Jak rozpoznać skazę białkową u dziecka? Czy można jej „zapobiec”?
Odpowiedziała
dr med. Andrea Horvath
pediatra gastrolog
Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Szanowny Rodzicu
„Skaza białkowa” to nic innego jak alergia na białka mleka krowiego, co oznacza, że organizm dziecka, a konkretnie jego układ odpornościowy „odpowiada” nieprawidłowo na niektóre składniki pożywienia (tzw. alergeny pokarmowe), w tym przypadku białka zawarte w mleku. Manifestacja kliniczna takiej alergii zależy od wielu czynników, m.in. wieku dziecka, ilości alergenu zawartego w posiłku, predyspozycji genetycznej danego pacjenta... Objawy mogą być łagodne, ledwo zauważalne (np. niespecyficzne zmiany skórne), ale też mogą przebiegać bardzo burzliwie i stanowić bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia dziecka, tak jak wstrząs anafilaktyczny, czyli uogólniona reakcja przebiegająca z obniżeniem ciśnienia tętniczego i/lub obrzękiem dróg oddechowych (krtani czy oskrzeli). Do najczęstszych objawów nietolerancji białek mleka krowiego w okresie niemowlęcym należą objawy ze strony przewodu pokarmowego (biegunka, biegunka z krwią, wymioty) oraz atopowe zapalenie skóry.
Aktualnie nie znamy skutecznych sposobów zapobiegania alergii na pokarm. Zakłada się, że ochronny wpływ może mieć karmienie naturalne przez minimum 4–6 miesięcy. Diety eliminacyjne nie są zalecane zarówno w trakcie trwania ciąży, jak i w okresie laktacji, nie istnieją bowiem przesłanki, na podstawie których można by twierdzić, że postępowanie takie przynosi korzyści prewencyjne. Dodatkowo każda dieta eliminacyjna wiąże się z ryzykiem niedoboru makro- i mikroelementów, co może nie służyć zarówno matce, jak i dziecku.
Dysponujemy informacjami potwierdzonymi wynikami badań, że w przypadku niemowląt żywionych sztucznie efekt profilaktyczny wykazują niektóre hydrolizaty, nie wszystkie jednak okazują się równie skuteczne. Każdorazowo decyzję o doborze preparatu odpowiedniego dla dziecka powinien podjąć lekarz.
Obecnie dosyć głośno dyskutuje się na temat czasu wprowadzania pokarmów uzupełniających. Eksperci rekomendują podawanie pokarmów uzupełniających w okresie przeważającego karmienia piersią, pomiędzy 4. a 6. miesiącem życia oraz unikanie opóźniania wprowadzania tzw. pokarmów potencjalnie alergizujących (np. glutenu, jaj, ryb), co ma chronić dziecko przed rozwojem alergii, ale także celiakii czy cukrzycy typu 1 w wieku dorosłym.
Piśmiennictwo:
Agostoni C. i wsp.: ESPGHAN Committee on Nutrition: Complementary feeding: a commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2008; 46: 99 Boyce J.A. i wsp.: Guidelines for the diagnosis and management of food allergy in the United States: summary of the NIAID-sponsored expert panel report. Nutr. Res., 2011; 31: 61 Greer F.M. i wsp.: Effects of early nutritional interventions on the development of atopic disease in infants and children: the role of maternal dietary restriction, breastfeeding, timing of introduction of complementary foods, and hydrolyzed formulas. AAP. Pediatrics, 2008; 121: 183–191 Johansson S.G. i wsp.: A revised nomenclature for allergy. An EAACI position statement from de EAACI nomenclature task. Allergy, 2001; 56: 813 Kramer M.S., Kakuma R.: Optimal duration of exclusive breastfeeding. Cochrane Database Syst. Rev., 2002: CD003517Zobacz także
Skaza białkowa – jak pielęgnować skórę dziecka? »Skaza białkowa - czy dziecko z tego wyrasta? »
Jak zapobiegać alergii na pokarmy »
Problem nietolerancji laktozy i białek zwierzęcych »
Alergia pokarmowa – czy dziecko z tego „wyrasta”? »
Test prowokacji pokarmowej w alergiach »