Pytanie nadesłane do redakcji
Jak długo od momentu pojawienia się pierwszych objawów infekcji rotawirusowej dziecko może zarażać inne dzieci mające z nim kontakt? Czy chore dziecko zaraża aż do momentu całkowitego ustąpienia objawów, a nawet dłużej, czy tylko w pierwszych dniach choroby?
Odpowiedział
dr med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Rotawirusy są najważniejszą przyczyną ostrych biegunek u małych dzieci i są bardzo zaraźliwe. Wirusy są wydalane z kałem w ogromnych ilościach w trakcie biegunki, ale są też obecne w kale o prawidłowej konsystencji po jej ustąpieniu. Przeżywają przez długi czas w środowisku i na powierzchni rąk; cechują się niską dawką zakażającą, tzn. do zakażenia wystarczy bardzo mało rotawirusów (ok. 100 wirusów, dla porównania 1 g kału lub wymiocin zawiera około 1010-1011 rotawirusów).
Większość dzieci przestaje wydalać rotawirusa po 20 dniach, niektóre ogólnie zdrowe dzieci wydalają rotawirusy w kale do około 7 tygodni. Ponadto u części dzieci (20-40%) rotawirusy wywołują zakażenia bezobjawowe, co utrudnia izolację oraz może prowadzić do szerzenia się zakażenia wśród wrażliwych osób będących z nimi w ścisłym kontakcie. Zakażenie przenosi się drogą pokarmową (feralno-oralną), najczęściej za pośrednictwem brudnych rąk, przez skażone pokarmy i napoje, a także w czasie bezpośredniego kontaktu z chorymi, skażonymi powierzchniami i przedmiotami, rzadko drogą kropelkową.
Bardzo duża zaraźliwość rotawirusów oraz powszechna wrażliwość niemowląt i małych dzieci na zakażenie stanowią silne argumenty za propagowaniem szczepień przeciwko rotawirusom.
O ile trudno sobie wyobrazić zachowanie odpowiedniej higieny przez dziecko z ostrą biegunką przebywające w żłobku czy przedszkolu, o tyle ustąpienie biegunki radykalnie poprawia sytuację. W praktyce trudno jest badać każde dziecko po ostrej biegunce, czy wydala jeszcze rotawirusy. Znacznie rozsądniej jest izolować dzieci z biegunką i stale przestrzegać higieny (przede wszystkim myć ręce) oraz upowszechniać szczepienia przeciwko rotawirusom.
Piśmiennictwo:
Wikipedia. Rotawirus.Kuchar E., Nitsch-Osuch A., Szenborn L.: Rotawirusy jako ważna przyczyna zakażeń szpitalnych na oddziałach dziecięcych. Zakażenia 2011, 6
Mrukowicz J., Szajewska H., Vesikari T.: Zapobieganie chorobie rotawirusowej - możliwości inne niż szczepienie. (Options for the prevention of rotavirus disease other than vaccination)
Szczepienia przeciw rotawirusom w Europie. Aktualne (2008) zalecenia European Society for Paediatric Infectious Diseases i European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition.
Wysocki J.: Postępy w szczepieniach ochronnych u dzieci w 2005 roku