Wodniak jądra i powrózka nasiennego

Co to jest wodniak jądra i powrózka nasiennego i jakie są jego przyczyny?

Wodniakiem jądra (hydrocele) nazywamy nagromadzenie się płynu w niezarośniętym wyrostku pochwowym otrzewnej lub pomiędzy osłonkami własnymi jądra. W warunkach prawidłowego rozwoju wyrostek pochwowy otrzewnej po zstąpieniu jądra do moszny traci połączenie z jamą otrzewnej i jako pusty worek leży na przedniej powierzchni jądra, najądrza i powrózka nasiennego. Jeśli nie ulegnie obliteracji połączenie jest drożne i wówczas płyn z jamy otrzewnowej może przedostawać się do tej przestrzeni i powodować powstanie wodniaka jądra lub powrózka nasiennego (funiculocoele). Wielkość zależy od stopnia obliteracji nie zarośniętego wyrostka i szerokości kanału łączącego. W ten sposób powstają wodniaki pierwotne, które stanowią 90% obserwowanych u dzieci wodniaków. Wodniaki wtórne występują przede wszystkim u ludzi dorosłych i powstają na tle takich chorób jak zapalenie jądra i najądrza. Mogą być również objawem toczącego się procesu nowotworowego w jądrze.

Jak często występuje wodniak jądra i powrózka nasiennego?

Wodniaki jądra obserwuje się u 60% noworodków płci męskiej, częściej po prawej stronie. Znacznie rzadziej występują wodniaki obustronne.

Jak się objawia wodniak jądra i powrózka nasiennego?

W mosznie stwierdza się obecność miękkiego, elastycznego guza, w obrębie którego wyczuwa się jądro. W celu dokładnej oceny w każdym przypadku wskazane jest badanie USG. Większość wodniaków cofa się samoistnie w ciągu 1. roku życia i nie wymaga leczenia. Wodniak jądra u starszych chłopców powstaje zwykle na skutek urazu lub nagłego wysiłku fizycznego. Niekiedy jego wielkość narasta w wyniku działania mechanizmu zastawkowego w kanale łączącym z otrzewną. Jeśli drożność połączenia jest stale zachowana, płyn przemieszcza się w obie strony, mówimy wówczas o wodniaku komunikującym. Jego cechą charakterystyczną jest zmieniająca się w ciągu dnia wielkość – wodniak powiększa się wieczorem, a zmniejsza po spokojnie przespanej nocy.

Wodniak jądra i powrózka nasiennego powinien być różnicowany z przepukliną pachwinową. Jeśli pojawia się nagle, bez wyraźnej przyczyny lub po urazie, należy go różnicować z uwięźniętą przepukliną pachwinową, skrętem jądra lub jego przyczepków.

Jakie są sposoby leczenia wodniaka jądra i powrózka nasiennego?

Większość wodniaków obserwowanych u dzieci nie wymaga leczenia. Wodniaki nawet znacznych rozmiarów, u noworodków i niemowląt cofają się samodzielnie. U starszych chłopców pojawiają się nagle, czasami bez uchwytnej przyczyny, a po kilku tygodniach cofają się bez leczenia. Stosowane dawniej nakłuwanie i opróżnianie wodniaków lub podawanie środków obliterujących jest zdecydowanie przeciwwskazane.

Jeśli w czasie obserwacji wodniak się powiększa, a zwłaszcza jeśli powoduje dolegliwości, wymaga leczenia operacyjnego.