×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Wady zgryzu u dzieci

prof. dr hab. med. Grażyna Śmiech-Słomkowska
Zakład Ortodoncji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Co to jest wada zgryzu?

Wada zgryzu jest zaburzeniem w budowie i w czynnościach narządów jamy ustnej. Zaburzenie może być ograniczone do zębów lub łuków zębowych i ich wzajemnych relacji. Jeśli nieprawidłowy układ łuków zębowych jest powiązany ze zmienioną pozycją żuchwy, w rysach twarzy widoczna jest asymetria i cofnięcie lub wysunięcie bródki.

Wady zgryzu mogą zaburzać czynności jamy ustnej, jakimi są oddychanie, odcinanie kęsów pokarmowych, żucie, połykanie i mowa. W związku z większym narażeniem na urazy zębów nieprawidłowo ustawionych, wady zgryzu mogą wpływać na ogólny stan zdrowia zębów, przyzębia i stawów skroniowo-żuchwowych. Mogą również powodować problemy psychologiczne związane z zaburzonym wyglądem twarzy.

Jak często występują wady zgryzu u dzieci?

Badania epidemiologiczne przeprowadzone u dzieci w wieku 7–18 lat wykazały występowanie wad zgryzu u 43–80% badanych.

Fot. 1. Nawyk ssania kciuka spowodował wychylenie górnych siekaczy Fot. 2. Zaburzenia w wymianie zębów mlecznych na stałe: A. przetrwały prawy mleczny siekacz w górnym łuku uniemożliwia wyrżnięcie się stałego siekacza; B. ząb nadliczbowy widoczny między centralnymi mlecznymi górnymi siekaczami jest zębem stałym. Jego obecność w łuku zębowym spowoduje nieprawidłowości w terminie wyrośnięcia i w ustawieniu stałych siekaczy. Fot. 3. Tyłozgryz Fot. 4. Przodozgryz - zęby dolne zachodzą na górne Fot. 5. Zgryz krzyżowy: A. częściowy: na górny stały prawy centralny siekacz zachodzi dolny siekacz; B. całkowity obustronny: linia środkowa dolnego łuku zębowego przesunięta w prawo, zęby dolne zachodzą na powierzchnie wargowe zębów górnych Fot. 6. Zgryz przewieszony Fot. 7. Zgryz otwarty Fot. 8. Zgryz głęboki

Jakie mogą być wady zgryzu?

Rodzaj i nasilenie wad zgryzu jest następstwem działania czynników zakłócających kształtowanie się narządów jamy ustnej twarzy w okresie życia płodowego lub po urodzeniu.

W zależności od tego, w jakim okresie rozwoju osobniczego działają czynniki patogenne, wyróżnia się wady rozwojowe, czyli wrodzone oraz wady nabyte.

Wady wrodzone powstają w życiu płodowym. Przyczyną wad wrodzonych mogą być czynniki dziedziczne, czynniki ze środowiska zewnętrznego działające przez organizm matki, zwłaszcza w pierwszych dwóch miesiącach życia płodowego; są to niektóre leki i witaminy.

Im wcześniej wystąpi zaburzenie rozwoju, tym rozleglejsza okaże się wada narządu żucia po urodzeniu lub wystąpi jako jedna z cech w zespole wad mnogich.

Wady nabyte zazwyczaj rozwijają się po urodzeniu. Mogą wystąpić w każdym okresie rozwoju uzębienia i zgryzu, przy czym najbardziej narażony na działanie czynników szkodliwych jest organizm dziecka we wczesnym dzieciństwie. W okresie młodzieńczym i w okresach późniejszych działanie czynników szkodliwych zaznacza się słabiej i rzadziej. Spowodowane są najczęściej czynnikami zewnętrznymi, wśród których należy wymienić: nieprawidłowe układanie niemowląt do snu i karmienia oraz ssanie smoczków poza okresami karmienia.

U dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym przyczynami nabytych wad zgryzu są niekorzystne przyzwyczajenia, takie jak ssanie i nagryzanie palców (fot. 1), nieprawidłowy układ języka podczas połykania i wymowy, ssanie warg i policzków, nagryzanie różnych przedmiotów, np. ołówków, stałe oddychanie z otwartymi ustami, zgrzytanie zębami.

Wady zgryzu mogą być spowodowane usuwaniem zębów mlecznych przed fizjologiczną wymianą na zęby stałe nadmierną lub zbyt małą liczbą zębów, przetrwaniem zębów mlecznych, urazami w obszarze twarzowej części czaszki (fot. 2A i B).

