletnie.
Fot. Ministerstwo Edukacji i Nauki
Punkt wyjścia to dane pokazujące skalę problemu. – Przynajmniej raz alkohol piło 80 proc. uczniów w wieku 15-16 lat oraz 92,8 proc. uczniów w wieku 17-18 lat. Do picia alkoholu w ostatnich 30 dniach przed badaniem przyznało się 46,7 proc. uczniów młodszej i 76,1 proc. uczniów starszej grupy – przywołują wyniki badań autorzy programu. Według raportu OECD, jak pisaliśmy w środę, problem w grupie 15-16 latków może być nieco mniejszy (incydent alkoholowy w ciągu 30 dni poprzedzających badanie zadeklarowało w Polsce 34 proc. tej grupy wiekowej), ale nawet różnica kilkunastu punktów procentowych nie umniejsza jego wagi. Zwłaszcza, że patrząc globalnie – w krajach europejskich spożycie alkoholu przez niepełnoletnich jest olbrzymim problemem, średnia unijna to 37 proc., zaś są kraje (Dania, Niemcy), w których do sięgania po alkohol przyznaje się co drugi 15-16 latek.
Fot. Ministerstwo Edukacji i Nauki
Jak przeciwdziałać temu fatalnemu trendowi? Podstawą jest profilaktyka i edukacja, ale – jak podkreślano podczas środowej konferencji – nie może się ona ograniczać do „pogadanek”, bo młodzi ludzie ich nie słuchają, nie rozumieją i nie akceptują. Przesłanie edukacyjne nie może się też odwoływać do zagrożeń dla młodego człowieka abstrakcyjnych, choćby takich, jak zwiększone ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia czy nowotwory.
Nie musimy jednak wyważać drzwi, bo te są otwarte. Od siedemnastu lat, najpierw w Wielkiej Brytanii, potem w innych krajach (m.in. w Australii, Kenii, Grecji, Hiszpanii, Meksyku), działa program „Smashed”, opracowany przez organizację Collingwood Learning. W tej chwili jest to w pełni dostępna online, interaktywna propozycja dla szkół, bezpłatna i w pełni przystosowana nie tylko w warstwie języka, ale też kontekście kulturowym. Program na etapie pilotażu został objęty patronatem Ministerstwa Edukacji i Nauki.
Fot. Ministerstwo Edukacji i Nauki
Scenariusz polskiej edycji programu opracował dr hab. Jacek Wasilewski, prof. UW, komunikolog, autor licznych scenariuszy i książek, ekspert storytellingu i mediów. W jego opinii „Smashed” jest narzędziem edukacyjnym, które w interaktywny, nowoczesny i angażujący sposób pomaga nieletnim zwrócić ich uwagę na niebezpieczeństwa związane z konsumpcją alkoholu. Pokazuje mechanizmy, które popychają do jego konsumpcji i tragiczne konsekwencje, które mogą jej towarzyszyć.
Program jest złożony z trzech modułów:
- historii fabularnej, opowiadającej o codzienności trojga młodych ludzi, którzy stykają się z alkoholem,
- ankiet i zadań skierowanych do klasy, gdzie w systemie wyboru odpowiedzi kursanci mogą sprawdzić swoją wiedzę,
- modułu „bezpośredniej rozmowy”, gdzie, dzięki specjalnemu komunikatorowi można poznać punkt widzenia każdego z bohaterów, poznać ich motywacje, a nawet zadać im pytania.
Polską wersję filmu edukacyjnego przygotował zespół pod kierownictwem Marka Władyki z udziałem aktorów młodego pokolenia
Fot. Ministerstwo Edukacji i Nauki
– Edukacja społeczna, rozumienie wyzwań, z jakimi się mierzymy w edukacji dzieci i młodzieży, jest równie ważna, jak edukacja w zakresie podstawy programowej. Chodzi o to, aby wzmacniać młodych ludzi, podpowiadać im właściwe wybory i wychowywać. Musimy pamiętać, że szkoła ma również ogromną funkcję wychowawczą. Program przekonał nas swoim zasięgiem i formą – mówił podczas konferencji prasowej wiceminister edukacji i nauki Tomasz Rzymkowski, zwracając uwagę, że „w dobie mediów społecznościowych i szybkich interakcji, narzędzie edukacyjne, które daje młodzieży poczucie sprawczości i jest silnie osadzone w ich rzeczywistości, jest dla nauczyciela doskonałą pomocą edukacyjną”. – Program nie daje gotowych rozwiązań, ale jasno pokazuje mechanizmy, które rządzą wyborami takich młodych ludzi i pozwala na wyzwolenie głębokiej refleksji. Dzięki wykorzystaniu tego rodzaju narracji w tej opowieści, uczniowie mogą mówić o swoich problemach nie wprost, omijając barierę wstydu i lęku.
Co o tym programie sądzi Ministerstwo Zdrowia, odpowiedzialne za realizację Narodowego Programu Zdrowia Publicznego? Trudno stwierdzić. Wiceminister edukacji powiedział, że jego resort będzie chciał ministra zdrowia zainteresować tematem.
Więcej informacji o programie, w tym webinar z udziałem dra hab. Jacka Wasilewskiego, materiały dla nauczycieli do pobrania, przykładowe scenariusze lekcji
