Niemowlę z alergią na białko jaja kurzego i atopowym zapaleniem skóry - dieta i pielęgnacja skóry

Pytanie nadesłane do redakcji

Witam. Proszę o odpowiedź, jak karmić 7-miesięczne dziecko z alergią na białko jaja kurzego i z atopowym zapaleniem skóry (niektóre produkty, np. marchew, uczulają). Bardzo proszę o przykładowe menu i podanie, jakich kosmetyków do nawilżania i kąpieli używać. Dziękuję.

Odpowiedziała

dr Katarzyna Wolnicka
Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie

W przypadku atopowego zapalenia skóry (AZS) należy być pod ścisłą kontrolą pediatry, który określi właściwy sposób postępowania, w tym diety (m.in. rodzaj mleka następnego lub mieszanki mlekozastępczej) i pielęgnacji w zależności od stanu zdrowia i przyczyn alergii.

Jeśli chodzi o żywienie dziecka w wieku 7 miesięcy, nie podała Pani informacji, czy karmi Pani nadal piersią lub też jakie mieszanki mleczne zalecił pediatra. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca karmienie piersią co najmniej do 6. miesiąca życia. Nowe pokarmy, oprócz karmienia piersią, można wprowadzać stopniowo według przyjętego schematu od 5.–6. miesiąca życia. Przy braku możliwości karmienia dziecka naturalnym pokarmem w kolejnych miesiącach niezbędne jest wprowadzenie żywienia specjalnymi preparatami mlecznymi, czyli tzw. mlekiem początkowym do końca 6. miesiąca i od 7. miesiąca mlekiem następnym.

Przyczyn atopowego zapalenia może być wiele, w tym do najczęstszych alergenów należą białka mleka krowiego, białka jaj, owoce cytrusowe, także proszki używane do prania dziecięcych ubranek, pieluchy syntetyczne, kosmetyki do pielęgnacji, wełna owcza (lanolina stanowi składnik wielu maści i środków do zmiękczania prania), kurz, sierść zwierząt. U dzieci niekarmionych piersią z alergią należy zastosować specjalne mleka modyfikowane hipoalergiczne. Gdy zmiana mleka następnego nie przynosi efektu, stosuje się produkty mlekozastępcze, czyli hydrolizaty białkowe.

Jeżeli maluch karmiony jest piersią, mama musi również uważać na dietę. Na wystąpienie alergii pokarmowych u dziecka może mieć wpływ spożywanie przez karmiącą matkę tzw. żywności zawierającej konserwanty czy barwniki (substancje, które dodawane są do żywności, aby poprawić ich barwę, smak czy trwałość). Działanie alergizujące mogą również powodować owoce cytrusowe, truskawki, orzechy, kakao czy czekolada, dlatego karmiąca mama powinna unikać tych produktów. Jeśli dziecko jest uczulone na białko mleka krowiego czy jaj, te produkty muszą również zostać wyeliminowane z diety karmiącej matki.

Pisze Pani, że dziecko ma alergię na białko jaja. Białka jaja w ogóle nie podaje się dziecku w tym wieku. W przypadku innych produktów alergizujących stosuje się dietę eliminacyjną, czyli należy je wyeliminować z diety malucha i obserwować, czy następuje poprawa. Na efekty diety należy poczekać 2–3 tygodnie – tyle potrzeba, aby organizm pozbył się alergenów. Generalna zasada mówi, że jakiekolwiek nowe produkty – nawet te podane w schemacie żywienia – wprowadza się stopniowo w bardzo małych ilościach, obserwując reakcję dziecka.

Począwszy od 5. miesiąca życia, gdy nie karmi się piersią, należy stopniowo wprowadzać posiłki bezmleczne oraz bezglutenowe. Pierwszy posiłek bezmleczny stanowi przecier warzywny (zupka) oraz przecier owocowy. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi, 6. miesiąc życia to okres wprowadzenia niewielkiej ilości glutenu – od 2 do 3 g (pół łyżeczki) kaszy manny na 100 ml potrawy (mleka następnego / przecieru warzywnego lub owocowego). Gluten wprowadzamy bardzo ostrożnie i obserwujemy, czy nie wywołuje alergii.

Schemat żywienia dzieci karmionych sztucznie w 7. miesiącu życia (mlekiem modyfikowanym) obejmuje 5 posiłków. W przypadku karmienia piersią należy kontynuować karmienie na żądanie, przy czym w miarę wieku dziecka ilość karmień powinna się odpowiednio i stopniowo zmniejszać na rzecz innych wymienionych w schemacie posiłków. U dziecka z atopowym zapaleniem skóry rozszerzanie diety powinno się odbywać pod okiem lekarza pediatry.

Zaleca się podawać 3 razy dziennie po 180 ml – mleka następnego lub mieszanki mlekozastępczej. W związku z alergią odpowiednie mleko następne lub mieszankę mlekozastępczą (bezmleczną lub sojową) powinien dobrać lekarz pediatra. Na ogół w przypadku AZS wyklucza się wszystkie produkty na bazie mleka krowiego i stosuje mieszanki mlekozastepcze.

Jednym z posiłków powinna być (1 x 200 ml) zupa lub przecier jarzynowy. W przypadku zaobserwowanej reakcji negatywnej na marchew może to być przecierana zupa z dyni, cukinii, ziemniaka. Stopniowo powinno się wprowadzać malutkie kawałki gotowanego oddzielnie mięsa (bez wywaru – 2 łyżeczki) poszatkowanego, przetartego lub zmielonego. W przypadku uczulenia na białko jaja czasami występuje uczulenie na mięso drobiu, dlatego można je zastąpić mięsem jagnięcym lub z królika.

W schemacie żywienia dziecka 7–8-miesięcznego powinna się znaleźć (1 raz dziennie) kaszka mleczna na mieszance mlekozastępczej (jeśli nie ma alergii na gluten lub jeśli lekarz prowadzący ze względu na występowanie AZS nie zalecił inaczej). Na ogół jednak w przypadku występowania AZS wprowadzenie glutenu, a więc kaszki, opóźnia się po konsultacji z lekarzem. Na deser podaje się (1 raz dziennie) przecier albo sok owocowy (najlepiej z jabłek). Odpowiednie mleko następne lub mieszankę mlekozastępczą (bezmleczną lub sojową) powinien dobrać lekarz pediatra. Należy pamiętać, aby eliminować potencjalne alergeny i nie podawać cytrusów i truskawek, które mogą mieć działanie alergizujące. Pierwszymi wprowadzanymi owocami powinno być jabłko i banan.

Do 1 posiłku stopniowo dodajemy ½ ugotowanego i posiekanego żółtka jaja co drugi dzień.

Jeśli chodzi o kosmetyki, to w aptekach dostępne są kosmetyki hipoalergiczne do pielęgnacji. Skórę powinno się natłuszczać kilka razy dziennie, koniecznie po kąpieli. Należy pamiętać, że wszystkie obserwacje i zmiany w diecie związane z alergią dziecka należy niezwłocznie konsultować z prowadzącym lekarzem pediatrą. Należy stosować specjalne hipoalergiczne proszki do prania dla niemowląt i nie używać płynów do płukania z lanoliną.