Zaburzenia w prawidłowym rozwoju twarzy i narządów jamy ustnej z reguły są następstwem jednoczesnego działania wielu zazębiających się przyczyn i ścierania się ich z działaniem obronnym i wyrównawczym organizmu.

Kiedy należy przeprowadzić badanie zgryzu?

Między 3. a 6. rokiem życia, kiedy dziecko ma już wszystkie zęby mleczne.

Między 7. a 9. rokiem życia. Jest to pierwszy etap wymiany zębów mlecznych na stałe – wyrastają pierwsze stałe zęby trzonowe, wypadają mleczne siekacze i wyrastają siekacze stałe.

Między 10. a 12. rokiem życia. Jest to drugi etap wymiany zębów mlecznych na stałe – wyrastają stałe zęby przedtrzonowe i kły.

Jak się objawia wada zgryzu?

Wada zgryzu objawia się odstępstwami od prawidłowego sposobu zwierania się zębów, opóźnieniem terminów wyrzynania zębów, obecnością większej liczby zębów, brakiem zębów w łuku zębowym po okresie ich terminowego ukazania się w jamie ustnej, zębami, których kształt i wielkość odbiegają od przeciętnych, a także ustawieniem zębów w nieharmonijnym łuku.

Co robić, kiedy zauważy się wadę zgryzu?

Wskazana jest wizyta u lekarza specjalisty ortodonty.

Jakie są rodzaje wad zgryzu?

Najczęściej występującą wadą zgryzu są zaburzenia w położeniu dolnego łuku zębowego w stosunku do górnego.

Tyłozgryz: gdy podczas zwarcia zębów dolny łuk zębowy jest cofnięty w stosunku do górnego, zęby przednie nie stykają się. Zęby sieczne dolne są oddalone w kierunku poziomym od powierzchni podniebiennych siekaczy górnych.

W nasilonej postaci wady ze względu na brak kontaktu górnych i dolnych zębów przednich, siekacze górne mogą być wychylone w stronę wargi lub przechylone w stronę podniebienia. W rysach twarzy widoczne jest cofnięcie wargi dolnej oraz pogłębienie bruzdy wargowo-bródkowej (fot. 3).

Przodozgryz: gdy podczas zwarcia zębów, dolny łuk zębowy jest wysunięty w stosunku do górnego, zęby przednie dolne zachodzą na zęby górne. W rysach twarzy widoczne jest wysunięcie wargi dolnej oraz wygładzenie bruzdy wargowo-bródkowej (fot. 4).

Zaburzenie wzrostu łuków zębowych w stosunku do linii pośrodkowej ciała to zgryz krzyżowy (fot. 5A i B).

Patrząc od strony warg, zęby dolne są ustawione na zewnątrz w stosunku do zębów górnych, a linia między dolnymi środkowymi siekaczami jest przemieszczona w prawo lub lewo. W rysach twarzy widoczna jest niewielkiego stopnia asymetria. Zaburzenie kształtowania zgryzu na wysokość powoduje zmiany w proporcjach pionowych.

Cecha zgryzu otwartego (fot. 6) to brak kontaktu zębów na przednim lub tylnym odcinku zwartych łuków zębowych. Kiedy między wszystkimi zębami nie ma kontaktu, widoczne jest nieproporcjonalne wydłużenie dolnej części twarzy.

Skrócenie dolnej części twarzy towarzyszy zgryzowi głębokiemu (fot. 8), który charakteryzuje się głębokim zachodzeniem siekaczy górnych na dolne.



Wszystkie fotografie pochodzą od Autorki.











23.11.2016
Zobacz także
  • Aparaty ortodontyczne - jaki aparat wybrać dla dziecka?
  • Zapobieganie nabytym wadom zgryzu
  • Higiena jamy ustnej u dzieci leczonych ortodontycznie
  • Co to jest zgryz?
Wybrane treści dla Ciebie
  • Krztusiec (koklusz) u dziecka
  • Podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy)
  • Choroba afektywna dwubiegunowa u dzieci i młodzieży
  • Zakażenia grzybicze u dzieci
  • Zapalenie płuc u dzieci
  • Astma u dzieci - mechanizmy i przyczyny
  • Wizyta adaptacyjna dziecka w gabinecie stomatologicznym
  • Obrzęk naczynioruchowy u dziecka
  • Celiakia u dzieci
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta